KONYA VE GÖÇ OLGUSU

Daha önce de ifade edildiği gibi, Türk toplu-munun göç olgusu ile tanışıklığı, binlerce yıl ön-cesine uzanır. Bu serüven, Orta Asya’nın steple-rinden başlayıp, Anadolu’ya, Balkanlara ve hatta Avrupa’nın en ücra köşelerine kadar uzanır (Ars-lan ve Özer, 2015). Yalnızca dış göç değil, iç göç olgusu da günümüz Türk toplumu açısında halen büyük önem arz eden konulardandır.

Araştırmacılara göre iç göçler genellikle, kır-dan kente ya da az gelişmiş yerleşim birimlerinden, daha gelişmiş yerleşim bölgelerine doğru gerçekle-şir (Arslan, 2016). Günümüzde, sosyal-ekonomik hayatta özellikle sanayi ve hizmetler sektörünün belirleyici durumda olduğu yerleşim alanları, göç cazibe merkezleri olma özelliğine de sahiptirler.

Toplumsal ve ekonomik hayatta tarımın ağır bas-tığı yerleşim birimleri ise genellikle göç açısından itim merkezi niteliği arz eder.

İl Nüfus

2008 Konya 1.969.868

2018 Konya 2.205.609

Tablo 2: Geçmişten Günümüze Konya’nın Nüfusu

Kaynak: TÜİK (2019).

Grafik 2: Geçmişten Günümüze Konya’nın Nüfusu

Günümüz toplumsal koşullarında, şehir haya-tının bireylere, kırsal alanlara nazaran çok daha ay-rıcalıklı ve avantajlı imkanlar ve hizmetler sunduğu herkesin malumudur. Bunların başında istihdam, sağlık, eğitim, güvenlik, adalet gibi hizmetlerin yanı sıra ulaşım, su, kanalizasyon ve iletişim gibi alt yapı hizmetleri gelir. Bütün bunlar, günümüz toplumlarında bireyler açısından çok büyük önem arz eder. Böylesi hizmetlerin niceliği ve niteliğinin bireyler açısından taşıdığı önem ile göç olgusu ara-sında ise son derece yüksek bir sebep-sonuç ilişkisi vardır (Karakaş ve Akgiş, 2015)

Bu tespitler ışığında Konya’nın demografik yapısı araştırıldığında son derece önemli bulgu-lara ulaşılır. Tablo 3 ve Grafik 3’te de görüldüğü gibi, Konya 2008 yılında 45.502 kişi göç almış-tır. 2018 yılına gelindiğinde ise Konya’nın aldığı göç miktarı 58.300 kişiye yükselmiştir. Bu süreçte Konya’nın aldığı göç miktarında yaklaşık yüzde 28,12’lik bir artış gerçekleşmiştir.

Konya ili bağlamında göç konusunu daha iyi

anlayabilmek için Konya’nın verdiği göç miktar-larını da incelemek gerekir. Bu gerçekten yola çı-karak ilin verdiği göç bilgileri incelendiğinde de önemli sonuçlara ulaşılır. Daha net bir ifadeyle, Tablo 4 ve Grafik 4’te de görüldüğü gibi, 2008 yı-lında Konya ili toplam 56.760 kişi göç vermiştir.

2018 yılına gelindiğinde ise herhangi bir sebeple Konya’dan ayrılan bireylerin sayısı 60.571 kişiye yükselmiştir. Bulgular, incelenen süreçte ilin ver-diği göç miktarında yaklaşık yüzde 6,7’lik bir yük-selişin meydana geldiğini ortaya koyar.

Konya ilinin, incelenen süreçte aldığı ve ver-diği göç miktarları ile ilgili bilgiler bir arada ince-lendiğinde, ilin göç profili daha bir netlik kazanır.

Haritada ve Tablo 5 ile Grafik 5’te de görüldüğü gibi, Konya ili, incelenen süreçte genellikle aldı-ğında daha fazla göç vermiştir. Bununla birlikte ilin verdiği göç miktarında bir düşüş gözlemlenir-ken, aldığı göç miktarında da göreceli bir artış göze çarpar. Bununla birlikte ilin net göç miktarının ek-silerde olduğu görülür. Bu durum Konya’nın günü-Erkek Kadın Toplam

2008 Konya 22484 23018 45502

2018 Konya 28000 30300 58300

Tablo 3: Konya’nın Aldığı Göç Bilgileri

Erkek Kadın Toplam 2008 Konya 28.217 28.543 56.760 2018 Konya 28.866 31.705 60.571

Tablo 4: Konya’nın Verdiği Göç Bilgileri

Grafik 3: Konya’nın Aldığı Göç Bilgileri

müzde göç alan değil, göç veren bir il konumunda olduğu gerçeğini ortaya koyar. Daha net bir anla-tımla Konya ili 2008 yılında -11.258 kişilik bir net göç miktarına sahiptir. 2018 yılına gelindiğinde ise bu sayı -2.271kişiye düşer.

