4.1 Kimya Öğretmen Adaylarının Motivasyonel İnançlarındaki Değişimler
4.1.3 Kimya Öğretmen Adaylarının Yüklemelerindeki Değişimler
“Motivasyonel inançların geliştirilmesi ve uygun yüklemeler yapma” uygulamalarının nasıl yürütüldüğü yöntem bölümünde açıklanmaktadır (bkz. Bölüm 3.3.2). Yapılan uygulamada kimya öğretmen adaylarının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair uygun yüklemeler yapmaları hedeflendi. Öğretmen adaylarının yüklemelerinin değişimini incelemek için yapılandırılmış günlükler, günlüklerin değerlendirilmesi sonucunda sınıf içinde yapılan tartışmalar ve öğretmen adayları ile bireysel olarak yapılan görüşmeler temel veri toplama aracı olarak kullanıldı (bkz. Bölüm 3.4.1.3, 3.4.1.6). Verilerin analizi (bkz. Bölüm 3.5.1) kısmında da belirtildiği gibi, veriler motivasyon araştırmalarındaki teorik kuramlar doğrultusunda analiz edildi. Kimya öğretmen adaylarının yükleme inançlarına ait bulgular Tablo 23’ de sunulmaktadır.
152 Tablo 23.
Uygulama Öncesi ve Sonrasında Ortaya Çıkan Yüklemelere Ait Bulguların Karşılaştırılması
Öğretmen Adayları
Ortaya Çıkan Kodlar ve Kategoriler Uygulama
Öncesi (N)
Uygulama Sonrası (N)
Uygun Yüklemeler
Çaba 4 16
Uygun Olmayan Yüklemeler Yetenek Öğretmen etkisi Zorluk 8 8 10 2 - 4
Uygun Yüklemeler Kategorisi
Çaba kodu uygun yüklemeler kategorisi altında toplandı.
Çaba kodu, öğretmen adaylarının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair yüklemeleri kendi öğrenme stratejilerine, çok çalışmalarına ve öğrenme isteklerine bağladıklarında ortaya çıkmaktadır. Uygulama öncesinde sadece 4 öğretmen adayının performans çıktılarını kendi çabaları doğrultusunda değerlendirdikleri görülmektedir. Örneğin;
N. A: “Bu derste başarılı olmam bana bağlıdır. Yani eğer yeterince çalışırsam, derse uygun çalışma stratejileri kullanırsam başarısız olacağımı düşünmüyorum. Eğer başarısız olmuşsam yeterince çalışmamışım demektir. Başarısız olursam daha çok çalışırım ve kendimi zorlarım. Ama çok çalıştığım halde başarısız oluyorsam mesela sınavda istediğim notu alamıyorsam sınavın çok zor olması da bir ihtimal tabi”. (Öğretmen adayı ile yapılan görüşmeler, 1. Hafta).
B. A: “Bu derste ya da diğer derslerde başarılı olmak için çalışmam gerektiğini düşünüyorum. Eğer çalışırsam istediğim başarıya ulaşırım. Zaten derste işlenilen konuları öğrenebilmek için ve sonucunda da başarılı olabilmem için çalışmam
lazım. Başka ne olabilir ki? Başarısız oluyorsam eğer yanlış bir şeyler yaptığımı
düşünürüm. Konuları anlamadığımı düşünür, yardım isterim hocamdan. Dersin hocası da önemli tabi. Bazı derslerde hoca gerçekten önemli. İyi anlatamıyorsa dersi benim de anlamam veya konuları öğrenmem çok zor. Ama hoca iyiyse ve dersi
153
güzel anlatıyorsa eğer arkadaşlarım başarılı oluyor ve ben olamıyorsam sorun bendedir diye düşünürüm”. (Öğretmen adayı ile yapılan görüşmeler, 1. Hafta). Performans çıktılarını kendi çabalarına bağlayan öğretmen adaylarından 3’ü ifadelerinde öğretmen etkisinin, diğer öğretmen adayı da etkinliğin zorluğunun da performans çıktılarında önemli olduğu vurgusunu yapmaktadır.
