Bireysel Davran Geliimi

Bireysel davran de
iikli
i, koçluk programlarnn en önemli bileenlerinden birisidir. Davran de
iikli
i için koçlarn uyguladklar çeitli

332 _{BLUCKERT, a. g. e., s. 48}

333 _{RICHARD, James T.; "Ideas on Fostering Creative Problem Solving in Executive Coaching",} Educational Publishing Foundation and the Society of Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 55, No. 4, Fall 2003, s. 251.

113 modeller bulunmakta ve bu modeller, dananlarn iyerlerindeki davranlarn gelitirmelerine olanak sa
lamaktadr334. Bireysel davran de
iikli
i, bu çalma kapsamnda özgüven art, cesaret ve sorumluluk duygusu geliimi ba
lamnda ele alnmtr.

2.3.2.2.1. Özyeterlik

Özyeterlik, koçluk programlarnda davransal açdan ele alnmaktadr. Bu ba
lamda, esas nokta bir kiinin karlat
 durumlarn üstesinden gelebilecek ya da kendisinden talep edilenleri karlayabilecek güce sahip oldu
u ve motivasyonel ayn zamanda bilisel kaynaklarn kullanarak aksiyon planlar oluturacak kabiliyeti oldu
udur335.

Özyeterlik, bilisel faktörlere yo
unlaarak kiinin davranlarnn ço
u üzerinde etkilidir ve motivasyonun harekete geçirilmesinde merkezi bir rol oynamaktadr. Di
er bir de
ile, kii düündüklerinin tümünü gerçekletirebilecek kapasiteye sahiptir. Özyeterlik temelindeki bu düünce, kiinin kendi kaynaklarn fark etmesi, kendini de
erlendirmesi ve kendini ikna gücü arasndaki ba
ntya dayanmaktadr336. Özellikle kiinin sahip oldu
u becerileri ile yapabilecekleri üzerinden durmaktadr. Bu sebeple öz-yeterlik, genelde özgüven olarak da belirtilmekle birlikte, kiinin kendine özgü becerilerini kullanarak karlat
 problemleri ya da kendine verilen görevleri ele al biçimlerinde ne kadar kendinden emin davrand
dr. Dolaysyla bu bak açs, kiinin planlama ve görevi baar ile tamamlamak için yapt
 planlar uygulamaya koyabilme kabiliyetini vurgulamaktadr337_.

334 _{CAIGER, Leigh ve SHERIN, Jessica; "Rational–Emotive Behavior Therapy: A Behavioral}

Change Model for Executive Coaching?", Educational Publishing Foundation and the Society of

Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 56, No. 4, Fall 2004, s. 230-231. 335 _{CILLIERS, Frans; "Executive Coaching Experiences: A Systems Psychodynamic}

Perspective", SA Journal of Industrial Psychology, Vol. 31, No. 3, 2005, s. 24.

336 _{PAGLIS, Laura L. ve GREEN, Stephen G.; "Leadership Self-efficacy and Managers'}

Motivation for Leading Change", Journal of Organizational Behavior, Volume 23, Issue 2, March

2002, s. 216-217.

114 Koçluk, dananlarn becerilerini gelitirmeye yönelik bir süreçtir338_{. Buradan} hareketle koçluk programlar kapsamnda, kiinin öz-yeterli
i yükselmekte ve davranlar üzerinde yüksek bir etkiye sahip öz-yeterlilik, kiinin davranlarn gelitirmesini sa
lamaktadr.

2.3.2.2.2. Cesaret

Cesaret, koçluk programlar kapsamnda, danann daha çok insiyatif almasn sa
lamaktr339_{. Korkusuzca hareket edebilen dananlar, i sonuçlarnn} daha baarl olabilmesi için risk almay göz önünde bulunduracaklardr.

Her ne kadar korkusuzca hareket edebilme, çalann iyeri kültürü ile do
rudan iliki de olsa340, danann olaylara farkl gözle bakabilmesi ve risk almas performansn üst düzeye çkartmas açsndan kaçrlmayacak bir frsattr.

Cesaret, danann problemin detaylarna inmesini ve problemlere kalc çözümler bulmasn sa
lamaktadr341. Korkusuzca hareket edebilme düüncesi, dananlara yeni düüncelerini (daha önce test edilmemi) sonuçlarn pozitif çkmama durumunu göz önünde bulundurarak suçluluk ya da korku duygusuna kaplmadan uygulamaya koymalarn belirtmektedir. Hâlbuki genel olarak karlat
mz problemlerin neticesinde üretti
imiz seçeneklerin negatif sonuç verme ihtimali olmas bizim o seçene
in uygulamaya konmadan elenmesine sebep olmaktadr342_{. Birinci denemenin danann istedi
i sonucu vermemesi durumunda,} koç danann bir adm geriye çekilmesini ve seçenekleri yeniden gözden geçirerek daha geni bir bak açs ile yeniden denemesine yardmc olmaktadr. Koçluk programlarnn özelli
i gere
i, koç danan yönlendirmekte ancak her koulda bütün kararlar ve uygulamalar danan tarafndan gerçekletirilmektedir.

338 _{LUECKE, a. g. e., 2009, s. 3.}

339 _{GOLDSMITH, Marshall ve LYONS, Laurence S.; Coaching for Leadership, Second Edition,} Pfeiffer Publications, San Francisco, 2006, s. 147.

