6. ARAġTIRMA SONUÇLARI VE TARTIġMA
6.2. Kadın GiriĢimcilerde Olması Gereken Özellikler
Kadınların iyi bir giriĢimci olabilmesi ve faaliyetlerini sürdürebilir kılması için giriĢimcide bulunması gereken özelliklere sahip olması gerekir. Kadın giriĢimci, kararlılığı, özgüveni ve yönetim becerisi ile ön plana çıkmaktadır. Çizelge 10‘da araĢtırma alanında bulunan kadınların bir giriĢimci olarak kendilerini yeterli görme durumu gösterilmektedir.
Çizelge 10. Kadınların Kendilerini GiriĢimci Olarak Yeterli Görme Durumu
Faktörler 18-25 26-45 46+
Yeni ürün ve hizmetlere yönelik farklı
Fikirler geliĢtirebilirim 4,47 3,76 3,08
Mevcut ürünlerin dikkat çekmesi için
Yeni fikirler sunabilirim 4,26 3,69 3,05
Mevcut problemlere çözüm bulabilirim 4,36 3,87 3,20
MüĢterilerin tatmin edilmemiĢ ihtiyaçlarını
KarĢılayan ürün/fikir geliĢtirebilirim 4,10 3,65 3,08 Fırsatları takip etmek için yapılması gerekenleri
Belirleyebilirim 4,10 3,65 3,31
ĠĢletmenin gelecekte nasıl olacağını tahmin
Edebilirim 3,36 3,37 3,14
ĠĢ fırsatlarının avantajlarından faydalanmak için
Çabuk harekete geçebilirim 4,15 3,69 3,11
Yeni Üretim ve pazarlama yöntemleri bulabilirim 4,00 3,65 2,94 Yeni fikirler ve ürünler geliĢtirebilirim 4,21 3,89 3,14 Ortaklık veya iĢbirliği iliĢkilerini sürdürebilirim 4,26 3,82 3,14 ÇalıĢanlar arasında hoĢgörülü bir ortam
Sağlayabilirim 4,73 4,21 3,20
Yatırım yapmak isteyen kiĢilerle olumlu iliĢkiler
Kurabilir ve bu iliĢkileri sürdürebilirim 4,31 4,02 3,02 ĠĢletme için gerekli finans kaynakları bulabilirim 3,15 3,34 2,77 Sıkıntılı durumlarda kararlılığımı sürdürebilirim 4,21 3,82 3,02 ÇalıĢanlara kendi fikrimin doğruluğunu kabul
Ettirebilirim 4,36 3,84 3,14
Ortalama 4,13 3,75 3,08
AraĢtırma alanındaki kadınların tamamına sorulan giriĢimcide bulunması gereken özelliklere sahip olup olunmadığına iliĢkin faktörler incelendiğinde 18-25 yaĢ aralığındaki kadınların giriĢimci olarak (4,13) diğer yaĢ gruplarına göre kendilerini daha fazla yeterli gördükleri tespit edilmiĢtir. Bu durum genç nüfusun daha fazla giriĢimcilik eğilimi gösterdiğini doğrulamaktadır. 26-45 yaĢ grubundaki kadınların 3,75 ile giriĢimci olarak kendilerini nispeten yeterli buldukları, 46 yaĢ ve üstü kadınların ise 3,08 ile bu konuda kararsız kaldıkları görülmektedir.
ÇalıĢma alanındaki kadınların giriĢimcilik özellikleri ile eğitim ve yaĢ arasında anlamlı bir iliĢki bulunup bulunmadığını ölçmek amacıyla khi-kare bağımsızlık testi yapılmıĢtır. Çizelge 11‘de khi-kare analiz sonuçları gösterilmektedir.