Uygulama sonrasında ise 16 öğretmen adayının performans çıktılarını kendi çabaları doğrultusunda değerlendirdikleri görülmektedir. Ancak performans çıktılarını çabalarına bağlayan 16 öğretmen adayından 4’ünün etkinliğin zorluğunun ve 2’sinin de yeteneğin performans çıktılarında önemli olduğu vurgusunu yapmaktadır. Örneğin,
B. Ö: “Benim organik sınavı içi hedefim vizeden 85 almaktı. Ancak bu hedefime ulaşamadım ve sınavdan 70 aldım. Yeterince çalışmadığımı düşünüyorum. Daha fazla çalışsaydım belki anlamadığım yerlerin üstünde daha çok dursaydım ve hocalarıma sorsaydım daha iyi olabilirdi. Ama az da çalışmadım aslında çok da önemsedim bu sınavı ama olmadı. Belki de kapasitem bu kadardır”. (yapılandırılmış günlük notu, 10. Hafta)
G. K: “Benim bu ders için son hedefim organik final sınavından 70 almak.
Hedefime çalışırsam ulaşabileceğimi düşünüyorum. Hiçbir derste çalışmadığım
kadar çalışıyorum bu derste. Hatta bütün derslere de geliyorum. Not tutamıyorum ama en azından notları alıp çalışıyorum. Ama sonuçta sınav çok zor olursa bu notu alamayabilirim. Sorulara da bağlı yani”. (yapılandırılmış günlük notu, 12. Hafta) Uygun Olmayan Yüklemeler Kategorisi
Yetenek, öğretmen etkisi ve zorluk kodları uygun olmayan yüklemeler kategorisi altında toplandı.
Yetenek kodu, öğretmen adaylarının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair yüklemeleri kendi zekalarına, becerilerine ve kapasitelerine bağladıklarında ortaya çıkmaktadır.
Öğretmen etkisi kodu, öğretmen adaylarının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair yüklemeleri tutum, öğretim metotları ve alan bilgisi gibi öğretmen özelliklerine bağladıklarında ortaya çıkmaktadır.
154
Zorluk kodu, öğretmen adaylarının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair yüklemeleri etkinliğin zorluğu ya da basitliği gibi özelliklerine bağladıklarında ortaya çıkmaktadır.
Uygun olmayan yüklemeler kategorisinde bulunan yetenek, öğretmen etkisi ve zorluk kodları genellikle öğretmen adayı ifadelerinde birlikte yer almaktadır. Uygulama öncesinde 14 öğretmen adayının performans çıktılarını çabalarının yanında yetenek, öğretmen etkisi ve etkinliğin zorluğu doğrultusunda değerlendirdikleri görülmektedir. Örneğin;
G. Y: “Çok çalışırsam başarılı olacağıma inanıyorum. Ama bazı dersler var ki o derslere çalışmak imkansız. Dersin öğretmeninin başarımda çok etkili olduğunu
düşünüyorum. Dersin hocasının isteksiz oluşu, konuyu isteksiz anlatışı beni dersten çok itiyor. Dersi dinlemeye odaklanamıyorum. Bir de ne anlatılıyor, hangi
konudayız gerçekten de anlamıyorum. Dersten soğuyorum hemen. Bu derste nasıl başarılı olabilirim ki”. (Öğretmen adayı ile yapılan görüşmeler, 1. Hafta).
G. Y: “Bu haftaki hedefim organik kimya dersinde işlediğimiz son konuyu hafta sonu tekrar edip kendime özel notlar çıkarmak. Hedefime ulaşamadım çünkü derste tuttuğum notlardan bir şey anlayamadım, hoca çok hızlı anlatıyor ve ben de iyi not tutamamışım. Konuların zor oluşu da anlamamı zorlaştırıyor. Anlamadığım bir sürü yer var, bu nedenle çalışamadım”. (yapılandırılmış günlük notu, 6. Hafta) C. K: “Bu derste başarılı olabileceğimi düşünüyorum. İlk dönem çok çalıştım bu derse ve bence en çok anladığım ders bugüne kadar organik dersi. Gerçi bunda
hocanın çok etkisi var. Ders çok güzel işleniyor, hocamız konuları işlerken hep
birbirleri ile bağlantı kuruyor ve bu konuları neden gördüğümüzü ve önemini bize anlatıyor. Başarısız olduğumda suçu kendimde buluyorum. Yetersiz görüyorum kendimi. Çalışıp yapamıyorsam, yani notumdan falan memnun değilsem bu kadar öğrenebildiğimi daha fazlasını yapamadığımı düşünürüm. Zekayla alakalı
sanırım. Bazıları her şeyi daha kolay öğreniyor”. (Öğretmen adayı ile yapılan
görüşmeler, 2. Hafta).
