Kaynaştırmanın Faydaları

Kaynaştırma eğitimi; sadece özel gereksinimli öğrencilerin faydalanacağı bir eğitim değil- dir. Bununla beraber, sınıf ortamında bulunan diğer normal gelişim gösteren öğrenciler, özel gereksinimli öğrenciler ile her iki öğrenci grubu ailesinin faydalanacağı bir eğitimdir (Lamport, Graves ve Ward, 2012; McCarty, 2006; Sucuoglu ve Kargın, 2014).

61

2.2.6.1. Özel gereksinimli öğrencilere faydaları

Özel gereksinimli çocuklar, normal gelişim gösteren çocuklarla aynı ortamda olduklarında moral kazanmakta, akranlarından pek çok davranışı öğrenebilmekte ve akademik kazanç- lar elde etmektedirler (Cagran ve Schmidt, 2011; Eripek, 2003; Wang, 2009). Kaynaştırma eğitimi ortamlarında akranları ile bir arada eğitim gören özel gereksinimli bireyler grup halinde çalışma kurallarını, sosyal değerleri, iletişim becerilerini öğrenir ve daha payla- şımcı olurlar. Eğitimleri bireysel ihtiyaçlarına göre planlandığı için öğrenme hızına göre ilerleme şansı elde ederler. Yeni bir şeyler öğrenmeleri ve üretmeleri kendine olan özsay- gıyla beraber özgüvenlerini de arttırır. Destek eğitimi sayesinde zayıf yönlerin de kısa sü- rede yeterli hale getirebilirler. Normal öğrencilerden model alma ve özdeşim kurma yoluy- la olumlu davranışları öğrenir, toplum içinde sosyal bütünleşmeleri kolaylaşır. İletişim, dil gelişimi, okuma yazma, işbirliği, arkadaşlık, birlikte yaşama gibi ortak yaşam becerilerini kazanarak yaşadıkları topluma uyum sağlamaları kolaylaşır (De Graaf ve Van Hove, 2015; Güzel Özmen, 2003; MEB, 2015; Salend ve Duhaney, 1999; Sucuoğlu ve Kargın, 2014; Şahin, 2010; Turhan, 2007). Doğru bir şekilde uygulanan kaynaştırma eğitimi uygulaması özel gereksinimi öğrencilerin akademik yönden ilerlemelerini ve başarılı olmalarını sağla- yan bir öğrenme iklimini yansıtır. Çünkü öğretim programı tüm sınıf düzeyine hitap eder- ken, özel gereksinimli öğrencinin durumuna göre hazırlanan program ile gerekli olan bi- reysel öğrenme sağlanır (Morningstar, Shogren, Lee ve Born, 2015; Purcell, Horn ve Palmer, 2007).

2.2.6.2. Normal gelişim gösteren öğrencilere faydaları

Normal gelişim gösteren çocuklar kaynaştırma öğrencileriyle aynı ortamları paylaşmaları ve onlarla kurdukları etkileşimler, onların sosyal ve akademik gelişimlerini olumlu yönde etkilemektedir.Bunun yanı sıra özel gereksinimli akranlarına karşı daha hoşgörülü olma, bireysel farklılıklara saygılı olma, işbirliği ve yardımlaşma becerileri geliştirme, empati kurma, özel gereksinimli bireylere karşı olumlu tutum geliştirmelerine katkı sağlamaktadır (Çolak, 2013; Lindsay, Proulx, Scott ve Thomson, 2014; Sucuoğlu ve Kargın, 2014; Özok- çu, 2013). Kaynaştırma eğitiminin normal gelişim düzeyinde bulunan öğrencilere yararları (Ceylan ve Aral, 2005; Çolak, 2013; Kargın, 2013; MEB, 2010; Sadioğlu, Batu ve Bilgin, 2012) aşağıdaki gibi özetlenebilir:

62

 Özel gereksinimli bireylere karşı şartsız kabul, hoşgörü, yardımlaşma, birlikte ya- şama, demokratik ve ahlaki anlayışları gelişir.

 Bireysel farklılıkları anlama ve farklılıklara saygı duyma, farklı özellikteki bireyler- le arkadaşlık etme ve onları anlama gibi olumlu davranışlar gelişir.

 Kendini tanıma, güçlü ve zayıf yönlerini görme, bunları kabul etme ve zayıf yönle- rini giderme konusunda farkındalığı gelişir.

 Özel gereksinimli bireyler ile birlikte yaşamayı öğrenir.

 Akranlarına liderlik yapma, rol model olma ve sorumluluk duygusu gelişir.

 Özel gereksinimli bireylerle kurulan olumlu ilişkilerin sonucu olarak, toplumda özel gereksinimli bireylere karşı sosyal kabul duygusu gelişir.

