Tablo 41 incelendiğinde “bilimin ifadesi" kategorisinin toplam 2 metafor ve 2 katılımcı (%0.82) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcının “bilimin ifadesi" kategorisini oluĢturan metaforları neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçelerine yer verilmiĢtir.
“İklim rüzgârgülü gibidir. Çünkü rüzgârgülünde farklı renkler görürüz ve rüzgârgülündeki renkler belirli bir düzen içerisinde birbirini takip eder. İklimdeki bazı olaylar rüzgârgülündeki renkler gibi birbirini takip eder.” (O80, KÖ).
Kategori 5: Belirleyici Olan
Tablo 41 incelendiğinde “belirleyici olan” kategorisinin toplam 2 metafor ve 2 katılımcı (%0.82) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların
132 frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcının “belirsizliği olan” kategorisini oluĢturan metaforları neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçelerine yer verilmiĢtir.
“İklim insan kıyafetleri gibidir. Çünkü insan hava şartlarına göre kıyafetlerini değiştirir. Yazın hava sıcak olur insanlar ince kıyafet tercih ederler. Kışın kar yağar insanlar daha kalın kıyafet tercih ederler. Bu dört iklim içinde geçerlidir. Eğer insan kıyafetleri olmazsa iklimde olmaz. Kıyafetler iklimin bir parçasıdır.” (O87, KÖ).
(Görüşme O87, KÖ) İklim kıyafetlerimiz gibidir. Havaya bakarız ona göre giyiniriz. Yazın ince ve açık renk kışın kalın ve koyu renk giyeriz.
Ġklim kavramına iliĢkin kategorilerle ilgili oluĢturulan metaforların gerekçelerine bakıldığında; katılımcılar iklim kavramına yönelik genel olarak farklılıkları olan ve değiĢimin ifadesi olduğu yönünde görüĢler bildirmiĢlerdir. Ayrıca iklim kavramına ait gerekçelere bakıldığında katılımcılar iklimi, süreklilik gösteren, bilimin ifadesi ve belirleyici olduğu yönünde görüĢler bildirmiĢlerdir.
4.2.8. Doğal Kaynak Kavramına ĠliĢkin Bulgular
Tablo 42
Orta Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Doğal Kaynak” Kavramına Yönelik Geliştirdikleri Metaforlar Sıra No Metafor (f) % Sıra No Metafor (f) % 1 Bakteriler 1 0.36 15 Ömür 1 0.36 2 Deniz 1 0.36 16 Para 4 0.36
3 Gerçekleri Bilmek 1 0.36 17 Petrol 1 0.36
4 GüneĢ 2 0.36 18 Saçımız 1 0.36
5 Hayat Kaynağı 2 0.36 19 Sandıktaki Hazine 1 0.36
6 Hayvanların Nesli 2 0.36 20 Sömürge 1 0.36
7 Hazine 1 0.36 21 Su 1 0.36
8 Ġhtiyaçlarımız 1 0.36 22 Temel Ġhtiyaçlarımız 1 0.36 9 Ġthal Edilen 1 0.36 23 Tükenmeyen Maden 1 0.36 10 Milli Servet 1 0.36 24 YaĢama Bağlayan
ġeyler 1 0.36
11 Miras 2 0.36 25 Yemek 1 0.36
12 Nimet 1 0.36 26 Yeni Doğan Bebek 2 0.36
13 Organik Meyve 1 0.36 27 Zem Zem Suyu 1 0.36
14 Orijinal Bir Ürün 1 0.36 28 Zenginliklerimiz 1 0.36 Toplam 36 100
Tablo 42 incelendiğinde, orta sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcılar “Doğal Kaynak” kavramına yönelik 28 metafor geliĢtirmiĢlerdir. GeliĢtirilen metaforların tamamına yakını (22) yalnız bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Geriye kalan 6 metafor ise 2-4 katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Metafor baĢına düĢen ortalama katılımcı sayısı yaklaĢık olarak 1.29’dur. Bu kavrama iliĢkin metaforların frekans dağılımına bakıldığında en sık kullanılanlar arasında “para” (f = 3), “hayvanların nesli” (f = 2) ve “miras” (f = 2) gelmektedir.