C. K: “Bu haftaki hedefim uygulama sorularından en az 15 tanesini doğru çözebilmek. Hedefime ulaşamadım çünkü kendi kendime 15 soru bile çözemedim. Sanırım ben yapamıyorum, derste konuları anladığımı zannetmiştim. Bu soruları çözebilecek kadar iyi değilim sanırım çünkü arkadaşlarım çözmüş”. (yapılandırılmış günlük notu, 6. Hafta)
155
H. T: “Eğer çok çalışırsam başarılı olacağımı düşünüyorum. Ama bazen
sınavlarda sorular çok zor oluyor. Ya da mesela uygulama sorularının bazıları çok
zor. Bunları çözmek imkansız. Ya da bazı derslerin konuları gerçekten de zor insan anlayamıyor bile. Ne yapabilirim ki yani. Bir de dersin hocası da çok önemli bence.
Hocayı sevmeyince de o derse çalışmak çok zor oluyor”. (Öğretmen adayı ile
yapılan görüşmeler, 3. Hafta).
H. T: “ Bu haftaki hedefim uygulama soruları ödevini yapıp hocama teslim edebilmek. Hedefime ulaşamadım çünkü sorular çok zordu, yapamayacağım kadar zordu be nedenle ödevi yapmadım”. (yapılandırılmış günlük notu, 6. Hafta)
Uygulama sonrasında ise performans çıktılarını kendi çabalarının yanında yeteneğine bağlayan 2, etkinliğin zorluğuna bağlayan 4 öğretmen adayı bulunurken; öğretmen etkisi hiç görülmemektedir.
Uygun Olmayan Yüklemelerin Değişimine Örnek Örnek Öğretmen Adayı İfadesi
G. Y: “Bu haftaki hedefim organik kimya dersinde işlediğimiz son konuyu hafta sonu tekrar edip kendime özel notlar çıkarmak. Hedefime ulaşamadım çünkü derste tuttuğum notlardan bir şey anlayamadım, hoca çok hızlı anlatıyor ve ben de iyi not tutamamışım. Konuların zor oluşu da anlamamı zorlaştırıyor. Anlamadığım bir sürü yer var, bu nedenle çalışamadım”. (yapılandırılmış günlük notu, 6. Hafta) G. Y: “İlk haftalarda uygulama sorularının zorluğundan, ya da anlamadığımdan
dolayı soruları çözemediğimi düşünüyordum. Şimdi daha fazla çalışmam gerektiğini kendi kapasitemi zorlamam gerektiğini düşünüyorum. Soruları
yapamadığımda zor soruların üstünde çok durmuyordum, kolay olanları çözüp ödevimi teslim ediyordum. Şimdi yapamadıklarımı arkadaşlarımla tartışıp yeni bakış açıları kazanmaya çalışıyorum. Daha fazla vakit harcıyorum zor sorularda, tekrar gözden geçiriyorum notlarımı. Çabalarsam ve uygun çalışırsam yapabileceğimi biliyorum”. (Öğretmen adayı ile yapılan görüşmeler, 13. Hafta). Uygulama öncesinde performans çıktılarını öğretmen etkisine ve konuların zorluğuna bağlayan G.Y uygulama sonrasında daha çok çalışması ve daha öğrenme odaklı olması gerektiğine yani çabaya yüklemektedir.
156
Tablo 23 incelendiğinde uygulama sonrasında daha çok kimya öğretmen adayının akademik etkinlikler ve hedefler karşısında gerçekleştirdikleri performanslara ve çıktılara dair uygun yüklemeler yaptıkları görülmektedir. Uygulama sonrasında öğretmen adaylarının yüklemelerini öğretmen etkisi, zorluk gibi dış faktörlere ve zeka, kapasite gibi tanımlamalar yaptıkları yeteneğe daha az bağladıkları bunun yerine daha çok çalışmak, uygun çalışma stratejileri kullanmak, yardım istemek ve daha öğrenme odaklı olmak gibi kendi çabalarına yükledikleri görülmektedir.
