Tablo 17 incelendiğinde “belirli bir zamanı olan” kategorisinin toplam 2 metafor ve 2 katılımcı (%0.70) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcının “belirli bir zamanı olan” kategorisine ait metaforu neden geliĢtirdiğine yönelik gerekçeye yer verilmiĢtir.
“İklim tırtılın kelebeğe dönüşmesi gibidir. Çünkü çeşitli evrelerden geçerek o anki hallerini alırlar. Kelebek dünyaya geldiğinde bir tırtıldır belirli bir zaman sonra kelebeğe dönüşür. Aynı şekilde atmosferde su olarak düşen damlacıkların soğuk havanın da etkisiyle belirli bir süre sonra kar haline gelmesi.” (A67, KÖ).
(Görüşme A67, KÖ) İklim önce tırtıl sonra kelebek gibidir. Çünkü tırtılın kelebeğe dönüştüğünü biliyorum ben. Başlangıçta tırtıl olarak doğuyor sonra kelebek oluyor. İklim de böyle oluyor. Yağmur havada soğuyunca kara dönüşüyor.
Ġklim kavramına iliĢkin kategorilerle ilgili oluĢturulan metaforların gerekçelerine bakıldığında; katılımcılar iklim kavramını genel olarak farklılıkları olan ve süreklilik gösteren unsurlar olduğu yönünde görüĢler bildirmiĢlerdir. Ayrıca iklim kavramına ait gerekçelere bakıldığında katılımcılar iklimi, değiĢimin ve belirsizliğin göstergesi, belirli bir zaman içerisinde gerçekleĢen kimi zaman hüzünlendirip kimi zaman da mutluluk kaynağı olan bir kavram olduğu yönünde görüĢler bildirmiĢlerdir.
80
4.1.8. Doğal Kaynak Kavramına ĠliĢkin Bulgular
Tablo 18
Alt Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Doğal Kaynak” Kavramına Yönelik Geliştirdikleri Metaforlar Sıra No Metafor (f) % Sıra No Metafor (f) % 1 Akıl 1 0.31 13 Oksijen 1 0.31
2 Bilgi 1 0.31 14 Ormandan Gelen Su 1 0.31
3 Çocuklar 1 0.31 15 Öğretmen 1 0.31
4 Değerli eĢyalar 1 0.31 16 Önemli EĢya 1 0.31
5 Değirmen 1 0.31 17 Para 1 0.31
6 Elektrik 1 0.31 18 Sihirli Değnek 1 0.31
7 ArındırılmıĢ Ruh Günahlardan 1 0.31 19 Sofradaki Yemek 1 0.31
8 Hazine 2 0.62 20 Su 3 0.93
9 Helal Kazanılan
Para 1 0.31 21 ġirketin Projesi 1 0.31
10 Maden 1 0.31 22 Vitamin 1 0.31
11 Mantar 1 0.31 23 Yardım Eli 1 0.31
12 Mücevher 3 0.93 24 Zenginlik 3 0.93
Toplam 31 100 Tablo 18 incelendiğinde, alt sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcılar “Doğal Kaynak” kavramına yönelik 24 metafor geliĢtirmiĢlerdir. GeliĢtirilen metaforların neredeyse tamamı (20) yalnız bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Geriye kalan 4 metafor ise 2-3 katılımcı tarafından temsil edilmektedir. Metafor baĢına düĢen ortalama katılımcı sayısı yaklaĢık olarak 1.3’tür. Bu kavrama iliĢkin metaforların frekans dağılımına bakıldığında en sık kullanılanlar arasında “mücevher” (f = 3), “su” (f = 3) ve “zenginlik” (f = 3) gelmektedir.
