2.1. KOÇLUK KAVRAMI
2.1.1. Koçluk Tanm ve Nitelii
2.1.1.1. Koçluk Tanm
Koçluk genel anlamda, yetitirme ve gelitirmede kullanlan bir yöntemdir142. Çalann hem kiisel hem de mesleki verimliliinin arttrlmasnda Çalan desteklemeyi amaçlayan, bir iliki kurulmasdr143.
140 LUECKE, Richard; Performans Yönetimi, (Çev.: Asl Özer), Türkiye Bankas Kültür Yaynlar, 2008, s. 61.
141 KOÇEL, a. g. e., s. 25. 142 KOÇEL, a. g. e., s.25.
143 WEISS, Tracey Bernstein, KOLBERG, Sharyn; Coaching Competencies and Corporate Leadership, CRC Press Taylor&Francis Group, New York, 2003, s. 14.
45 Koçluk; çalann kendisinin performansn en üst düzeye çkarabilmesi için, aça çkmam gücünün kilidini açmaktr144. Çalann özünde var olan bilgi, beceri ve yeteneklerini daha iyi kullanabilmesine imkân salayan bir yöntemdir145.
Dinleme, soru sorma ve meydan okuma stratejileriyle, çalann i hedefine
ulamasnda yönlendirilmesidir146. Amirin, Çalan örenme ve sonuç elde etmek amacyla sorumluluk almaya cesaretlendirdii bir süreçtir147.
Koçluk, iletiimdeki en güçlü yollardan birisidir. Verimli ve uygun kullanlmas durumunda çalann farkndalnn artmasna olanak salamaktadr. Baka bir deile, çalan için en uygun bir yolla pozitif bir deiim oluturan katalizördür148.
Koçluk; çalann, deneyimli bir yönlendiricinin önderliinde, güçlü ve eksik yanlarn kefetmesine, yetkinliklerini gelitirip yanllarn kendisinin düzeltmesine dayal, kendini ve koullarn sorgulayan, çözümlerini üreten, kendi kendini yeniden yaplandran, eylemli bir örenme modelidir149.
Koçluk; performansn gerçekletirilebilmesini, bakasnn örenmesi ve geliimi yolu ile kolaylatrma ustaldr150. Bir dier anlatmla; performans ile anlatlmak istenilen, çalann mevcut performansn arttrma niyeti sonucunda hedefledii ve ulalmak istenilen düzeydir. Bakasnn örenmesi, performans kadar örgüt için deerlidir. Bunun nedeni, örgütün uzun dönemli performans göz önünde bulundurulduunda, çalanlarn örenme kapasiteleri örgütün örenme düzeyine
144 WHITMORE, John; Coaching for Performance, Third Edition, Nicholas Brealey Publishing, London, 2005, s. 8.
145 MCDERMOTT, Ian ve JAGO, Wendy; çsel Koçluk, (Çev.: Halil Tunal), Kariyer Yaynclk, stanbul, 2005, s.
146 MCLEOD, Angus; Performance Coaching: The Handbook for Managers, HR Professionals and Coaches, Crown House Publishing, Carmarthen, 2003, s. 9.
147 YOUNG, Shelagh; How to be a Succesfull Life Coach, How To Content Publishing, Oxford, 2009, s. 2.
148 NEALE, Stephen, SPENCER-ARNELL, Lisa ve WILSON, Liz; Emotional Intelligence Coaching, Kogan Page Limited Publishing, Philadelphia, 2009, s. 32.
149 ÇINAR, a. g. e., s. 3.
150 DOWNEY, Myles; Effective Coaching: Lessons From the Coaches' Coach, Second Edition, Thomson Texerer, New York, 2003, s. 21.