İlin aldığı ve verdiği göç miktarından hare-ketle net göç hızı incelendiğinde ise Konya’nın göç profili çok daha anlamlı bir hal alır. Tablo 6

ve Grafik 6’da da görüldüğü gibi, Konya ilinin net göç hızı 2008 yılında binde -5,7 iken, bu oran 2018 yılında binde -1,03 olmuştur.

Genel olarak değerlendirildiğinde Konya ili, 2018 yılında da, aldığından daha fazla göç ver-miştir. Bulgular bu bir yıllık süreçte Konya’da ya-şanan net göç hızının binde -1,03 civarında oldu-ğunu göstermektedir. Bu bulgular Türkiye’nin ve

Grafik 4: Konya’nın Verdiği Göç Bilgileri

Kaynak: Cografyaharita (2016). http://cografyaharita.com/turkiye-nufus-haritalari2.html Harita: Türkiye Net Göç Hızı Haritası (2016)

İç Anadolu Bölgesi’nin en önemli illerinden biri olan Konya’nın günümüzde, göç veren bir il ko-numunda olduğunu ortaya koymaktadır. Daha net bir ifadeyle, TÜİK verilerinde göre, 2018 yılında Konya ili toplam 58.300 kişi göç alırken buna kar-şılık 60.571 kişi göç vermiştir. İlin göç kaynaklı

nüfus hareketleri dikkate alındığında, 2018 yılında Konya’nın nüfusu 2.271 kişi azalmıştır.

KONYA’DA GÖÇ VE EĞİTİM

Konya’nın göç profilini daha anlaşılır kılabil-mek için ve göçün toplumsal hayata etkilerini daha iyi anlaşılabilmesi için, göç eden nüfusun eğitim

İl Sayı

2008 Konya -11.258

2018 Konya -2.271

Tablo 5: Konya’nın Net Göç Durumu

Konya’nın Net Göç Hızı Bilgisi (Binde)

2008 Konya -5,7

2018 Konya -1,03

Tablo 6: Konya’nın Net Göç Hızı

Grafik 5: Konya’nın Net Göç Durumu

Grafik 6: Konya’nın Net Göç Hızı

durumuna da incelemek gerekir. Bu bağlamda özellikle eğitim seviyesi bu hususta önemli bilgiler ortaya koyar. Bu tespitlerden yola çıkarak çalışma-da, Konya’ya ve Konya’dan göç eden nüfusun eği-tim seviyesi incelendi.

Tablo 7 ve Grafik 7’de sergilenen bulgular, Konya’da göç olgusu ile eğitim durumu arasında-ki ilişarasında-ki ve bu durumda yıllar içinde yaşana gelen durum hususunda oldukça önemli ipuçları ortaya koyar. Bulgular Konya’ya göç eden nüfus arasında çoğunluğu lise mezunlarının oluşturduğuna işaret etmektedir. Lise mezunlarını üniversite mezunları takip eder.

2009-2017 yılları arasında, Konya’ya göç eden nüfusun eğitim durumunda yaşanan değişim incelendiğinde de son derece çarpıcı bulgularla

karşılaşılır. Zira yaşanan bu süreçte, Konya’ya göç eden bireyler arasında lise mezunlarının ve akabin-de akabin-de üniversite mezunlarının miktarında ciddi bir artış gözlemlenir. 2009-2017 yıllarını kapsayan 8 yıllık süreçte, öteki illerden Konya’ya gelen lise mezunu bireylerin sayısı 14.707’den 20.048’e yük-selmiştir. Üniversite mezunlarının sayısındaki artış ise çok daha çarpıcıdır. Aynı süreçte Konya’ya ge-len Üniversite mezunu bireylerin sayısı 5.977’den, 11.939’ye yükselmiştir. Bu sayılar, incelenen sü-reçte Konya’ya göç eden üniversite mezunlarının oranında yüzde 99,75’lik bir artış manasına gel-mektedir.

Bu bulgular, Konya’nın aldığı göçte, eğitim açısından avantajlı durumda olduğunu gösterir.

Daha önce daha üst seviyede eğitim görmüş

bi-Grafik 7: Konya’nın Aldığı Göçün Eğitim Durumu (+6 yaş)

Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu (Aldığı)

Bilinmeyen Doktora İlköğretim İlkokul Lise Ve Dengi Meslek Okulu Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul itirmeyen Okuma Yazma Bilmeyen Ortaokul Veya Dengi Meslek Ortaokul

Yüksek Lisans (5 Veya 6 Yıllık Fakülteler Dâhil) Yüksekokul Veya Fakülte

2009 1.261 89 3.863 7.796 14.707 6.139 1.202 1.103 247 5.977

2017 184 202 3.726 6.029 20.048 2.984 396 2.197 1.303 11.939

Tablo 7: Konya’nın Aldığı Göçün Eğitim Durumu (+6 yaş)

reyler Konya’dan ayrılırken, günümüzde nicelik bakımından daha eğitimli bireyler Konya’ya gel-meye başlamıştır. Bu durumda, Kadim şehir Kon-ya’nın bir üniversite şehri olmasının, il açısından en önemli rolü oynadığı yadsınamaz bir hakikat-tir. Ancak bu hususta daha net konuşabilmek için Konya’nın göç verdiği bireylerin eğitim durumla-rının da ayrıntılı bir şekilde bilinmesi gerekir.

