Kadın ve erkek öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler

Sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler cinsiyet açısından değerlendirildiğinde, sıralamada yer alan 10 değerden 6’sının her iki cins tarafından ortak olarak en az tercih edilen değerler olduğu görülmektedir (Tablo 15). Bu durum, en çok tercih edilen değerler ile kıyaslandığında, en az tercih edilen değerlerin cinsiyet açısından daha büyük farklılıklar içerdiğini göstermektedir.

Tablo 15. Kadın ve Erkek Öğretmenlerce Sınıf Yönetiminde En Az Tercih Edilen 10’ar Değer Kadın Erkek Değer S. No Yüzde f Değer S. No Yüzde f Heyecan verici hayat 1 %0 0 Zevk 1 %4 3 Zevk 1 %0 0 Bağımsızlık 1 %4 3 Bilgelik 2 %5 3 Entelektüellik 2 %9 6

Entelektüellik 2 %5 3 Estetik- Güzellik 2 %9 6

Nezaket 3 %9 6 Aile gizliliği 3 %11 7

Ulusal güvenlik 3 %9 6 Heyecan verici hayat 3 %11 7 Estetik- Güzellik 3 %9 6 Sevecenlik 3 %11 7

Rahat hayat 4 %14 9 Uyumluluk 3 %11 7

Neşelilik 4 %14 9 Bilgelik 4 %13 8

Uyumluluk 5 %18 9 Olgunlaşmış sevgi

Kadın öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler incelendiğinde, bu değerlerden 6’sının amaçsal olan heyecan verici hayat, zevk, bilgelik, estetik, ulusal güvenlik, rahat hayat değerlerden oluştuğu görülmektedir. Bu durum, kadın öğretmenlerin sınıf yönetiminde değerleri amaç olmaktan çok; araç olarak gördükleri şeklinde yorumlanmıştır.

Heyecan verici hayat ve zevk değerlerine hiç yer verilmemiş olması sıralamanın dikkat çekici kısımlarındandır. Bu durum, kadın öğretmenlerin sınıf içinde geçirdikleri zamanı, sınıf yönetimi yoluyla kendileri ve öğrencileri için daha zevkli hale getirmeyi; sınıfta geçirilen zamanı monotonluktan uzak tutarak, öğrenciler için okul hayatını bir bakıma sıkıcı olmaktan kurtarmayı öncelikli amaç olarak görmedikleri şeklinde yorumlanmıştır.

Kadın öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerlerden olan bilgelik %5 değeri, entelektüellik değeri ile birlikte 2. sırayı paylaşmaktadır. Her iki değerin ortak noktasını ise, erkek öğretmenlere göre daha az yüzdeler ile tercih edilmeleri oluşturmaktadır. Bu durum, bilgelik ve entelektüellik değerlerinin sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler olmaları ile birlikte, kadın öğretmenler tarafından erkek öğretmenlere oranla daha az önem verildiği şeklinde yorumlanmıştır.

Değer sıralamasında dikkat çekici olan noktalardan birini, %9 oranı ile en az tercih edilen değerler arasındaki 3. sırada yer alan ulusal güvenlik değeri oluşturmaktadır. Sınıf öğretmenlerince en az tercih edilen 10 değerden birini oluşturmayan bu değer, kadın öğretmenlerce yapılan sıralamada, en az tercih edilen değerler sıralamasında, ilk sıralarda yer almaktadır. Amaçsal değerlerden olan ulusal güvenliğin, düşük oranda tercih edilmesi, kadınların ulusal güvenlik açısından endişe taşımadıkları; bu değeri ayrıca sınıf yönetim süreçlerinde öne çıkarmaya gerek duymadıkları şeklinde yorumlanmıştır.

Erkek öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerlerden 5’inin amaçsal olan zevk, aile gizliliği, heyecan verici hayat, bilgelik, olgunlaşmış sevgi; 4’ünün araçsal olan bağımsızlık, entelektüellik, estetik, sevecenlik, uyumluluk değerlerinden oluştuğu tablodan ulaşılan sonuçlardandır. Kadın öğretmenlerden farklı olarak araçsal

ve amaçsal değerlerin eşit bir biçimde yayıldığı görülmektedir. Sıralamadaki, en düşük yüzdenin %4 ile başlıyor olması, görüşme formundaki değerlerin tamamının erkek öğretmenlerce seçildiğini göstermektedir.

Tercih sıralamasında en az yüzdeye sahip olan değerlerden ilki %4 oranı ile zevk değeri olmuştur. Hiçbir kadın öğretmen tarafından ilk 10 değerin arasına koyulmamış olan bu değer, erkek öğretmenlerce en az tercih edilen değer olmuştur. En düşük tercih edilme yüzdesini paylaşan diğer bir değer ise bağımsızlık (kendine yeterlilik) değeridir. Bu durum erkek öğretmenlerin, sınıflarını yönetirken, bireysel azim ve çabadan çok, grup çalışması ve başarısını öne çıkarmaya çalıştıklarını belirtmektedir.

