Kıyı ve Deniz Koruma Alanları Sürdürülebilir Yönetimi için GeliĢtirilen Multidisipliner Programlar

Mevcut araĢtırma alanındaki uzman ve araĢtırmacılarla yapılan görüĢmeler, literatür taraması ve kiĢisel kapasite ihtiyaç analizi anketi sonuçlarına dayanarak yapılan değerlendirmeler sonunda geliĢtirilen sertifikasyon programları ülkemizdeki kıyı ve deniz koruma alanlarının bütünleĢik yönetimi konusunda önemli bir ihtiyacı karĢılayacaktır. Ayrıca bu tür çalıĢmaların hızlandırılması ve geliĢtirilmesi açısından önemli ve acildir. Kıyı ve deniz koruma alanlarının bütünleĢik yönetimi kapsam, dinamizm ve multidisipliner özelliği gereği bu tür programlar geliĢtirmeye açıktır. Bu araĢtırma kapsamında geliĢtirilen sertifika programları modüller halinde hazırlanmıĢtır. Sertifika programlarının oluĢturulması sürecinde modüllere dayalı bir eğitim programının tercih edilmesininin temel nedeni katılımcıların bütünleĢik kıyı alanı yönetimi kapsamına giren teknik ve idarî konuların tamamını kapsayan eğitim alma zorunluluğunun ortadan kaldırılması ve ağırlıklı olarak kendi ihtiyaçları olan konularda eğitim taleplerinin karĢılanması imkânının verilmesidir. Bu yöntem sayesinde katılımcılar görev yaptıkları deniz ve kıyı koruma alanınındaki temel sorunlara ve ekolojik süreçlere uygun programlara yoğunlaĢacak ve kendileri için öncelikli olmayan konulara gerek olduğunda katılacaklardır.

AraĢtırma kapsamında yapılan literatür taramasından elde edilen bilgiler ıĢığında, araĢtırmada ulusal ölçekte kıyı ve deniz koruma alanları ile ilgili sertifika programları belirlenirken: Ülkemizin sahip olduğu kıyı ve deniz koruma alanlarının

özellikleri ile kıyı ve denizel kullanım özellikleri temel alınmıĢtır. Ülkemizdeki temel kıyı ve deniz alanı özelliklerine baktığımızda diğer ülkelerde görülen deniz alanı enerji ve mineral kaynakları araĢtırmaları, çıkartılması, iĢlenmesi ve nakli gibi konular çok fazla ön planda olmadığı için bu tür faaliyetlere yönelik sertifika programları öncelile ele alınmamıĢtır. Ayrıca ülkemizde açık deniz koruma alanları henüz bulunmadığı için açık deniz koruma alanları ve bu alanların yönetimine yönelik sertifika programları da geliĢtirilmemiĢtir. Ayrıca ülkemizde önceliği olmayan mercan resifleri vb. kıyı ve deniz habitatları bulunmadığı için bu tür habitatların yönetimine yönelik sertifika programları da geliĢtirilmemiĢtir.

Diğer taraftan araĢtırma kapsamında Ülkemizdeki kıyı ve denizel alanlardaki en önemli sorunlar arasında yer alan balıkçılık uygulamaları, balık stoklarının azalması, geleneksel balıkçılığın yok olma riski ile karĢı karĢıya kalması, turizm ve kentleĢmenin sebep olduğu çevre sorunları, kıyı habitatlarının değiĢimi ve tahribi, denizel alanların karasal kökenli ve gemilerden kaynaklanan kirlilik ile mücadele konusunda yoğunlaĢan sertifika programları önerilmiĢtir. Bunun yanısıra Ülkemizde kıyı ve deniz alanları ile ilgili yetki ve sorumluluğu olan kurum ve kuruluĢların çok fazla olması ve aralarında koordinasyonun yetersizliği, kıyı ve deniz kaynaklarının yönetiminde multidisipliner yaklaĢımdan sektörel yaklaĢımların hegemon olması nedeni ile bütünleĢik yönetim yaklaĢımlarını içeren sertifika programları önerilmiĢtir. Ayrıca kıyısal alanlarımızdaki erozyon, hatalı arazi kullanımı, denetim ve yaptırım eksikliklerinin bertarafına katkı sağlayacak programlara da yer verilmiĢtir.

