Tablo 51 incelendiğinde “doğru adımda mutluluğa ulaĢtıran” kategorisinin toplam 1 metafor ve 2 katılımcı (%0.78) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcının “doğru adımda mutluluğa ulaştıran” kategorisini oluĢturan metaforu niçin geliĢtirdiğine yönelik gerekçeye yer verilmiĢtir.
“Yön bulmaca gibidir. Çünkü ormanda yalnız kaldığımızı düşünürsek yanımızda pusula gibi şeylerde olmazsa yönümüzü doğal yollardan aramak bulmaca gibidir.” (O42, KÖ).
Yön kavramına iliĢkin kategorilerle ilgili oluĢturulan metaforların gerekçelerine bakıldığında; katılımcılar yön kavramını yol gösterici olan ve doğru yol belirlendiğinde mutluluğa ulaĢtıran bir unsur olduğu yönünde görüĢler bildirmiĢlerdir. Katılımcılar ayrıca yön kavramını, sistemli ve karmaĢık olduğu Ģeklinde değerlendirmiĢlerdir.
4.3. Üst Sosyo-Ekonomik Düzeye ĠliĢkin Bulgular 4.3.1. Bölge Kavramına ĠliĢkin Bulgular
Tablo 52
Üst Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Bölge” Kavramına Yönelik Geliştirdikleri Metaforlar
Sıra
No Metafor (f) %
Sıra
No Metafor (f) %
1 7 Farklı Ders 1 0.51 20 Ġnsanlar 2 1.02
2 Ağacın Yaprakları 1 0.51 21 Kısıtlamalar 1 0.51
3 Ağaç 2 1.02 22 Kitabın Sayfaları 2 1.02
4 Akıl 1 0.51 23 Kültür ve
Gelenekler 1 0.51
5 Aslan 1 0.51 24 Milletvekili 2 1.02
6 Atmosfer 1 0.51 25 Okul Müdürü 1 0.51
7 Bir Ağaç Kabuğu 1 0.51 26
Öğretmenin OluĢturduğu Kümeler
1 0.51
8 Bir Dilim Pasta 1 0.51 27 Puzzle 1 0.51
156 Tablo 52 (devam)
10 Bukalemun 1 0.51 29 Sınıf 1 0.51
11 Dersler 1 0.51 30 ġive Farklılıkları 1 0.51
12 Ev 1 0.51 31 Uğruna SavaĢılan
Kadın 1 0.51
13 Farklı Ġnsanlar 2 1.02 32 Vali 1 0.51
14 Farklı Topluluklara 1 0.51 33 Vatan 1 0.51
15 Farklılıklar 1 0.51 34 Vatanın Parçası 1 0.51 16 Genlerimiz 1 0.51 35 Organları Vücudun 1 0.51
17 GökkuĢağı 1 0.51 36 Yapboz 5 2.55
18 Hayat 1 0.51 37 Sınırları Olan
Dünya 1 0.51
19 Ġç Organlarımız 6 3.06
Toplam 51 100 Tablo 52 incelendiğinde, üst sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcılar “bölge” kavramına yönelik 37 metafor geliĢtirmiĢlerdir. GeliĢtirilen metaforların yarısından fazlası (30) yalnız bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Geriye kalan 7 metafor ise 2-6 katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Metafor baĢına düĢen ortalama katılımcı sayısı yaklaĢık olarak 1.4’tür. Bu kavrama iliĢkin metaforların frekans dağılımına bakıldığında en sık kullanılanlar arasında “iç organlarımız” (f = 6), “yapboz” (f = 5) ve “kitabın sayfaları” (f = 2) gelmektedir.