Sıralamadaki dikkat çeken değerlerden bir diğerini heyecan verici hayat değeri oluşturmaktadır. Kadın öğretmenlerin hiç biri tarafından ilk 10 değer arasında tercih edilmeyen bu değer, erkek öğretmenlerin %11’i tarafından tercih edilerek, tablonun 3. sırasında yer almıştır. Bu durum, her iki cinsinde heyecan verici hayat değerine sınıf yönetimlerinde az oranda önem vermekle birlikte, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre bu değere yaklaşımlarının daha katı olduklarını göstermektedir.

Aile gizliliği değeri, ailenin korunması gerekliliğini belirten, aileye verilen önemi ifade eden amaçsal değerlerdendir. Erkek öğretmenlerin %11’i tarafından tercih edilmesi ile 3. sırada yer alan bu amaçsal değer, kadın öğretmenlerce en az tercih edilen değerler arasında yer almayıp; aksine en çok tercih edilen değerler arasında bulunmaktadır. Bu durum, erkek öğretmenlerin öğrencilerini ailelerinden bağımsız olarak gördükleri, bir anlamda öğrencileri değerlendirirken aile etkisini en aza indirdiklerini ifade edebileceği gibi, sınıflarını öğrencileri için aile haline getirmek, tepki verirken kişisel ve ailevi itibarlarına zarar vermek gibi endişeler taşımak veya günlük ifadelerinde ailenin önemini gösteren sözleri kullanmak gibi araçları kullanmadıkları şeklinde yorumlanmıştır.

Sevecenlik, araçsal değerlerden olup, kişiler arası ilişkileri daha yakın hale getiren, duygusal hassasiyetleri ve merhamet duygularını içine alan değerdir. Xiaoman (2006: 200), öğretmenin sevecenlik değeri ile yakından ilişkili olan sempati değerini benimsemesinin, onun “ilgilenen kişi” rolünü ortaya koyacağını ifade etmektedir. Bu

rolün öğrenci üzerindeki muhtemel etkisinin ise arkadaşlık hissi ve işbirliği olacağı, belirtilmektedir. Sevecenlik, kadın öğretmenlerden farklı olarak, erkek öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler arasında yer almaktadır. Bu durum, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre sevecenlik değerini daha çok tercih ettiklerini ve daha çok “ilgilenen kişi” rollerini benimsediklerini göstermektedir.

Tablo 16. Kadın ve Erkek Öğretmenlerin En Az Tercih Ettikleri Değerler Arasındaki Farklı Değerler

Yukarıdaki tablo, kadın ve erkek öğretmenlerin yaptıkları tercih sıralamalarındaki farklı değerleri göstermektedir. Nezaket, ulusal güvenlik, rahat hayat, neşelilik değerleri, kadın öğretmenlerce en az tercih edilen değerler arasında iken; erkek öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler arasında yer almamaktadırlar. Bu durum, erkek öğretmenlerin bu değerleri kadın öğretmenlerden daha çok tercih ettiklerini göstermektedir.

Buna karşılık, bağımsızlık, aile gizliliği, sevecenlik ve olgunlaşmış sevgi değerleri kadın öğretmenlerin en az tercih ettikleri değerler arasında bulunmazken, erkek öğretmenlerce sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerlerden olmuştur. Bu durum, kadın öğretmenlerin bu değerleri sınıf yönetiminde daha çok tercih ettikleri şeklinde yorumlanmıştır.

Kadın Erkek

Değer S. No Yüzde f Değer S. No Yüzde f

Nezaket 3 %9 6 Bağımsızlık 1 %4 3

Ulusal güvenlik

3 %9 6 Aile gizliliği 3 %11 7

Rahat hayat 4 %14 9 Sevecenlik 3 %11 7

Neşelilik 4 %14 9 Olgunlaşmış

sevgi

Sınıf yönetiminde en çok tercih edilen değerler cinsiyet açısından değerlendirildiğinde, 8 değerin her iki cins tarafından ortak olarak ilk 10 değer arasına yerleştirildiği görülmüştür. Bu durum, farklı oranlarda kabul edilmekle birlikte, iki cins arasında değer tercihleri bakımından benzer olduklarını göstermektedir.

Cinsiyet değişkeni bakımından, sınıf yönetiminde en az tercih edilen değerler incelendiğinde ise, sıralamada yer alan 6 değerin her iki cins içinde ortak oldukları görülmüştür. En çok tercih edilen değerlere göre, daha büyük çeşitlilik gösteren bu sıralamada zevk değerinin 1. sırada yer alması, iki cins arasındaki en önemli ortak yanı oluşturmaktadır.

4.2.4. Kıdem Değişkeni Açısından Sınıf Yönetiminde Tercih Edilen Değerlere