Bu araĢtırma kapsamında geliĢtirilen lisansüstü sertifikasyon programlarının ulusal ve yerel uygulama birimlerinin ihtiyaçları doğrultusunda lisansüstü diploma ve derece programları ile geliĢtirilerek zenginleĢtirilmesi gerekmektedir. AraĢtırma kapsamında temel BKAY ihtiyaçlarına yönelik geliĢtirilen ve bir sonraki bölümde verilen yüksek lisans ve doktora programlarının da bu sürece önemli katkı sağlaması beklenmektedir.

5.3.1. GeliĢtirilen Sertifika Programları

AraĢtırma kapsamında kıyı ve deniz koruma alanlarının yönetimine yönelik geliĢtirilen sertifika programları aĢağıdaki Tablo 5.3.1.1‟de verilmektedir. Tablo 5.3.1.1‟de yer alan herbir sertifika programının amacı, program hedefleri, hedef grubu, modüllerin içeriği, eğitim dili, katılım Ģartları ve iletiĢim bilgileri “Program Tanıtım Formlarında” verilmektedir.

GeliĢtirilen sertifika programların plȃnlanması sürecinde her bir gruptaki kursiyer sayısı 20-25 ile sınırlandırılacaktır. Kursiyerlere yönelik teorik dersler grup eğitimi Ģeklinde üniversite kampusunda dersliklerde gerçekleĢtirilecektir. Katılımcı eğitim metodları, saha uygulamaları, arazi çalıĢmaları, çalıĢtaylar ve benzeri eğitim ve öğrenme teknikleri kullanılacaktır. Srtifika programlarının uygulanması sürecinde gerek görülmesi durumunda konuya iliĢkin laboratuvar uygulamaları da yapılabilir. Bu programların plȃnlanmasında ve uygulanması sürecinde eğitimcilerden ve konunun uzmanı olan araĢtırmacı veya uygulayıcılardan destek alınacak ve iĢbirliği içinde gerçekleĢtirilecektir.

Tablo 5.3.1.1: Lisansüstü Sertifika Programları Listesi

Program Süresi Programın Adı

A- 1 Haftalık Programlar Kıyı lagünleri

Deniz suyu su kalitesi izleme Sürdürülebilir balıkçılık yönetimi Su ürünleri yetiĢtiriciliği (çipura – levrek) Su ürünleri yetiĢtiriciliği (alabalık) Su ürünleri yetiĢtiriciliği (sazan) Tatlı su ve haliç ekolojisi

Koruma alanları için ekolojik restorasyon Longoz ormanları

Kıyı alanları yönetiminde GIS ve uzaktan algılama teknoloji Kıyı alanlarında tehlikeli atık yönetimi

B-2 Haftalık Programlar Su Yönetimi

Kıyı restorasyonu BiyoçeĢitlilik metodları

Biyolojik Ġzleme (Biyomonitoring) Deniz alanı mekȃnsal plȃnı hazırlama Deniz koruma alanlarının yönetimi Sulakalan yönetimi plȃnı hazırlama Muhafaza ve çevre yönetimi

Kıyı ve deniz biyolojik kaynakların muhafazası Kıyı vejetasyonu, restorasyonu ve korunması

Denizlerimizin gemilerden kaynaklanan kirliliğe karĢı korunması ve yönetimi

C-3 Haftalık Programlar Yaban hayatı yönetimi

Doğa koruma alanları yönetimi 1 Doğa koruma alanları yönetimi 2 Ornitoloji

Ekoturizm

Deniz çalıĢmaları 1 Deniz çalıĢmaları 2

Kıyı ve deniz koruma alanı araĢtırma ve izleme programları BütünleĢik kıyı alanı yönetim plȃnı hazırlama

BütünleĢik kıyı alanı ve nehir havzası yönetimi D-4 Haftalık Programlar Hayvan populasyonlarının analizi ve yönetimi

Çevre korumanın temel ilkeleri Yaban hayatı koruma

A- 1 Haftalık Programlar Program Tanıtım Formu: A-1

Kurs Tanımı Kursun süresi: 1 Hafta (40 saat) Kursun baĢlığı: