Kamu Gündemi

Kamu gündemi, belirli bir zaman dilimi içerisinde veya herhangi bir zaman aralığında kamunun dikkatini çeken tüm olay ve konuları olarak karşımıza çıkmaktadır. Rogers ve Dearing kamu gündemini; “kamuoyunun zamanın herhangi bir noktasındaki sorunlara – konulara ilişkin öncelik sıralaması” olarak tanımlamışlardır (Dearing ve Rogers, 1996). Atabek (1998a) ise kamu gündemini, kamunun yani halkın medya araçları ile belirli bir yönde düşünmesinin sağlanması ve haberlerin konumu, yeri, sayısı, niteliği ve haber süresi ile halkın gündeminin belirlenmesi olarak tanımlamıştır.

McCombs ve Weaver (1973) ise kamu gündemini “Bugün ülkenizin

karşı karşıya olduğu en önemli sorun nedir?” sorusuna verilen cevap

olarak değerlendirmiş ve araştırmalarını bu yönde şekillendirmiştir. Daver (1993, s. 151) ise kamu gündemini “Halkı ilgilendiren belirli bir konu hakkındaki belirli bir zaman aralığındaki genel yargı, yani ortak düşünce eğilimi ve kanaati tanımlayan kamuoyu, basın, radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla çok defa da halkın birbirleri ile konuşmaları ve bazı sosyal grupların seslerini duyuran kişilerin beyan ettikleri düşüncelerin ortalamasıdır” olarak tanımlamıştır.

92 R STUDIO İLE ÇOK ULUSLU MEDYALAR ARASI GÜNDEM BELİRLEME ANALİZİ

Kamuoyu siyaset bilimi açısından ise karar alma sürecine katılımı ifade edip, süreci etkileme gücüne sahip etken olarak değerlendirilir. Kapani’ye göre “kamuoyunun belirli bir konuda kabul gören farklı kanaatleri olabildiği gibi genel bir yargıya dönüşmeyen ancak sorun, konu ya da bir başka ifadeyle toplumun gündemini meşgul eden tartışma alanının yoğun olarak konuşulması, tartışılması, kendini hissettirmesi önemlidir “ (Kapani, 1989, s. 146).

Kamu gündeminin şekillenmesinde medyanın o konuya gösterdiği ilgi ile yakından alakalıdır. Her toplumsal sorun kamu gündemine giremez, toplumsal sorunun kamu gündeminde olabilmesi için o konuya medyanın ilgisinin bulunması gerekmektedir. Ancak bu sayede haberler kamusal alana taşınarak, haberlerin önem düzeyi arttırılabilir (Kamanlıoğlu, 2007).

McCombs (2018), medya gündemi ile kamu gündemi arasındaki ilişki ve etkileşimi aşağıdaki şekil ile açıklamaya çalışmıştır.

93

McCombs (2018), medya gündeminin kamu gündemini tek taraflı ve doğrudan belirlediğini savunmaktadır. Araştırmacı kitle iletişim etkisinin halkta güçlü lakin bunun yanında tesadüfi olduğunun altını çizmektedir.

Kamu gündemine belirleyen ve etkileyen unsurlara da kısaca değinmekte yarar vardır (Yüksel, 2013):

a) Kişisel özellikler ve deneyimler:

Bireylerin eğitimleri, ideolojileri, sosyo-ekonomik özellikleri, edindikleri tecrübeler ve bilgi birikimleri medya içeriklerine yaklaşımlarını etkilemekle birlikte kamu gündeminin oluşmasında da önemli bir unsurdur. Cinsiyet özelinde kadınların ve erkeklerin, yaş özelinde erkeklerin ve kadınların gündeminde ve izledikleri medyada farklılıklar olması kaçınılmaz görünmekte, farklı kamu gündemlerinin de olması olası gözükmektedir.

b) Medya etkileri maruz kalma derecesi:

Medyanın gündem belirleme etkisinin oluşabilmesi için takipçilerin medyada yer alan içeriklere açık olması gerekmektedir. Takip edilen medyanın sürece etkisi düşünülebilir. Bu arada kişiler arası iletişim sonuca da bazı kişilerin medya içeriklerinden haberdar olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.

