KOBĠ‟lerin Ġstihdam AnlayıĢı Üzerindeki Etkileri

KOBĠ‟lerin finansal zorluklarla karĢılaĢmasındaki temel sebeplerden biri, iĢletme yöneticilerinden kaynaklanan sorunlardır. ĠĢletme sahibinin iĢletme yöneticisi olarak tüm iĢleri üstlenmiĢ ve teknik kökenli yöneticiler olması sorunların daha büyük boyutlara ulaĢmasına neden olmaktadır. ĠĢletme sahipleri yönetim ile ilgili sorumlulukları dıĢarıdan bir uzmana devretme konusuna sıcak bakmamakta ve bu tür sorumlulukların kendilerinde kalması gerektiğini düĢünmektedirler. Eğitim seviyesi daha yüksek olan iĢletme sahipleri arasında bu görüĢün çok da desteklenmediği görülmüĢtür (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, 2008). Bir diğer üzerinde durulan konu da bilgiye ulaĢma güçlüğü ve kalifiye çalıĢan eksikliği nedeniyle KOBĠ‟lerin değiĢen düzenlemelere uyumunun yetersiz ve yavaĢ olmasıdır.

Büyük iĢletmelerde genel olarak ayrı bir finansman veya malî iĢler bölümü mevcut olup bu bölümlerde istihdam edilen uzmanlar, alternatif finansman imkânlarını ve kredi Ģartlarını değerlendirerek iĢletme için en uygun finansal kararların alınmasını sağlamaktadır. KOBĠ‟lerde ise genellikle finansman alanında ayrı bir bölüme rastlanmazken finansman ile ilgili konular da profesyonel olmayan iĢletme sahipleri tarafından yürütülmektedir. Finansman ile ilgili konuların takibi için “Malî ĠĢler, Ġdari ĠĢler ve Muhasebe Bölümü” bulunsa da bu bölümlerde de finansal iĢlere bir “yan iĢ” gözüyle bakılır. Bu bölümde istihdam edilen personel de finansal konularda uzman olmaktan ziyade; iĢletmenin tüm idarî, malî ve muhasebe iĢlerinden sorumlu kiĢi konumundadır(Ekinci, 2003: 46-47). Böyle bir durumda KOBĠ‟lerin etkin bir finans yönetimi için gerekli olan finansal kararların verilmesinde finansal analiz gibi yöntemlerin kullanılarak karar alınması, alternatif

finansman kaynaklarının araĢtırılması ve iĢletmenin uygulanabilir finansal düzenlemeler yapması zorlaĢmaktadır.

Ancak Basel II‟ye uyum sürecinde KOBĠ‟lerin mali yapıları ile yönetimsel yapılarındaki düzenlemelerin bir gereği olarak alanında uzman kiĢilerin KOBĠ‟lerde istihdam edilmesi önemli bir unsur olarak karĢımıza çıkmaktadır. Bu nitelikte personelin istihdam edilemeyiĢinin sebebi olarak iĢletmeye maliyetinin yüksek oluĢu dile getirilmektedir. Basel II uygulamasının bir sonucu olarak bankalardan kredi kullanmak isteyen KOBĠ‟lerin personel maliyetleri ile kredi maliyetleri arasında bir seçim yapması söz konusu olacaktır. Çünkü kredilendirme için iyi bir derecelendirme notunun gereği olan kurumsal yönetimin önemli bir parçası da nitelikli insan kaynağıdır. Bu noktada bankalar tarafından talep edilen bilgi, belge ve verilerin sağlanmasında önemli bir araç olan uluslararası kabul görmüĢ mali tabloların üretilmesi ve uluslar arası rekabet imkânının oluĢmasına hizmet edebilmek için düzgün bir bilgi akıĢını sağlamak amacıyla raporlama ve veri tabanı yönetimi konusunda teknolojik alt yapının sağlanması ve bu yapıya uygun yeterli ve sağlıklı bilgiyi sunabilecek uzman kiĢilerin istihdam edilmesi gerekliliği de ortaya çıkmaktadır (Arslan, 2007: 66).