Tablo 8 ve Grafik 8’deki bulgular bu hususta oldukça önemli bilgiler verir. Bulgular, Konya’dan göç eden bireyler arasında da başı lise mezunu bi-reylerin başı çektiğine işaret etmektedir. Lise me-zunlarını üniversite mezunları takip eder.

İlin aldığı ve verdiği göç içinde lise mezun-larının oranı, oldukça büyük önem teşkil eder.

Malum olduğu üzere ülkemiz demografik açıdan, bünyesinde önemli ölçüde genç nüfus barındıran, dinamik bir nüfus yapısına sahiptir. Bir başka önemli husus da, toplumumuza üniversite eğitimi-nin önemieğitimi-nin her geçen gün artmakta olduğudur.

Konya da bir bilim ve üniversite şehri illerimizden-dir. 2009 yılında Konya’dan 14.273 lise mezunu birey ayrılırken, aynı yıl ile 14.707 genç gelmiştir.

2017 yılına gelindiğinde ise ilden ayrılan lise me-zunu gencin sayısı 19.130’a iken, buna karşın ile gelen lise mezunu genç sayısı 20.048 kişidir. Daha net bir ifadeyle 2017 yılında lise mezunu genç

sa-Grafik 8: Konya’nın Verdiği Göçün Eğitim Durumu (+6 yaş)

Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu (Verdiği)

Bilinmeyen Doktora İlköğretim İlkokul Lise Ve Dengi Meslek Okulu Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen Okuma Yazma Bilmeyen Ortaokul Veya Dengi Meslek Ortaokul

Yüksek Lisans (5 Veya 6 Yıllık Fakülteler Dâhil) Yüksekokul Veya Fakülte

2009 1.571 109 4.114 8.716 14.273 6.003 1.039 1.198 424 9.905

2017 186 223 3.952 6.039 19.130 2.921 350 2.181 1.743 16.255

Tablo 8: Konya’nın Verdiği Göçün Eğitim Durumu (+6 yaş)

yısı bakımından Konya, verdiğinden daha fazla lise mezununu göç almıştır.

Geçmişten bugüne il, göç sürecinde, lise me-zunları kategorisinde artıda görünmektedir. Bu-nunla birlikte ilin aldığı lise mezunu göç sayısında önemli bir artış göze çarpar. Bir başka ifadeyle, 2009 yılında Konya’ya 14.707 lise mezunu genç gelirken, 2017 yılında Konya’ya 20.048 lise me-zunu genç göç etmiştir. Bu bulgular bir üniversi-te şehri hüviyeti her geçen gün pekişen ilim şehri Konya’nın, lise mezunları açısından her geçen gün bir cazibe merkezine doğru dönüşmesi beklenebilir.

Üniversite mezunları kategorisinde durum in-celendiğinde de önemli sonuçlara ulaşılır. Tablo 7 ve Tablo 8’deki bulgulardan da anlaşılacağı üzere, Konya ili, 2009 yılında 5.977 üniversite mezunu genci bünyesine katarken, 2017 yılında bu sayı yaklaşık yüzde 99,75 artarak, 11.939’a ulaşmıştır.

Bu durum verdiği göçe dair bulgular teme-linde incelendiğinde, olumlu tablo biraz bozulur.

Zira ile 2009 yılında Konya’dan 9.905 üniversite mezunu genç ilden ayrılırken, 2017 yılına gelindi-ğinde bu sayı yaklaşık yüzde 64,1 oranında artış gösterip 16.255’e ulaşmıştır.

Yine aynı şekilde, mevcut veriler bağlamında son yılda il, aldığından çok daha fazla üniversiteli genci göç vermiştir. Bir başka deyişle, aldığı ve ver-diği üniversiteli göçünün muhasebesi yapıldığında, 2017 yılı itibariyle il net sayı bazında ekside görün-mektedir 2017 yılında il 16.255 üniversiteli genci göç verirken, 11.939 üniversiteli genci göç almıştır.

Dünden bugüne değişim hususunda da benzeri bir durum göze çarpar. Daha net bir ifadeyle bu hususta Konya ili 2009 yılında 3928 kişi ekside iken, 2017 yılını 4316 kişi ekside kapatmıştır. Bunlar da ilin göç karnesinde, üzerinde hassasiyetle durulması ge-reken hususlar olarak değerlendirilmektedir.

Yüksek lisans ve doktora bakımından durum incelendiğinde de, kısmen benzer bir olumlu

tab-lo gözlemlenir. Bulgular ilin, potansiyel olarak bir üniversite kenti olma ivmesi yakalayabileceğine işaret etmektedir. Bununla birlikte bulgular, daha fazla üniversite mezunu ile yüksek lisans-doktora yapmış bireyleri bünyesinde tutabilmek hususun-da, ilin biraz daha gayret içinde olması gerektiğine işaret etmektedir.

KONYA’NIN GÖÇ ALDIĞI İLLER