4.2 Kimya Öğretmen Adaylarının Motivasyonlarını Düzenlemek için Kullandıkları Stratejilerdeki Değişimler
Kimya öğretmen adaylarının organik kimya dersinde motivasyonlarını düzenlemek için kullandıkları stratejilerdeki değişim onların uygulama öncesinde ve sonrasında kullandıkları stratejiler ile ilgili verileri toplayıp, bu verilerin analiz sonuçlarının karşılaştırılması ile tespit edildi. Kimya öğretmen adaylarının motivasyonlarını düzenlemek için kullandıkları stratejilerin değişimini incelemek için açık uçlu ölçekler/senaryolar temel veri toplama aracı olarak kullanıldı (bkz. Bölüm 3.4.1.4, EK 8). Verilerin analizi (bkz. Bölüm 3.5.2) kısmında da belirtildiği gibi, açık uçlu ölçeklerin analizi sonucunda kimya öğretmen adaylarının motivasyonel düzenleme stratejileri, motivasyon araştırmalarındaki teorik kuramlar doğrultusunda 12 kod ve bu kodlar da 4 kategori altında toplandı. Kimya öğretmen adaylarının dört farklı akademik durum ve üç farklı motivasyonel problem karşısında akademik hedeflerine ulaşabilmek için kullandıkları stratejilerin motivasyonel yönelimlerine ait bulgular Tablo 24’de sunuldu.
157 Tablo 24.
Uygulama Öncesi ve Sonrasında Ortaya Çıkan Motivasyonel Düzenleme Stratejilerine Ait Bulguların Karşılaştırılması
Öğretmen Adayları
Ortaya Çıkan Kodlar ve Kategoriler Uygulama
Öncesi (N)
Uygulama Sonrası (N)
Dışsal Düzenleme Kategorisi Başarı hedefi Ödül 8 6 15 14 İçsel Düzenleme Kategorisi
Öğrenme hedefi Hedefe değer verme İlgi Özyeterlik 3 - 6 5 10 8 12 10 İrade Kategorisi Çevre Dikkat Kararlılık 10 5 - - 6 16 8 10 4 3 Duygu Olumlu Olumsuz Bilgi İşleme Kategorisi
Yardım arama Biliş 7 6 14 12
Dışsal Düzenleme Kategorisi
Başarı hedefi ve ödül kodları dışsal düzenleme kategorisi altında toplandı.
Başarı hedefi kodu, öğretmen adaylarının başarı odaklı özkonuşma stratejileri ile karşılaştıkları motivasyonel problemin üstesinden gelip kendilerini akademik hedefe yönlendirdiklerinde ortaya çıkmaktadır.
Uygulama öncesinde 8 öğretmen adayının başarı hedefi yönelimi doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Bu öğretmen adaylarının sınavlardan yüksek not alma, akademik ortalama, okul bitirme notu, ders geçme gibi istekleri doğrultusunda başarı odaklı özkonuşma stratejileri ile kendilerini hedefe yönlendirdikleri ve çalışmayı sürdürmeye devam etmeye çalıştıkları belirlenmiştir. Örneğin;
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu önemsiz buldun. Derse karşı motivasyonunu kaybetmek istemiyorsun ve dersi
158
dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
G. Y: “Sınavda çıkacak diye kendimi ikna etmeye çalışırım, sınavda yüksek not almam için gerekli olduğunu düşünürüm”.
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu sıkıcı buldun. Derse karşı motivasyonunu da kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
G. Y: “Mecburen dinleyeceğim. İster sıkıcı olsun ister olmasın. Dersi geçmek
istiyorum çünkü”.
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo:Organik kimya dersinde size verilen ödevin zor olduğunu düşünüyorsunuz. Ödevi bitirmek ve çalışmaya devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın?
E. E. Ç: “Ödevi zor bulsam bile sınavda çıkacağını düşünürüm, birde ödevlerden
puan aldığımız için ödevi bir şekilde yapmaya çalışırım”.
Uygulama sonrasında ise başarı odaklı özkonuşma stratejilerinin daha çok öğretmen adayı tarafından kullanıldığı görülmektedir. Uygulamadan sonra öğretmen adaylarından 15’ inin başarı hedefi yönelimi doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Ayrıca uygulama sonrasında, öğretmen adaylarının başarı hedefi yönelimlerinde yüksek not alma ya da ders geçme gibi hedeflerinin yanı sıra daha önemli ve uzak hedefleri içeren yeni hedefler doğrultusunda özkonuşma stratejileri ile motivasyonlarını düzenlemeye çalıştıkları görülmektedir. Örneğin,
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya sınavına hazırlanırken o anda çalıştığın konunun önemsiz olduğunu düşünüyorsun. Çalışmaya devam etmek için kendinizi nasıl motive edersin?