Çizelge 11. Kadınların giriĢimcilik özellikleri ile eğitim ve yaĢ arasında khi-kare analizi
Özellikler Likert Eğitim YaĢ
Yeni ürün ve hizmetlere yönelik farklı
Fikirler geliĢtirebilirim 3,66 x
2=14,622 p>0,05 x2=145,818 p<0,05 Mevcut ürünlerin dikkat çekmesi için
Yeni fikirler sunabilirim 3,57 x
2=13,613 p>0,05 x2=125,879 p>0,05
Mevcut problemlere çözüm
yolu bulabilirim 3,73
x2=10,340
p>0,05 x2=122,582 p>0,05 MüĢterilerin tatmin edilmemiĢ ihtiyaçlarını
KarĢılayan ürün/fikir geliĢtirebilirim 3,54
x2=8,171
p>0,05 x
2=132,645 p<0,05
Fırsatları takip etmek için yapılması gerekenleri
Belirleyebilirim 3,62 x
2=12,996 p>0,05 x2=130,571 p<0,05
ĠĢletmenin gelecekte nasıl olacağını tahmin Edebilirim
3,29 x2=10,230 p>0,05 x2=118,146 p>0,05
ĠĢ fırsatlarının avantajlarından faydalanmak için
Çabuk harekete geçebilirim 3,57 x
2=14,793 p<0,05 x2=138,378 p<0,05
Yeni Üretim ve pazarlama yöntemleri bulabilirim 3,47 x
2=12,648 p>0,05 x2=165,348 p>0,05
Yeni fikirler ve ürünler geliĢtirebilirim 3,69 x
2=11,523 p>0,05 x2=145,490 p>0,05
Ortaklık veya iĢbirliği iliĢkilerini sürdürebilirim 3,67 x
2=11,251 p>0,05 x2=141,470 p<0,05
ÇalıĢanlar arasında hoĢgörülü bir ortam
Sağlayabilirim 3,96 x
2=10,746 p>0,05 x2=129,130 p>0,05
Yatırım yapmak isteyen kiĢilerle olumlu iliĢkiler
Kurabilir ve bu iliĢkileri sürdürebilirim 3,73 x
2=19,388 p<0,05 x2=145,872 p<0,05
ĠĢletme için gerekli finans
kaynakları bulabilirim 3,10 x 2=12,519 p<0,05 x2=174,939 p<0,05 Sıkıntılı durumlarda kararlılığımı sürdürebilirim 3,61 x 2=18,019 p<0,05 x2=135,421 p>0,05 ÇalıĢanlara kendi fikrimin doğruluğunu kabul
Ettirebilirim 3,69
x2=18,122
p<0,05 x
Yapılan khi-kare analiz sonuçlarına göre, ―yeni ürün ve hizmetlere yönelik farklı fikirler geliĢtirebilirim‖ faktörü ile eğitim arasında anlamlı bir iliĢki bulunmazken, yaĢ ile arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Bu durum araĢtırma alanındaki kadınların yaĢları arttıkça yeni fikirleri benimseme isteğinin arttığını böylece giriĢimcilik eğiliminin arttığını göstermektedir. ―MüĢterilerin tatmin edilmemiĢ ihtiyaçlarını karĢılayan ürün veya fikirler geliĢtirebilirim‖ faktörü ile eğitim arasında anlamlı bir iliĢki bulunmazken, yaĢ ile arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Bu durum kadınların yaĢları arttıkça yeni ürün veya fikir geliĢtirebilme kabiliyetinin arttığını göstermektedir. ―Fırsatları takip etmek için yapılması gerekenleri belirleyebilirim‖ faktörü ile eğitim arasında anlamlı bir iliĢki bulunmazken, yaĢ ile arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Böylece yaĢ ilerledikçe fırsatları takip edebilme kabiliyetinin de arttığı görülmektedir. ―iĢ fırsatlarının avantajlarından faydalanmak için çabuk harekete geçebilirim‖ faktörü ile eğitim ve yaĢ asında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. GiriĢimcilik faaliyetlerinin sürdürülebilirliği açısından hızlı karar alabilme ve alınan kararları