94 R STUDIO İLE ÇOK ULUSLU MEDYALAR ARASI GÜNDEM BELİRLEME ANALİZİ

c) Mesajın tekrarlanması:

Medyanın gündem oluşturabilmesi için verdiği haberin veya mesajın tekrarı ve pekiştirilmesi önemlidir. Kamu gündeminin oluşması içinde medya içeriklerinin süresi ve tekrarı önem kazanmaktadır.

d) Yönelim Gereksinimi:

Bir konu hakkında yüksek bir belirsizlik mevcut ise, birey o konu hakkında uyum sağlamak adına yüksek iletişime ihtiyaç duyacak, bu ihtiyaç ile birey medyanın bilgisine başvurmasını arttıracaktır. Bu da bireyin gazete okuma, televizyon izleme, radyo dinleme süresini yükseltecek ve bu neden ile daha fazla gündem belirleme etkisi görülecektir.

e) Kaynağın Güvenilirliği:

Medyayı güvenilir bulan bireyler, kamu gündeminin oluşmasında medyayı daha yakından takip izlemektedirler.

f) Bireyler Arası İletişim.

Kulaktan kulağa da oluşabilen bireysel iletişim, o bireylerin medyayı takip etmedikleri durumlarda bile kamu gündemi oluşumuna katkı sağlayabilmektedir. Bireylerin kendi aralarındaki sohbetlerinde medya içeriklerinin bulunması bunun güçlü bir göstergesidir.

95

g) Haber Eleyiciler:

Alternatif haber kaynaklarına ulaşamayan, o konu hakkında kişisel bilgiden yoksun bireyler üzerinde medya gündeminin kamu gündemini belirleme şansı daha hızlı ve daha direkt olmaktadır.

h) Gündemin Sıfır Toplam Oyunu:

Geleneksel medya içeriklerinin, sosyal medya tarafından desteklenmesi, konu özelinde yayınların farklı mecralarda periyodik olarak tekrarlanması, siyasal elitlerin konu hakkındaki çarpıcı yorum ve açıklamaları, baskı gruplarının etkisi kamu gündeminin oluşumunda ve belirlenmesinde etkilidir.

i) Konuların Niteliği:

Haberleştirilen konunun niteliği, özelliği gündem belirleme sürecini etkilemektedir.

Medya gündemi içerik analizi ile tespit edilirken, kamu gündemi araştırmaları için iki yaklaşımdan söz edilmektedir. Birinci yaklaşım; gündem çalışmalarında kamu gündeminin hiyerarşik yaklaşımı yani belirli bir zaman aralığındaki tüm sorunların tespiti ve analizi, ikinci yaklaşım ise uzun dönemli yaklaşım yani belirli bir konu veya olayların uzun bir zaman diliminde incelenmesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kamu gündemi analizleri genellikle medya gündem analizi ile beraber yapılmakta ve aralarındaki korelasyon ile sonuca gidilmeye çalışılmaktadır. Kamu gündemi analizinde yüz yüze görüşme ve anket

96 R STUDIO İLE ÇOK ULUSLU MEDYALAR ARASI GÜNDEM BELİRLEME ANALİZİ

tekniğine ağırlık verip kamu gündemi tespit edilmeye çalışılmaktadır. Erdoğan ve Alemdar (2010), kamu gündemi belirleme araştırmaları için gündemin izlenmesi ve ölçümlenmesi ile ilgili üç analiz yolu önermektedir:

Birinci olarak kişinin ne tür konular ile ilgilendiği araştırılır. Bu inceleme klasik inceleme olarak düşünülmelidir. Gallup araştırmalarında izlenen yol da bu yoldur.

İkinci olarak, kişilerin arkadaş ve yakın çevresinde bulunanlar ile ne tür konuları tartıştıkları incelenebilir. Kişiler önemli gördükleri konuları zihinlerini meşgul ettiği yer ve süre kadar diğer bireyler ile paylaşırlar. Üçüncü olarak, toplumdaki bireylerin kamuoyu algılamada gösterdikleri farklı eğilimler, tutumlar ve değerler üzerinden analiz yapılıp, çalışmalar yürütülebilir.