Kazanımlar Açısından Duygular

“Kazanım, Etkinlik Örnekleri ve Açıklamalar” bölümünde duygulara Ģu Ģekilde yer verilmektedir:

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Dinleme/Ġzleme Öğrenme Alanı”nın “Amaç ve Kazanımlar” kısmının “Dinleneni/Ġzleneni Anlama ve Çözümleme” bölümünde:

“Madde 4: Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.

Madde 5: Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler (TÜDÖP, 2006, s. 14).

Madde 15: Kendisini Ģahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düĢünce ve hayalleri yorumlar.

Madde 23: ġiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 15). Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Dinleme/Ġzleme Öğrenme Alanı”nın “Etkinlik Örnekleri” kısmında:

 “Ben olsaydım...”: Öğrenciler, kahraman veya konuĢmacının yerine geçerek onların

duygu ve düĢüncelerini kendi bakıĢ açılarıyla ifade eder (15. kazanım)(TÜDÖP, 2006, s. 14).  “Duyguyu Tahmin Et!”: Bir cümle farklı ses tonlarında kaydedilerek öğrencilerden hangi duyguyu yansıttığını bulmaları istenir (bkz. Kılavuz) denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 15).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Dinleme/Ġzleme Öğrenme Alanı”nın “Açıklamalar” kısmında:

“Ana fikir/ana duygu bulunurken öğrencilerin düĢüncelerini serbestçe ve kendine özgü bir Ģekilde ifade etmelerine imkân verilir.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 14).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “KonuĢma Öğrenme

Alanı”nın “Amaç ve Kazanımlar” kısmının “Kendini Sözlü Olarak Ġfade Etme AlıĢkanlığı Kazanma” bölümünde:

“Madde 1: Duygu, düĢünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak ifade eder.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 23).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “KonuĢma Öğrenme Alanı”nın “Etkinlik Örnekleri” kısmında:

 “Duygulu Ġfadeler”: Bir cümle farklı duygu tonlarıyla söylenir (TÜDÖP, 2006, s. 20).

 “Hayallerim ve Ben”: Hayallerini gerçekleĢtiren bir kiĢinin hayatı araĢtırılarak anlatılır. Öğrencilerden kendi hayallerini anlatmaları istenir. (1. kazanım)

 “Bir KuĢ Olsaydım!”: Öğrenciler kendilerini bir kuĢ olarak hayal ederler. Nereye ve kimin yanına gitmek istediklerini sebepleriyle anlatırlar. (1. kazanım)  “Rüya anlatma”: Rüyalar hakkında konuĢulur. (1. kazanım)

 “Ben Olsaydım…” kalıp ifadesinden yola çıkılarak duygu ve düĢünceler yazılır denmektedir (bkz. Kılavuz) (TÜDÖP, 2006, s. 23).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “KonuĢma Öğrenme

Alanı”nın “Açıklamalar” kısmında duygularla ilgili bir ifadeye rastlanmamaktadır. Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Okuma Öğrenme Alanı”nın “Amaç ve Kazanımlar” kısmının “Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme” bölümünde:

“Madde 4: Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Madde 5: Metindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler (TÜDÖP, 2006, s. 25). Madde 21: Kendisini Ģahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, duygu, düĢünce ve hayalleri yorumlar. Madde 26: ġiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 26). “Okuma AlıĢkanlığı Kazanma” bölümünde:

“Madde 6: Okudukları ile ilgili duygu ve düĢüncelerini arkadaĢlarıyla paylaĢır.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 29).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Okuma Öğrenme Alanı”nın “Etkinlik Örnekleri” kısmında:

“ “Kısaca...”: Sınıfta sesli okuma çalıĢması yapılır. Öğrencilerden okunan metnin ana fikrini ve yardımcı fikirlerini bularak metni özetlemeleri istenir” (4, 5, 12. kazanım) (bkz. Kılavuz) (TÜDÖP, 2006, s. 25).

 “Canlanan Hikâyeler”: Öğrencilerden biri beğendiği bir hikâyeyi seçer. Kendisini hikâyedeki Ģahıs veya varlık kadrosundan birinin yerine koyar.