uygulamaya geçirmenin önemi büyüktür. Bununla beraber eğitimli kadın giriĢimcilerin daha hızlı karar alabilmesi ve yaĢı ilerledikçe kadınların daha doğru karar aldığı sonucu ortaya çıkmaktadır. ―ortaklık veya iĢbirliği iliĢkilerini sürdürebilirim‖ faktörü ile yaĢ arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Bu durum kadınların yaĢı arttıkça ortaklık iliĢkilerini sürdürebilmedeki payının arttığını göstermektedir. ―Yatırım yapmak isteyen kiĢilerle olumlu iliĢkiler kurabilir ve bu iliĢkileri sürdürebilirim‖ , ―iĢletme için gerekli finans kaynakları bulabilirim‖ faktörleri ile eğitim ve yaĢ arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Bu durum eğitimli bir bireyin finans kaynaklarına daha kolay ulaĢabileceği ve bu kaynakları daha iyi yönlendirebileceği, destek veya kredilerden haberdar olabileceğini gösterirken bunun yanında kadınların yaĢı arttıkça finans kaynakları konusundaki bilgi düzeylerinin artacağı, bireyler arası olumlu iliĢkiler kurabilme ve diyalog yeteneğinin de arttığını göstermektedir. Eğitimli bir bireyin karĢılaĢabileceği herhangi bir problem sonucu daha kararlı davranması ve çözüm önerileri geliĢtirebilmesinden dolayı ―sıkıntılı durumlarda kararlılığımı sürdürebilirim‖ faktörü ile eğitim arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. ―ÇalıĢanlara kendi fikrimin doğruluğunu kabul ettirebilirim‖ faktörü ile eğitim ve yaĢ arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır. Bu durum eğitimli kadınların çalıĢanlara kendi fikrini aĢılayabilen baskın karakterler olduğunu,
6.2.1. Kırsal Kadınlara Göre GiriĢimcide Bulunması Gereken Özellikler
GiriĢimcilik her kadının üstlenebileceği bir meslek olmamakla birlikte kadın giriĢimciliğinde maksimum verim elde edebilmek için belli baĢlı kiĢilik özelliklerini barındırmak gerekir. Çizelge 12‘de kırsal kadınlara göre giriĢimcide bulunması gereken özelliklerin önem derecesine göre sıralaması gösterilmektedir.
Çizelge 12. AraĢtırmaya Katılan Kadınlara Göre GiriĢimcilikte Sahip Olunması Gereken Özellikler
KiĢilik Özellikleri 18-25 26-45 46+ Ortalama
Özgüven 4,73 4,67 4,77 4,71
Bağımsız Karar Alma 4,52 4,50 3,97 4,31
Risk Üstlenme ve Cesaret 4,63 4,67 3,77 4,34
Sosyal Olma 3,57 3,91 4,11 3,91
Tutarlı Olma 4,42 4,39 4,11 4,29
Dürüstlük ve ĠĢ Ahlakına Uyma 4,63 4,52 4,28 4,45
Yaratıcı ve Yenilikçi Olma 4,73 4,78 4,88 4,80
Çok Önemli:5 Önemli:4 Kararsızım:3 Önemli Değil:2 Hiç Önemli Değil:1
Bir giriĢimcide bulunması gereken özellikler arasında gerekli görülen ―yaratıcı ve yenilikçi olma‖ (4,80) faktörünün kadınlar tarafından çok önemli olduğu görülmektedir. Kırsal kadınlar, ĠĢ sahibi olan bir kadının yeniliklere açık, yaratıcı fikirlere sahip bir kiĢilik olması gerektiğinin bilincindedirler. BaĢarılı bir kadın giriĢimcinin yaratıcı ve yenilikçi olması gerektiğinin araĢtırma alanındaki kadınlar tarafından da fark edilmesi çalıĢmanın amaçları doğrultusundadır.