Tablo 43
Orta Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Doğal Kaynak” Kavramına Yönelik Sahip Oldukları Metafor Kategorileri
Sıra
No Kategori Adı Metafor
Metafor Sayısı Toplam Metafor 1 Fayda Sağlayan
GüneĢ, Hazine, Ġthal Edilen, Milli Servet, Para, Petrol,
Sandıktaki Hazine Tükenmeyen Maden, Zenginliklerimiz 9 9 2 Saflığını Koruyan
Deniz, Gerçekleri Bilmek, Organik Meyve, Orijinal Bir
Ürün, Saçımız, Su, Yeni Doğan Bebek 7 8 3 Vazgeçilmez Olan Hayat Kaynağı, Ġhtiyaçlarımız, Ömür, Temel Ġhtiyaçlarımız, YaĢama Bağlayan ġeyler 5 6 4 Emek Gösterilmeden Var Olan
Bakteriler, Miras, Nimet,
Zem Zem Suyu 4 5
5 Sonu Olan GüneĢ, Para, Yemek 3 5
6
Gösterilen Öneme Bağlı
Olan
Hayvanların Nesli, Sömürge 2 3
Tablo 43 incelendiğinde, orta sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcıların “Doğal Kaynak” kavramına yönelik geliĢtirdikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından 5 kavramsal kategori altında toplanmıĢtır. Her metafor katılımcıların yaptıkları açıklamalar doğrultusunda metaforun gerekçesini oluĢturan düĢünce kapsamında gruplandırılmıĢtır.
134
Kategori 1: Fayda Sağlayan
Tablo 43 incelendiğinde “fayda sağlayan” kategorisinin toplam 9 metafor ve 9 katılımcı (%3.24) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcılardan bazılarının “fayda sağlayan” kategorisini oluĢturan metaforları neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçelere yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynak tükenmeyen bir maden gibidir. Çünkü bazı bölgelerin geçim kaynakları tamamen buna bağlıdır. Güzel olan tarafı bilinçsizce tüketmediğimizde kolay kolay bitmez toplumlara faydalı olurlar.” (O135, EÖ).
(Görüşme O135, EÖ) Doğal kaynaklar hiç tükenmezler. Bazı madenlerde tükenmez. Önemli olan doğru zamanda kullanmak.
“Doğal kaynak güneş gibidir. Çünkü güneş akşamları batar sabahları açar ve çevreye, dünyamıza aydınlık ve sıcaklık verir. Doğal kaynaklarımız nasıl Allah'ın bize bir sunumuysa güneşte Allah'tandır. Hayatımızda önemli bir yeri vardır.” (O29, EÖ).
(Görüşme O29, EÖ) Doğal kaynakları ben güneşe benzettim. Çünkü güneş doğal kaynaklar içerisinde hayatımızda yeri önemlidir. Allah'ın bize gönderdiği ışıktır.
“Doğal kaynak güneş gibidir. Çünkü güneş akşamları batar sabahları açar ve çevreye, dünyamıza aydınlık ve sıcaklık verir. Doğal kaynaklarımız nasıl Allah'ın bize bir sunumuysa güneşte Allah'tandır. Hayatımızda önemli bir yeri vardır.” (O29, EÖ).
Kategori 2: Saflığını Koruyan
Tablo 43 incelendiğinde “saflığını koruyan” kategorisinin toplam 7 metafor ve 8 katılımcı (%2.88) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanı “yeni doğan bebek” (f = 2)'dir. AĢağıda katılımcının “saflığını koruyan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiğine iliĢkin gerekçeye yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynaklar yeni doğan bebek gibidir. Çünkü doğal kaynak yerin altından tertemiz çıkar. Aynı yeni doğan bebeğinde tertemiz saf duyguları gibi.” (O85, KÖ).
Kategori 3: Vazgeçilmez Olan
Tablo 43 incelendiğinde “vazgeçilmez olan” kategorisinin toplam 5 metafor ve 6 katılımcı (%2.16) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanı “hayat kaynağı” (f = 2)'dır. AĢağıda katılımcının “vazgeçilmez olan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçeye, bazı katılımcılar tarafından geliĢtirilen metafora ait resme / karikatüre ve görüĢmeye yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynaklar hayat kaynağı gibidir. Çünkü su bildiğimiz gibi bir doğal kaynaktır. O olmazsa insanoğlu yaşayamaz. Hayat durur. Bırakalım insanı ağaçlar ormanlarda kururdu.” (O129, EÖ).
136 (Görüşme O129, EÖ) Doğal kaynaklar hayatımız gibidir. Su en temel besinimizdir. Su da bir doğal kaynaktır. Dağlardan gelir. Su olmazsa hayat biter.
“Doğal kaynaklar temel ihtiyaçlarımız gibidir. Çünkü doğal kaynaklar olmazsa insanlar yaşayamaz. Temel ihtiyaç deyince aklımıza tabi su geliyor. Allah eksikliğini göstermesin.” (O67, EÖ).
Kategori 4: Emek Gösterilmeden Var Olan
Tablo 43 incelendiğinde “emek gösterilmeden var olan” kategorisinin toplam 4 metafor ve 5 katılımcı (%1.80) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanı “miras” (f = 2)'dır. AĢağıda katılımcının “emek gösterilmeden var olan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiğine iliĢkin gerekçeye yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynaklar miras gibidir. Çünkü doğal kaynaklar bize en eski çağlardan bize kalan fosillerin birikmesiyle ortaya çıkar. Bizim en ufak bir çabamız üretimimiz olmaz. Mirasta da aynıdır. Sana büyüklerinden miras kalır.” (O71, EÖ).