Hikâyenin konusuna ve canlandırdığı Ģahıs veya varlığın özelliğine uygun kostüm giyerek sınıf ortamında kendi bakıĢ açısından hikâyeyi anlatır. (21. kazanım) “Benim Kahramanım”: Her gruptan bir öğrenci seçilerek okunan metindeki bir kiĢi belirler. Öğrenciye birtakım sorular yöneltilirken yardımcı olması için

öğretmen sorulara önce kendisinin belirlediği bir kahraman aracılığıyla cevap verir (21. kazanım) (bkz. Kılavuz) (TÜDÖP, 2006, s. 26).

“Haftanın hikâyesi”: Öğrenciler tarafından okunan hikâyeler belirli aralıklarla sınıf ortamında paylaĢılır. Okuduğu hikâyeyi en güzel Ģekilde anlatan öğrenci belirlenerek ödüllendirilir. (6. kazanım)(bkz. Kılavuz)

“Haftanın Ödüllü Kitabı”: Okunan kitaplar tanıtılır, en iyi tanıtılan kitap haftanın kitabı olarak seçilir. Kitabı tanıtan öğrenci ödüllendirilir. (6. kazanım) “Pano düzenleme”: Öğrencilerin sınıf veya okul panolarına seçtikleri metinlerle

katılmaları sağlanır. (6. kazanım)

“Soru sorma”: Aynı kitap bütün öğrenciler tarafından okunur. Öğrencilerden biri kitabı tanıtırken diğerleri tarafından kitapla ilgili sorular sorulur (6. kazanım) denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 29).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Okuma Öğrenme Alanı”nın “Açıklamalar” kısmında:

“Ana fikir/ana duygu bulunurken öğrencilerin düĢüncelerini serbestçe ve kendine özgü bir Ģekilde ifade etmelerine imkân verilir” (TÜDÖP, 2006, s. 25).

ġiirde ses akıĢını sağlayan kafiye, redif gibi ahenk unsurları fark edilir. Kafiye ve redif terimleri kullanılmaz, bunların çeĢitlerine değinilmez. ġiirin duygu, düĢünce ve hayalleri ifade eden derin bir anlatım olduğu kavranır. Kendi anlamları dıĢında kullanılarak Ģiirde çağrıĢımlara yol açan kelimeler belirlenir (TÜDÖP, 2006, s. 26). “Okunanlarla ilgili duygu ve düĢüncelerin paylaĢılması, beğenilen Ģiirlerin ve düz yazıların kaynaktan veya ezbere okunması için uygun ortam hazırlanır.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 29).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Yazma Öğrenme Alanı”nın “Amaç ve Kazanımlar” kısmının “Kendini Yazılı Olarak Ġfade Etme AlıĢkanlığı Kazanma” bölümünde:

“Madde 1: Duygu, düĢünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade eder.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 35).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Yazma Öğrenme Alanı”nın “Etkinlik Örnekleri” kısmında:

“ “ÇağrıĢımlar ve Duygular”: Verilen kavramın çağrıĢtırdığı duyguyu yansıtan bir Ģiir yazılır. Yazılan Ģiirler öğrencilerin kendilerinin bulduğu bir ritimle söylenir” (4. kazanım) (bkz. Kılavuz) (TÜDÖP, 2006, s. 33).

 “Ben Büyüyünce…”: Hayal edilen mesleğe yönelik tasarılar yazılır. (1. kazanım)

 “Zamanla DeğiĢir Her ġey”: Öğrencilerden iki dakika içinde “değiĢim” kelimesinin çağrıĢtırdıklarını yazmaları istenir… (1. kazanım) (bkz. Kılavuz)  “Müziğin Gölgesindeki Yazılar”: Ġki ayrı grup oluĢturulur… Gruplara aynı yazma konusu verilir ve aynı anda yazmaya baĢlamaları sağlanır... (1. kazanım)  “GeçmiĢe Yolculuk”: Seçilen bir anı ile ilgili zihin haritası oluĢturulur… (1. kazanım) (bkz. Kılavuz)

 “Dilek Kutusu”: Sınıfta veya okulda dilek kutusu oluĢturularak derslerin iĢleniĢine ya da etkinliklere yönelik düĢünce, istek ve eleĢtiriler yazılır. (1. kazanım)

 “Gezip Gördüklerim”: Tarihî ve turistik yerlere düzenlenen gezilerde notlar alınarak izlenimler yazılır. (1. kazanım) (bkz. Kılavuz)

 “Eğer”: … Burada yaĢamanın olumlu ve olumsuz yanları yazılı olarak ifade edilir” denmektedir (1. kazanım) (bkz. Kılavuz) (TÜDÖP, 2006, s. 35).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Yazma Öğrenme Alanı”nın “Açıklamalar” kısmında:

“Öğrenciler Ģiir defteri ve günlük tutmaları konusunda özendirilir. ġiir defteri, öğrencilerin kendi yazdıkları ve beğendikleri Ģiirlerden oluĢur. Öğrenciler her gün günlük

tutulabilecekleri gibi yalnızca etkilendikleri olaylar hakkındaki duygu ve düĢüncelerini de yazabilirler.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 35).