340 _{GOLDSMITH ve LYONS, a. g. e., s. 147.}

341 _{LATINO, Robert J. ve LATINO, Kenneth J.; Root Cause Analysis: Improving Performance for} Bottom-Line Results, 3rd Edition, CRC Press Taylor&Francis Group, Boca Raton, 2006, s. 6. 342 _{JACKSON, Paul Z. ve MCKERGOW, Mark; The Solutions Focus: Making Coaching and Change} Simple, Second Edition, Nicholas Brealey International, Boston, 2007, s. 45.

115 Koçluk programlar kapsamnda, hatalar ö
renmeyi sa
layan tecrübeler olarak nitelendirilmektedir. Dananlar, ald
 kararlarn ya da uyguladklar seçeneklerin sonuçlarndan tecrübe sahibi olduklar kadar, uygulamadklar ve eledikleri kararlardan da ö
renmektedirler. Koç, danann esiz tecrübelerden ve danann yaamnn etkilerinden oluan topraklarda yer alan bir yabancdr. Bu topraklarda yetkili danandr. aretleri bulacak/belirleyecek ve do
ru yolu bulacak olan kii danandr. Koç, havadaki pusu temizleyerek danann iaretleri görmesini ve dolaysyla yolunu bulmasn sa
layarak sürece katk sa
layacaktr. Dolaysyla, koç duruma açklk getirecek koçtur. Ancak seçenekleri de
erlendirecek, olumlu olumsuz sonuçlar kendi iç dünyasnda de
erlendirecek, suçluluk duygusundan arnarak daha ileriye gidecek olan danandr343_.

Koçluk programlar karlkl güven üzerine kurulmaktadr. Güven sa
land
nda danan istekli bir ekilde süreçte yer alacak ve danan düündüklerini korkusuzca açklayabilecek ve ulamak istedi
i noktaya ilikin olarak fikirlerini net bir ekilde ortaya koyabilecektir.

2.3.2.2.3. Sorumluluk Duygusu

Koçluk, dananlarn daha bilinçli kararlar almalarn ve aksiyona geçmelerine yardmc olan bir destek sürecidir. Onlarn güçlü yönlerini kefetmelerini ve kendi kaynaklarn kullanarak ulamak istedikleri noktaya yönelmelerini sa
lamaktadr. Bu noktada koçluk sorumluluk duygusunu desteklemektedir. Sorumluluk duygusunun arttrlmas ve görev sahipli
i bilincinin yaratlmas koçluk sürecinde önemli noktalardan bazlardr344_.

Sorumluluk duygusu, yüksek performans için kilit bir noktadr. Kendi düüncelerimizi tamamen kabullenerek, bu düüncelerden bazlarn seçip sorumluluk ald
mzda, bu aksiyonumuzun sonucuna olan ba
ll
mz artacaktr.

343 _{WILSON, Carol; Best Practice in Performance Coaching: A Handbook for Leaders, Coaches, HR} Professionals and Organizations, Kogan Page Limited Publishing, Philadelphia, 2007, s. 12.

116 Bu ba
lant, performansmzn da dolayl olarak artmasn sa
layacaktr. Hâlbuki sorumluluk almaya zorland
mzda, sorumluluk almamz beklendi
inde ayet tamamen kabullenmezsek performansmzda bir art olumayacaktr. Tabi ki, yüklenilen bu sorumluluk sonrasnda da görev yerine getirilebilir ancak, kardan zorlanlan bir durumda, performansmz gerçek noktasna gelmeyecektir345_.

Danan koçluk programlarnda hedeflerin belirleyicisi ve bu hedeflere ulamadaki basamaklar belirleyen kiidir. Bu aamadaki bütün bilgiler danan için açk oldu
unda bir sonraki aama uygulama aamasdr. Burada danan, çevresinden di
er bir de
ile davranlarnn etki etti
i kiilerden gelecek olan geribildirimleri oldu
u gibi kabul etmeli ve analiz ederek kendisi için faydal olacak noktalar aç
a çkarmaldr. Danan bu aamada, her ne kadar kendisini rahat hissetmeyece
i davranlar sergilemek durumunda da kalsa, daha önce yapmad
 bir eyi yapmak gibi, kabullenmek durumundadr. Koç, danann sorumluluklarnn açk olmad
 hususlar kendisiyle paylaacak ve olaylar karsndaki sorumluluk snrlar konusunda danan bilgilendirecektir346.

Koçluk, danann düüncelerine, ümitlerine ve duygularna kulak vermesini gerektiren bir süreçtir. E
er danan bunu daha önce yapmyorsa, koçluk süreci ile uygulamal bir ekilde yapacak ve süreç içerisinde pratiklik kazanacaktr. Zamanla danan koçluk sürecindeki çabalarn sahiplenecek ve sorumluluk duygusu kazanacaktr. Koç burada yönlendirici görevindeyken aktif olan danandr347.

Kii seçim yapabilece
ini varsayarsa, sorumluluk duygusu kendili
inden oluacaktr348. Koçluk sürecinde sorulan güçlü sorular, danann farkndal
n arttrmann yannda, onun sorumluluk bilincini de uyandrmay sa
lamaktadr349_. Dolaysyla, danan genel olarak bir problem karsndadr ancak ayn zamanda problemin çözümünde de yine danan vardr. Bu ba
lamda, sorumluluklarn fark edilmesi davranlarn farkllatrlmasnda temeldir.

345 _{WHITMORE, a. g. e., s. 37.} 346 _{LEE ve VALERIO, a. g. e., 81.} 347 _{LEE ve VALERIO, a. g. e., 82.} 348 _{ROGERS, a. g. e., s. 28.} 349 _{ROGERS, a. g. e., s. 65.}

117