Tablo 53
Üst Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Bölge” Kavramına Yönelik Sahip Oldukları Metafor Kategorileri
Sıra
No Kategori Adı Metafor
Metafor Sayısı
Toplam Metafor
1 Farklılığı Olan
7 Farklı Ders, Akıl, Atmosfer, Birey, Farklı Ġnsanlar, Farklı
Topluluklar, Farklılıklar, Ġnsanın Organları, Ġnsanlar,
Kitabın Sayfaları, Kitap, Kültür ve Gelenekler, Öğretmenin OluĢturduğu Kümeler, ġive Farklılıkları,
Vücudun Organları
14 17
2 Birliktelik Unsuru Olan
Bir Ağaç Kabuğu, Genlerimiz, GökkuĢağı, Ġç Organlarımız, Milletvekili, Vali, Vatan, Vatanın Parçası,
Yapboz
Tablo 53 (devam)
3 Dallara Ayrılan ÇeĢitliliği Olan
Ağacın Yaprakları, Ağaç, Dersler, Ev, Ġç Organlarımız,
Kısıtlamalar, Puzzle, Reyon
8 9
4 Değerli Olan
Aslan, Bir Dilim Pasta, Hayat, Okul Müdürü, Uğruna
SavaĢılan Kadın
5 5
5 Sınırları Olan Sınıf, Sınırları Olan Dünya 2 2 Tablo 53 incelendiğinde, üst sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcıların “bölge” kavramına yönelik geliĢtirdikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından 5 kavramsal kategori altında toplanmıĢtır. Her metafor katılımcıların yaptıkları açıklamalar doğrultusunda metaforun gerekçesini oluĢturan düĢünce kapsamında gruplandırılmıĢtır.
Kategori 1: Farklılığı Olan
Tablo 53 incelendiğinde “farklılığı olan” kategorisinin toplam 14 metafor ve 17 katılımcı (%8.67) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar arasında “kitabın sayfaları” (f = 2), "insanlar" (f = 2) gelmektedir. AĢağıda katılımcıların “farklılığı olan” kategorisini oluĢturan metaforları neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçeye, geliĢtirdikleri metaforlara ait resme / karikatüre ve görüĢmeye yer verilmiĢtir.
“Bölge kitabın sayfaları gibidir. Çünkü her birinde farklı hayatlar, ler ve töreler vardır. Kitaplarda da lerden yaşantılardan, törelerden yani kısacası hayata dair her şeyden bahsediliyor. ” (Ü36, KÖ).
(Görüşme Ü27, KÖ) Bölgeler çoğu zaman farklı hayatları farklı insanları farklı farklı gelenekleri temsil edebilir. Kitaplarda da okuduğumuzda her bir sayfası farklı şeylerden bahsediyor.
158 “Bölge insanlar gibidir. Çünkü insanlar birbirine benzemediği için, sarılar, zenciler, beyazlar diye ayrılırlar. Bölgesel farklılıklar vardır. Tıpkı Karadeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesindeki farklılıklar gibi. ” (Ü12, EÖ).
Kategori 2: Birliktelik Unsuru Olan
Tablo 53 incelendiğinde “birliktelik unsuru” kategorisinin toplam 11 metafor ve 16 katılımcı (%8.16) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanı “yapboz” (f = 5) ve "iç organlarımız" (f = 4) gelmektedir. AĢağıda katılımcının “birliktelik unsuru olan” kategorisini oluĢturan metaforların neden geliĢtirdiğine yönelik gerekçelere yer verilmiĢtir.
“Bölge yapboz gibidir. Çünkü yapbozlar tek bir parça halinde bir anlam ifade etmezler. Birleştirildiklerinde değeri olur.” (Ü35, KÖ).
"Bölge iç organlarımız gibidir. Çünkü vücudumuzda birçok organ olmasına rağmen her birinin görevi farklı ancak." (Ü109, KÖ).
Kategori 3: Dallara Ayrılan, ÇeĢitliliği Olan
Tablo 53 incelendiğinde “dallara ayrılan, çeĢitliliği olan” kategorisinin toplam 8 metafor ve 9 katılımcı (%4.59) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanı “ağaç” (f = 2)'dır. AĢağıda katılımcının “dallara ayrılan, çeşitliliği olan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçeye yer verilmiĢtir.
“Bölge ağaç gibidir. Çünkü ağacın kökleri her yere yayılır. Tek başına dal bir şey ifade etmez. Aynı bölge gibi onunda kökleri bütün ülkeye yayılır.” (Ü168, EÖ).
(Görüşme Ü168, EÖ) Ağaçların kökleri her yere yayılır. Ağacın kökü, dalı veya yaprakları tek başına bir şey ifade etmez. Bölge de öyledir. Her bir bölgede çeşit çeşit yemekler çeşit çeşit insanlar vardır. Her ağaç ta aynı değildir. Kimisi armut verir kimisi elma.