Sekizinci sınıfların “Dil Bilgisi Öğrenme Alanı”nın “Amaç ve Kazanımlar” kısmının “Cümleyle Ġlgili Bilgi ve Kuralları Kavrama ve Uygulama” bölümünde:

“Madde 11: Cümleye hâkim olan duyguyu fark eder.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 49). Sekizinci sınıfların “Dil Bilgisi Öğrenme Alanı”nın “Etkinlik Örnekleri” kısmında:

 Altını çizme: Cümleye hâkim olan duyguyu belirleyen kelimelerin altı çizilir (11. kazanım) (TÜDÖP, 2006, s. 49). Sekizinci sınıfların “Dil Bilgisi Öğrenme Alanı”nın “Açıklamalar” kısmında: “Üzülme, ĢaĢırma, beğenme, özlem, piĢmanlık vb. duygular ele alınır.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 49).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda “Atatürkçülükle Ġlgili

Konular ve Açıklamalar” kısmında duygularla ilgili bir ifadeye rastlanmamaktadır. Türkçe Dersi Öğretim Programı‟nda yer alan ara disiplin alan kazanımlarından altıncı sınıfların “Sağlık Kültürü Kazanımları” bölümünde: “Duygu ve düĢüncelerini paylaĢma biçimlerini açıklar.” denmektedir (TÜDÖP, 2006, s. 54).

Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nın uygulanmasında “Öğretmeninin Rolü” bölümünde bulunan Ģu maddeler duygular ve duygu geliĢimi bakımından dikkat çekicidir:

“Öğretmen; dersine girdiği öğrenci grubunun gösterdiği geliĢim ile ilgili bilgi edinir. Okuduğu kitaplardan kiĢisel ve kültürel geliĢimi sağlayıcı nitelikte olanları tanıtmak, diğer öğretmen ve velilerle paylaĢmak amacıyla sunum yapar” (TÜDÖP, 2006, s. 55). Okuma metinlerinde bulunması gereken özellikler bakımından Ģiirlerin özellikleri ve duygu geliĢimi Ģu maddelerde vurgulanır:

Madde 4: Metinlerde öğrencilerin sosyal, zihinsel, psikolojik geliĢimini olumsuz yönde etkileyebilecek cinsellik, karamsarlık, Ģiddet vb. ögeler yer almamalıdır. Madde 8: Metinler, öğrencilerin ilgi alanlarına ve seviyesine uygun olmalıdır. Madde 12: ġiir türündeki metinler öğrenci seviyesine uygun, Ģiir dilinin

özelliklerini yansıtan, söz varlığını zenginleĢtiren, türünün güzel örneklerinden seçilmelidir.

Madde 17: Metinler, öğrencinin kiĢisel geliĢimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir duyarlılık kazandıracak nitelikte olmalıdır.

Madde 18: Metinler, öğrencilerin duygu ve düĢünce dünyasını zenginleĢtirmek amacına yönelik olarak farklı yazar ve Ģairlerden seçilmelidir (TÜDÖP, 2006, s. 56).

Öte yandan dinlenecek/izlenecek materyallerin içeriğinde bulunması gereken özellikler bakımından Ģiirlerin özellikleri ve duygu geliĢimi Türkçe Dersi (6,7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı‟nda Ģöyle vurgulanır:

Madde 1: Türk Millî Eğitimi‟nin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.

Madde 4: Öğrencilerin sosyal, zihinsel, psikolojik geliĢimini olumsuz yönde etkileyebilecek cinsellik, karamsarlık, Ģiddet vb. ögeler yer almamalıdır. Madde 7: Öğrencilerin ilgi alanlarına ve seviyesine uygun olmalıdır.

Madde 13: Öğrencinin kiĢisel geliĢimine katkıda bulunacak ve onlara estetik bir duyarlılık kazandıracak nitelikte olmalıdır (TÜDÖP, 2006, s. 57).