G. Y: “Öğretmen olmayı istediğim için KPSS sınavında başarılı olmam lazım. Organik sınavında çıkacak konuların KPSS’de de çıkacağını düşünerek kendimi çalışmaya motive ederim”.
159
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya ile ilgili okuduğun konu sana oldukça zor geldi. Okumayı sürdürmek ve çalışmaya devam etmek için ne yaparsın?
N. B: “Konu zor diye hemen çalışmayı bırakmam. İleride başarılı bir öğretmen
olmak için her konuyu çalışmam gerektiğini düşünürüm. Ayrıca KPSS sınavı var,
özel okullarda öğretmen olabilmek için belli sınavlar var. Bunları düşünürüm”. Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu sıkıcı buldun. Derse karşı motivasyonunu da kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin”?
N. A: “Konu ne kadar sıkıcı olursa olsun dersi dinlemem lazım. Çünkü ben üniversitede yüksek lisans yapmak ve araştırma görevlisi olmak istiyorum. Bu hedefime ulaşabilmek için de dersi ne olursa olsun dinlemem lazım diye kendimi ikna ederim”.
Ödül kodu, öğretmen adaylarının davranışsal pekiştireçlerle karşılaştıkları motivasyonel problemin üstesinden gelip kendilerini akademik hedefe yönlendirdiklerinde ortaya çıkmaktadır.
Uygulama öncesinde 6 öğretmen adayının ödül yönelimi doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Bu öğretmen adayları TV izlemek, arkadaşlarla dışarı çıkmak, sinemaya gitmek gibi istekleri doğrultusunda ödüllendirme stratejilerini kullanarak motivasyonlarını arttırdıkları ve çabalarını devam ettirdikleri belirlenmiştir. Örneğin;
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya sınavına hazırlanırken o anda çalıştığın konunun önemsiz olduğunu düşünüyorsun. Çalışmaya devam etmek için kendinizi nasıl motive edersin?
F. K: “Önemsiz bulsam da zor bulsam sınavda çıkacağını düşünürüm. Çalışmaya devam edebilmek için her organik kimya konusunu bitirdiğimde kendimi
ödüllendiririm. Örneğin ben her konu bitirdiğimde arkadaşlarımla dışarı çıkıp geziyorum ya da sinemaya gidiyorum. Eve döndüğümde bir sonraki konu için daha
160
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya ile ilgili okuduğun konu sana oldukça zor geldi. Okumayı sürdürmek ve çalışmaya devam etmek için ne yaparsın?
N. A: “Çalışmak için kendimi zorlarım. Konuyu çalışmayı bitirdiğimde ancak
sevdiğim diziyi izlemek için kendime izin veririm”.
Uygulama sonrasında ise kendini ödüllendirme stratejilerinin daha çok öğretmen adayı tarafından kullanıldığı görülmektedir. Uygulamadan sonra öğretmen adaylarından 14’ ünün ödül yönelimi doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Uygulama öncesinde ve sonrasında kimya öğretmen adaylarının kullandıkları kendini ödüllendirme stratejileri benzerlik göstermektedir.
Tablo 24 incelendiğinde uygulama sonrasında akademik bir hedef karşısında zorluklarla karşılaştıklarında daha fazla öğretmen adayının başarı odaklı özkonuşma ve kendini ödüllendirme stratejilerini kullanarak kendilerini hedefe yönlendirdikleri görülmektedir. Başarı hedefi ve ödül kodları ne kadar dışsal düzenleme kategorisi altında toplansa da öğretmen adaylarının hedeflerine ulaşmaları ve öğrenme sürecinde ısrarcı olmaları için kullandıkları stratejilerin verimli olduğu düşünülmektedir. Ayrıca öğretmen adaylarının uygulamalar sonrasında sadece yüksek not alma, ders geçme ve sınavda başarılı olma gibi yönelimlerinin yanında daha uzak, önemli ve öğrenme odaklı hedeflere ulaşma istekleri doğrultusunda da özkonuşma stratejileri kullandıkları görülmüştür.
İçsel Düzenleme Kategorisi
Öğrenme hedefi, hedefe değer verme, ilgi ve özyeterlik kodları içsel düzenleme kategorisi altında toplandı.