ÇalıĢmaya katılan kadınlara göre giriĢimci olmak özgüveni de beraberinde getirir. Özgüven sahibi olmayan bir kadının bir iĢletmeyi doğru bir Ģekilde yönetmesi uygun bulunmamaktadır. AraĢtırmaya katılan kadınlar giriĢimci olacak kiĢinin mutlaka özgüven sahibi olması gerektiği görüĢünde olup bu faktörün (4,71) oldukça önemli olduğu belirtilmiĢtir. ĠĢ ahlakına uymayan bir giriĢimcinin faaliyetlerini sürdürülebilir kılamayacağını belirten kadınlara göre iyi bir giriĢimci mutlaka dürüst (4,45) davranmalıdır. Kırsal kadınlara göre cesaretli olmayan bir kadın, giriĢimci olarak adlandırılamaz. AraĢtırma alanındaki kadınlar giriĢimcide bulunması gereken bir diğer önemli özelliğin risk üstlenebilme ve cesaret (4,34) olduğunu belirtmiĢlerdir. Tutarlı olma (4,29) ve sosyal olma (3,91) faktörünün ise diğer özelliklere göre nispeten daha az önemli olduğu görülmektedir. Benzer bir çalıĢmada 4,63 ile kadın giriĢimcide bulunması gereken en önemli kriterin ―risk üstlenme ve cesaret‖ olduğu belirlenmiĢtir (ġahin, 2006a).
Mersin ilinde yapılan bir çalıĢmada ise baĢarılı bir giriĢimcide bulunması gereken özellikler içerisinde yenilikçi ve yaratıcı olmak (4,87) çok önemli bir yere sahiptir (Çakıcı, 2004). Böylece farklı alanlarda yapılan benzer çalıĢmalarda kadın giriĢimcilerde bulunması gereken özelliklerin farklılık gösterdiği sonucuna ulaĢılabilir.
AraĢtırma alanındaki kadınların giriĢimcilik eğilimi ile kiĢilik özellikleri arasındaki iliĢkiyi tespit etmek amacıyla Khi-kare bağımsızlık testi uygulanmıĢtır. Yapılan analiz sonucunda giriĢimcilik eğilimi ile bağımsız karar alma (X2
=369,95 P<0,01) , risk üstlenme ve cesaret (X2=512,70 P<0.01), dürüstlük ve iĢ ahlakı (X2=137,30 P<0,01), yaratıcı ve yenilikçi olma (X2=153,45 P<0,01) arasında anlamlı bir iliĢki olduğu tespit edilmiĢtir.
6.2.2. Kadınların GiriĢimcilik ve Liderlik Yapmasında Etkili Olan Faktörler
Kadınların iyi bir yönetici olması ve etkin giriĢimcilik yapmasında hoĢgörülü olma, disiplinli olma yeniliklere açık olma ve olayları objektif değerlendirebilme gibi özellikler büyük önem taĢımaktadır. Çizelge13‘de kadınların giriĢimcilik ve liderlik yapmasında etkili faktörler gösterilmektedir.
Çizelge 13. Kadın GiriĢimciliğinde Etkili Faktörler
GörüĢler 18-25 26-45 46+ Ortalama
HoĢgörülü Olma 4,47 4,28 4,20 4,28
Tarafsız Yorum Yapabilme 4,57 4,58 4,45 4,53
Otoriter Olma 4,74 4,80 4,45 4,66
Yenilikçi Bir Yapı 4,73 4,80 4,46 4,66
Objektif Değerlendirme 4,64 4,63 4,22 4,48
Çok Önemli:5 Önemli:4 Kararsızım:3 Önemli Değil:2 Hiç Önemli Değil:1
GiriĢimcilik eğilimi gösteren kadınlara göre otoriter olmak (4,66) iyi bir giriĢimci olabilmek için temel faktörlerden biridir. Bu durum kadınların disiplinli çalıĢmanın öneminin farkında olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra teknolojiye çabuk uyum sağlayabilme ve yeni ürün veya geliĢmelere açık olmak olarak tanımlayabileceğimiz yenilikçi olmanın (4,66) da çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca AraĢtırmaya katılan kadınlara göre tarafsız yorum yapabilme (4,53), objektif değerlendirebilme (4,48) ve hoĢgörülü olmak (4,28) iyi bir giriĢimcide bulunması gereken özellikler arasında önemli bir yere sahiptir. Hatay ilinde yapılan benzer bir çalıĢmada giriĢimcilik eğilimi gösteren kadınlar tarafından iyi iletiĢim kurabilmek ve tarafsız yorum