Tablo 19
Alt Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Katılımcıların “Doğal Kaynak” Kavramına Yönelik Sahip Oldukları Metafor Kategorileri
Sıra
No Kategori Adı Metafor
Metafor Sayısı Toplam Metafor 1 Vazgeçilmez Olan
Akıl, Değerli EĢyalar, Hazine, Maden, Mücevher,
Oksijen, Sihirli Değnek, Sofradaki Yemek, Su,
Zorunluluk
Tablo 19 (devam)
2 Fayda
Sağlayan
Mantar, Ormandan Gelen Ses, Öğretmen, ġirketin Projesi, Vitamin, Yardım Eli,
Zenginlik 7 8 3 Gösterilen Öneme Bağlı Olan
Elektrik, Önemli EĢya, Para 3 3
4 Saflığını Koruyan
Çocuklar, Günahlarından ArındırılmıĢ Ruh, Helal
Kazanılan Para 3 3 5 Emek Gösterilmeden Var Olan Bilgi, Değirmen 2 2
Tablo 19 incelendiğinde, alt sosyo-ekonomik düzeydeki katılımcıların “Doğal Kaynak” kavramına yönelik geliĢtirdikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından 5 kavramsal kategori altında toplanmıĢtır. Her metafor katılımcıların yaptıkları açıklamalar doğrultusunda metaforun gerekçesini oluĢturan düĢünce kapsamında gruplandırılmıĢtır.
Kategori 1: Vazgeçilmez Olan
Tablo 19 incelendiğinde “vazgeçilmez olan” kategorisinin toplam 10 metafor ve 15 katılımcı (%4.65) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılanlar arasında “mücevher” (f = 3) ve “su” (f = 2) gelmektedir. AĢağıda katılımcıların “vazgeçilmez olan” kategorisini oluĢturan metaforları neden geliĢtirdiklerine yönelik gerekçelerine, bazı katılımcılar tarafından geliĢtirilen metafora ait resme / karikatüre ve görüĢmeye yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynaklar mücevher gibidir. Çünkü mücevherler insanlar için çok önemlidir değerlidir pahaldır ve bazı insanların olmazsa olmazlarıdır. Aynı şekilde doğal kaynakların da ülkeler için çok değerli olduğunu söyleyebiliriz. Doğal kaynaklar bir ülkenin zenginliğidir. ” (A98, KÖ).
82
(Görüşme A98, KÖ) Doğal kaynaklar mücevher gibi bence. Mücevherler pahalı ürünlerdir. Bazı doğal kaynaklarda çok pahalı neredeyse mücevherler kadar.
“Doğal kaynaklar su gibidir. Çünkü su insan için çok değerlidir. Su bize Allah tarafından geldi ve biz suyu üretemeyiz. Bizim için suyun önemi anlatılamaz. Eğer bir gün su tükenirse su savaşları çıkabilir. Doğal kaynaklar için Müslüman ülkelerde Avrupalıların yaptığı gibi.” (A2, KÖ).
Kategori 2: Fayda Sağlayan
Tablo 19 incelendiğinde “fayda sağlayan” kategorisinin toplam 7 metafor ve 8 katılımcı (%2.48) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında en sık kullanılan “zenginlik” (f = 2)’dir. AĢağıda katılımcının “fayda sağlayan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiğine yönelik gerekçeye yer verilmiĢtir.
“Doğal kaynak zenginlik gibidir. Çünkü doğal kaynaklar açısından rezervi çok olan ülkeler ekonomik anlamda da zengin ülkelerdir. Doğal kaynağı çok olanlar ihtiyaç sahibi ülkelere bunları satarak çok para kazanırlar.” (A57, EÖ).
Kategori 3: Gösterilen Öneme Bağlı Olan
Tablo 19 incelendiğinde “gösterilen öneme bağlı olan” kategorisinin toplam 3 metafor ve 3 katılımcı (%0.93) Ģeklinde oluĢtuğu görülmektedir. Bu kategoride bulunan
metaforların frekans dağılımlarına bakıldığında her metafor bir katılımcı tarafından temsil edilmektedir. AĢağıda katılımcının “gösterilen öneme bağlı olan” kategorisini oluĢturan metaforu neden geliĢtirdiğine yönelik gerekçesine yer verilmiĢtir
“Doğal Kaynak elektrik gibidir. Çünkü gereksiz yere kullandığımızda ikisi de biter.” (A91, EÖ).
(Görüşme A91, EÖ) Doğal kaynaklar elektriğe benzer. Çünkü ikisi de doğru kullanılmadığında zarara sebep olurlar.