2.2.6.3. Öğretmenlere faydaları

Kaynaştırma eğitimi ile öğretmenlerin, hoşgörü, sabır, sosyal kabul, empati ve bireysel özelliklere saygı davranışları gelişir. Yapılan uygulamalardan sağlanan mesleki yetkinlik sonucu bireyselleştirilmiş eğitim programları hazırlama, uygulanma, değerlendirme gibi program geliştirme becerilerde ve kaynaştırma eğitiminin diğer uygulama süreçlerinde daha başarılı olurlar. Bu eğitimi uygulayan öğretmenler ayrıca sınıf içi disiplinle ilgili de- ğerlendirme ölçütü geliştirme ve eğitimi ekonomiklik ilkesine uygun yürütebilme, sınıf yönetimi ile becerilerde daha deneyimli ve yeterlik sahibi olurlar (Aker, 2014).

Demir ve Açar’a (2010) göre, kaynaştırma eğitimin başarılı bir şekilde yürütülmesi için öğretmenlerin yapmaları gereken birçok görev ve sorumluluk bulunmaktadır. Bu durum kaynaştırma eğitiminde görev yapan öğretmenlere bazı faydalar da sağlamaktadır. Öğret- menler, kaynaştırma eğitimleri sayesinde kendilerini mesleki olarak geliştirebilmektedir. Mesleki olarak kendilerini yeterli gören öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine yönelik olumlu tutuma sahip oldukları belirlenmiştir (Barnes ve Gaines, 2015; Hwang ve Evans, 2011; Pearce, Gray ve Campbell-Evans, 2009).

Öğretmenlerin kaynaştırma eğitiminden yarar sağlaması için öncelikle uygulamaya ve iyi sonuçlar alınacağına inanması ve bu konuda olumlu tutum sahibi olması gerekir. Ayrıca kaynaştırma öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilerle yürüttükleri bireysel çalışmalar, davranış problemlerine yönelik müdahale stratejileri, öğretmenlerin özel eğitim konusunda

63

mesleki deneyiminin ve yeterliliklerinin gelişmesine katkı sağlar. Aynı zamanda süreçte etkin rol alan diğer paydaşlarla kurduğu etkileşimler sonucu diğer personellerle iletişim ve işbirliğini geliştirir. Kaynaştırma eğitimi sayesinde öğretmenler eğitim ortamlarını ve öğre- tim programlarında sınıfta bulunan özel gereksinimli öğrencilere göre düzenlemeler yapma becerisi de kazanırlar. Öğretmenlerin akademik ve sosyal anlamda ilerlemeleri ile mesleki motivasyonu artar ve mesleki doyum yaşar (Kırcaali-İftar, 1998; Liston, Nevin ve Malian, 2009; Sucuoğlu ve Kargın, 2014; Şahin, 2010; Türk, 2011).

2.2.6.4. Ailelere faydaları

Kaynaştırma eğitiminin özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencilerin ailelerine yönelik olarak da birçok yararı vardır. Özel gereksinimli olmayan bireylerin anne-babalarına birey- sel farklılıkları kabul etme bireysel farklılıklara saygı duyma konusunda farkındalık geliş- tirmelerini sağlar. Kaynaştırma eğitiminin etkin iletişim sürecine dayanması nedeniyle özel gereksinimli çocukların ailelerinin iletişim becerileri gelişir. Ayrıca özel gereksinimli çocukların aileleri Normal gelişim gösteren öğrenci aileleri ile kurdukları iletişim ve sosyal ilişkiler aracılığıyla kendilerini toplumdan daha az soyutlanmış hissederler (Aral, 2011; Sucuoğlu ve Kargın, 2014).

Özel gereksinimli öğrencilerin aileleri, çocukların ilgi ve ihtiyaçları ile ilgili daha sağlıklı bilgi edinirler ve çocuk üzerindeki beklentileri, çocukların kapasitesiyle uyum göstermeye başlar. Çocuktaki akademik ve sosyal gelişmelere bağlı olarak kaygı ve güvensizlik duygu- su umuda dönüşür. Çocuğun eğitimi ile ilgili özbakım, iletişim, dil konuşma, sosyal beceri- ler, problem davranışlar vb. konularında bilgilenir. Okul yönetimine güven duymaya baş- lar, okula bakış açıları değişir ve işbirliği yapma davranışlarını geliştirirler. Çocuklarının gelişimi ile aile içi çatışmalar azalır, aile sağlığı ve iş verimliliği artar (Kılıç, 2011). Normal gelişim gösteren çocukların aileleri, özel gereksinimli çocukların aileleriyle etkile- şime girerek, paylaşımda bulunarak kaynaştırma uygulamalarına katkı sağlayabilirler. Normal gelişim gösteren öğrencilerin ailelerinin kaynaştırma uygulamalarına destek ver- mesi özel gereksinimli çocukların ailelerinin motivasyonlarını artırır. Normal gelişim gös- teren çocukların aileleri, çocuklarına bireysel farklılıkları, sosyal kabulü ve farklılıklara saygı duymayı öğretme olanağı elde ederler. Bunun yanında kaynaştırma eğitimleri saye- sinde ebeveynler çocuklarının yeteneklerini daha yakından gözlemleme imkanı elde eder-

64

ler (MEB, 2013; Odluyurt, Değirmenci, Adalıoğlu ve Kapan, 2015; Sucuoglu ve Kargın, 2014).

2.2.7. Türkiye’de Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarında Karşılaşılan Sorun-