KOBĠ‟lerde bağımsız denetim uygulamaları yaygınlaĢacaktır. Günümüzde sadece banka ve aracı kurumlar için zorunlu olan iç denetim, Basel II ilkeleri ile birlikte aranan bir özellik haline gelecektir. Bu nedenle iĢletmeler iç kontrol sistemi ve iç denetim birimi oluĢturmaya yönelik çalıĢmalar yoğunlaĢacaktır. Konferans s.72 Basel II düzenlemelerinin temelini oluĢturan risk yönetimi konusunun sadece bankaları ilgilendirmediğinden önceki bölümlerde bahsetmiĢtik. Bankalar veya bağımsız derecelendirme kuruluĢları tarafından firmanın risklilik seviyesi ölçülürken sadece firmanın taĢıdığı riskler değil, firmanın bu riskleri yönetmek adına neler yaptığı da göz önüne alınır. Neticede risk odaklı fiyatlama risklerin toplamı ve bu riskleri yönetebilmek adına yapılanların beraberce değerlendirilmesi ile bulunacak “Net” risk seviyesine bağlı olacaktır (Kendirli vd., 2008: 72; TBB, 2005: 21). Ġç

denetim ve risk yönetimi konusunda da uzmanlaĢmayı sağlamak üzere nitelikli insan kaynağına yatırım burada önemli olmaktadır.

Uyum sürecinde KOBĠ‟lerdeki mevcut çalıĢanların eğitim projeleri ile desteklenmesi, eğitim düzeyi yüksek kiĢilerin KOBĠ‟lerde istihdam edilmesi, uzman kiĢi ve kuruluĢlardan danıĢmanlık hizmetleri alınması, kurumsal yönetim ve risk yönetim kültürünün en üst yöneticiden tüm çalıĢanlara kadar yerleĢtirilmesi ile ilgili çalıĢmalar yapılması gerekmekte ve ilerleyen yıllarda KOBĠ‟lerin istihdam anlayıĢının bu yönde değiĢeceği öngörülmektedir.

Kurumsal yönetim ilkelerinden biri olan Ģeffaflık ilkesi ve kurumsal yönetim anlayıĢını benimseyen ve uygulayan KOBĠ‟ler sayesinde kayıt dıĢı istihdam oranı düĢecektir. Kayıt dıĢı istihdam oranının düĢmesi kayıt altına alınan KOBĠ çalıĢanlarını artıracağı için KOBĠ‟lerin istihdam içindeki payında artıĢ olacaktır. Kayıt dıĢı istihdamın azalması ile çalıĢan sayısı kriterine göre yapılan KOBĠ sınıflandırmalarında ölçek değiĢimleri olacaktır. Ġstihdam destek kredileri ile nitelikli eleman desteğinin yarattığı istihdam oranlarını7

göz önünde bulundurursak, yüksek maliyetler nedeniyle uzman insan kaynağı yatırımı yapamayan KOBĠ‟lerin devlet teĢvik ve destekleri ile de desteklenmeye devam edilmesi Basel II öncesinde nitelikli insan kaynağının yaratılabilmesi için atılması gereken önemli bir adım olmaktadır.

Sonuç olarak, kredilendirme sürecini belirleyen fazla sayıda değiĢkenin olduğu dikkate alındığında, KOBĠ‟lerin Basel II düzenlemelerinden etkilenme oranı ve Ģekli KOBĠ‟lerin mali yapıları yanında yönetim yapılarına ve değiĢen Ģartlara uyum sağlayabilme yeteneklerine bağlıdır.

7

Bu konu hakkında daha detaylı bilgiye

http://www.treasury.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/Arastirma%20Yayin/S%C3%B Creli%20Yay%C4%B1nlar/Kobi%20Raporu/KOB%C4%B0%20Raporu-2007.doc adresinden ulaĢabilirsiniz.