46 dorudan etki etmektedir. Geliim ve örenme arasnda ise sk bir iliki bulunmaktadr. Çalanlar gelimek için örenmek zorundadr; bir göreve kar yaklam, yeni teknolojileri kavramak. Örenmek burada kapsaml bir alan temsil etmektedir. Geliim ise, kiisel geliimin ve bireysel farkndaln büyük ölçüde artmasdr. Son olarak kolaylatrma ustaln ele aldmzda, belirtilmesi gereken nokta, çalana konu ile ilgili net cevaplarn verilmesinden ziyade, kendi kendine düünme yetenei olan çalann, düüncelerini aça çkartmasna ve yeni fikirler oluturmasn olanak salamaktr. Her ne kadar doru fikir ya da cevap bilinmi olsa da koçlukta temel, çalann kendisinin üretmesidir.
Koçluk; çalann rahatlk bölgesinden çkmasna yardm edilmesi ve potansiyelinin serbest braklmasdr151. Bütün sorumluluu çalann üstlendii bir süreçtir. Bu süreçte, her hangi bir probleme kar çalann sorunun farkna varmasna, anlamasna ve çalann içsel ve dsal çevresine kar aktif rol almasna izin verilir152.
Koçluk, örgütlerin performans problemlerini çözmek ve çalanlarn becerilerini gelitirmek amacyla bavurduklar bir süreçtir. Bu süreç ibirlii gerektirir ve üç bileenden olumaktadr: Teknik yardm, kiisel destek ve bireysel çaba. ekil 3’te görüldüü gibi koçluun bu üç öesini bir arada tutan ey amir (koç) ve çalan (koçluktan yararlanan) arasndaki duygu badr. Koçluk iki kii arasndaki bir süreç olmas sebebiyle bu tür bir baa gerek duymaktadr ve koçluun baars açsndan bu ilikinin pozitif bir nitelik tamas gerekmektedir153.
Koçluk, bireyleri veya takmlar sonuçlara ulatrmak için yetkilendiren, gelitiren ve cesaretlendiren uygun ortam ve koullar yaratan yönetsel bir eylemdir154.
151 SOMERS, Matt; Coaching at Work: Powering Your Team with Awareness, Responsibility and Trust, John Wiley & Sons Ltd., England, 2007, s. 10.
152 O'CONNOR, Joseph ve LAGES, Andrea; How Coaching Works, A & C Black Publishers Ltd., London, 2007, s. 13.
153 LUECKE, a. g. e., , 2009, s. 3.
47
ekil 3: Baarl Koçluun Öeleri
Teknik Yardm
Kiisel Destek Bireysel Çaba
Kaynak: LUECKE, a. g. e., ubat, 2009, s. 3.
Koçluk, çalanlarn hem kiisel geliimleri hem de i performanslarnn gelitirilmesinde kullanlan ve giderek yaygnlaan bir yöntemdir. Bu yöntemin amac, potansiyeli olan çalann önündeki engellerini kendisinin amas yolu ile kendi verimliliini arttrmasna olanak salamaktr.
Koçluk bir yönetim becerisinin dnda, planlama, delege etme ve problem çözmedir. Koçluk insanlar farkl yönleriyle görmektir. yimser bak açs ile bakmak, sonuçlara farkl yönlerden ulamaktr. Kendimiz de dâhil olmak üzere dier insanlarn inanlarn, alkanlklarn ve kendi düüncelerini ifade etme eklidir155.
Koçluk sürecinde çalanlara “bulunduklar” konumdan “olmak istedikleri” noktaya ulamalarnda yönlendirilme yaplmaktadr. Bu yönlendirmenin baars nitelii ile doru orantldr. Baka bir deile, çalanlarn olmak istedikleri noktaya ulamalarnda kullanlan yönlendirme pozitif bir nitelik tamak durumundadr.
Koçluk; çalanlarn performanslarn gelitirmelerine yardm etmeyi amaçlayan bir süreçtir. Bunu yaparken samimi (güvene dayal) dostluk ilikileri kurmay prensip edinen, çalanlarn bireysel farkllklarn göz önünde bulunduran
155 WHITMORE, a. g. e., s. 171.
48 bir anlay içerisindedir. Ek olarak koçluk, çalanlarn ihtiyaçlarn ön planda tutan, çalanlar hedef belirlemeye, planlama yapmaya cesaretlendirmekle birlikte aktif olarak belirlenen hedefe ulalabilmesi için yönlendirmeyi esas alan bir yaklamdr.