Öğrenme hedefi kodu, öğretmen adaylarının öğrenme odaklı özkonuşma stratejileri ile karşılaştıkları motivasyonel problemin üstesinden gelip kendilerini akademik hedefe yönlendirdiklerinde ortaya çıkmaktadır.
Uygulama öncesinde sadece 3 öğretmen adayının öğrenme hedefi yönelimi doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Bu öğretmen adaylarının iyi bir öğretmen olma, hayatta başarılı olma gibi istekleri doğrultusunda öğrenme odaklı özkonuşma stratejileri ile kendilerini hedefe yönlendirdikleri ve çalışmayı sürdürmeye devam etmeye çalıştıkları belirlenmiştir. Örneğin;
161
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu önemsiz buldun. Derse karşı motivasyonunu da kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
M. D: “Öğretmen olduğumda her konuyu bilmem gerektiğini düşünürüm. Bu mesleği yapacaksam her konuyu öğrenmem gerektiğini düşünürüm”.
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya ile ilgili okuduğun konuyu sıkıcı buldun. Konunun ilgi çekici olmadığını düşünüyorsun. Okumayı sürdürmek ve çalışmaya devam etmek için ne yaparsın?
İ. S: “Yine de okumaya ve çalışmaya devam ederim. Sonuçta başarılı olabilmem için, ileride iyi bir öğretmen olabilmem için her konuyu öğrenmem lazım diye düşünürüm”.
Uygulama sonrasında ise 10 öğretmen adayının öğrenme odaklı özkonuşma stratejilerini kullanarak motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Ayrıca uygulama sonrasında öğretmen adaylarının öğrenme hedefi yönelimlerinde iyi bir öğretmen olma ya da başarılı olma gibi hedeflerinin yanı sıra konuları ilişkilendirme, kimyayı bütünsel olarak anlama gibi yeni öğrenme hedefleri doğrultusunda motivasyonlarını düzenlemeye çalıştıkları görülmektedir. Örneğin,
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu önemsiz buldun. Derse karşı motivasyonunu da kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
M. D: “Bu konunun diğer konuların temeli olduğunu burada kaçırdığım ufak bir noktanın gelecek konuları anlamama engel olacağını düşünürüm”.
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu zor buldun. Derse karşı motivasyonunu kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
N. B: “Konuyu zor bulsam bile dersi dinlemeye devam ederim. Hiçbir konuyu anlamadan geçmem, öğretmen olduğumda her konunun ilişkisini kurabilmek için
162
ve başarılı olabilmem içinde konuyu anlamam ve öğrenmem gerektiğini düşünürüm”.
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya sınavına hazırlanırken o anda çalıştığın konuyu sıkıcı buldun. Çalışmaya devam etmek için kendinizi nasıl motive edersin?
B. A: “Sınava hazırlanırken, derste öğretilen konular çerçevesinde çalışırım. Anlatılan her konuya aynı önemi veririm. Sıkıcı gelse de öğrenmem gerektiğini düşünürüm. Bu konuyu öğrenemezsem başka konuları da öğrenemeyeceğimi düşünürüm”.
İlgi kodu, öğretmen adaylarının kişisel ilgileri doğrultusunda karşılaştıkları motivasyonel problemin üstesinden gelip kendilerini akademik hedefe yönlendirdiklerinde ortaya çıkmaktadır.
Uygulama öncesinde 6 öğretmen adayının kişisel ilgi yönelimleri doğrultusunda motivasyonlarını düzenleme girişiminde bulundukları görülmüştür. Bu öğretmen adayları hedefe, konuya ve derse duyulan ilgiyi arttırmak gibi istekleri doğrultusunda motivasyonlarını arttırdıkları ve çabalarını devam ettirdikleri belirlenmiştir. Örneğin;
Açık uçlu ölçekte bulunan bir senaryo: Organik kimya dersinde işlenilen konuyu sıkıcı buldun. Derse karşı motivasyonunu da kaybetmek istemiyorsun ve dersi dinlemeye devam etmek istiyorsun. Bu durumda ne yaparsın? Dersi dinlemeye devam etmeye kendini nasıl ikna edersin?
M. T: “Organik kimya dersini hep sevdim liseden beri. Bana sıkıcı gelmiyor bu ders. Kişisel ilgim var ayrıca dersin hocası hep konuları ilgi çekici bir şekilde