Bireysel, Yüz yüze ve Ġnternet Ortamında GörüĢmeler

AraĢtırma konusu kapsamında çok sayıda yerel ve yabancı uzman, araĢtırmacı ve akademisyenler ile saha ziyaretlerinde bireysel, yüz yüze ve internet ortamında görüĢmeler yapılmıĢtır. Bunun yanısıra konuyla ilgili çalıĢmalarda yer alan ulusal ve uluslararası uzmanların, öğretim elemanlarının ve bilim adamlarının bazıları ile telefon ve internet ortamında görüĢmeler yapılmıĢtır. GörüĢmelerde aĢağıdaki konularda görüĢ alıĢ veriĢinde bulunulmuĢtur:

 AraĢtırmanın çerçevesinin oluĢturulması.

 Uluslararası bütünleĢik kıyı alanı yönetimi uygulamaları.

 BütünleĢik kıyı alanı yönetimi kapasite geliĢtirme konusundaki uluslararası çalıĢmalar.

 BütünleĢik kıyı alanı yönetimi uygulamaları kapasite geliĢtirme çabalarından bireysel bilgi ve becerinin arttırılması konusunda faaliyet gösteren kurum kuruluĢ, NGO, ulusal, bölgesel ve küresel inisiyatifler ve organizasyonlar, üniversiteler, araĢtırma ve uygulama merkezleri.

 AraĢtırma kapsamında önerilecek lisansüstü sertifika programların yapısı, içeriği, ilgi hedef grupları, süresi, maliyeti ve benzeri konular.

 AraĢtırma kapsamında önerilecek lisansüstü eğitim ve öğretim programlarının kapsamı ve ilgili dokümantasyon.

3.4.1.6. BKAY Kapasite GeliĢtirme ÇalıĢmalarında Ġhtiyaç Analizi için Anket Uygulamaları

AraĢtırma kapsamına giren Göksu Deltası, Belek, KaĢ-Kekova ve Patara, Fethiye-Göcek, Köyceğiz-Dalyan, Gökova ve Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgeleri çalıĢanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinin yönetiminden sorumlu kamu kurumu olan Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü (Mülga Özel Çevre Koruma Kurumu) çalıĢanlarına bir anket uygulaması yapılarak bütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda bireysel kapasite belirleme ihtiyaç analizi yapılmıĢtır (A Capacity Needs Assessment Individual Survey). Ġhtiyaç analizi için Coley, vd., (2001) tarafından geliĢtirilen bütünleĢik kıyı alanı yönetimi kapasite ihtiyaçları değerlendirmesi anketi uygulanmıĢtır (EK-1). Ġlgili anket formunun Türkçeye birebir tercümesi yapıldıktan sonra küçük bir grup üzerinde (beĢ kiĢilik uzman grubu) uygulanmıĢtır. Bu pilot grup üzerinde uygulama sürecinde elde edilen geri bildirimler ile ankette Türkiye‟ye göre gerekli düzenlemeler yapılmıĢ ve son hali verildikten sonra hedef gruplara uygulanmıĢtır. Bu anket ideal kıyı yöneticisi özelliklerine ve bireylerin kendi kendilerini değerlendirmelerine dayanarak geliĢtirilmiĢtir. Bu anket etkin ve yetenekli kıyı çalıĢanlarının/yöneticilerinin ihtiyaç duyacağı dört çekirdek bilgi ve beceri alanına odaklanmaktadır:

1. Proje/program yönetimi uzmanlık düzeyi.

2. BütünleĢik kıyı yönetimi uygulaması uzmanlık düzeyi. 3. Meslekî tecrübe uzmanlık düzeyi.

4. Araçlar ve metodlar bilgisi uzmanlık düzeyi. 5. Teknik altyapı uzmanlık düzeyi.

Ayrıca ankette katılımcılara aĢağıdaki soru da yöneltilmiĢtir:

 Öncelikli olarak hangi konularda eğitim almak istersiniz?

Diğer taraftan ankete katılanların tamamının ÖÇKB ile ilgili olması nedeni ile, katılımcılara aĢağıdaki sorular sorularak elde edilen cevaplar da değerlendirilmiĢtir.

 Akdeniz Bölgesindeki kıyı koruma alanları ile ilgili en ciddî sorun sizce hangisidir?

 Kıyı koruma alanları ile ilgili korumacı kurum aĢağıdaki kıyı konularının hangisinde yetersiz kalmaktadır?

Anket bulguları esas alınarak uluslararası ölçekte uygulanan bütünleĢik kıyı alanı yönetimi sertifika programlarından uygun olanlar Ülkemize yönelik bütünleĢik kıyı alanı yönetimi sertifika programlarının ve yüksek lisans ve doktora programının geliĢtirilmesi amacıyla kullanılmıĢtır.

4

BULGULAR

4.1.BütünleĢik Kıyı Yönetimi Kapasite GeliĢtirme

Dünyada farklı kurumlar aracılığı ile bütünleĢik kıyı alanı yönetiminin (BKAY) tamamına yönelik veya yönetimin çeĢitli kısımları ile ilgili konuların öğretildiği çok sayıda kurs bulunmaktadır. Bu kurslardan bir kısmı üniversitelerde yürütülmekte olup; diğerleri BirleĢmiĢ Milletlerle ilgili kurum/kuruluĢlar veya bütünleĢik kıyı yönetimi için oluĢturulmuĢ kuruluĢlar tarafından gerçekleĢtirilen kurslardır. Kurslar süre, içerik ve hedef gruplar açısından değerlendirildiğinde büyük çeĢitlilikler göstermektedir. Kursların bazıları 1-4 günlük kısa kurslar, diğerleri bir aylık veya daha uzun süreli kurslardır. Kursların bazıları bütünleĢik kıyı yönetiminin doğa bilimleri boyutunu vurgulamakta; bazıları ise hukukî ve politik boyutlarını ve hatta bazıları da bütünleĢme boyutuna yoğunlaĢmaktadır. Bu alanda uygulanan kursların bazılarının hedef grupları lisans ve lisansüstü öğrenciler iken; bazı kurslardaki katılımcılar kıyı yönetimi ile ilgili meslek grupları, kamu personeli, NGO‟lar ve yardım kurumlarından uzmanlar olabilmektedir (Cicin-Sain vd., 2012).

Bunun yanı sıra kursları ulusal, bölgesel ve küresel olarak da sınıflandırmak mümkündür. BütünleĢik kıyı yönetimi kurslarının bir kısmı bu alandaki küresel eğitim ağının bir parçası olarak uygulanmaktadır. Bu kategoriye birçok örnek vermek mümkündür. Bunlardan birisi BirleĢmiĢ Milletler Okyanus ĠĢleri ve Deniz Hukuku Bölümü (UNDOALOS) tarafından organize edilen Deniz-Kıyı-Eğitim Programı (Train Sea Coast Programme): BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı, Bilim Teknoloji ve Özel Sektör Bölümü tarafından desteklenmektedir. Önemli bir baĢka örnek ise Uluslar arası Okyanus Enstitüsü‟dür (International Ocean Institution - IOI) . Okyanus Enstitüsü yönetim merkezi Malta‟da yerleĢik, bağımsız, sivil, uluslar arası ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluĢtur. Bazı ülkelerde iki; bazılarında ise 10 kadar uygulama merkezi bulunmaktadır. GEF‟ten önemli derecede mȃli destek alan programın amacı, kalkınmakta olan ülkelerdeki personelin eğitimidir.

BütünleĢik kıyı yönetimi konusunda çok sayıda proje ve uygulama da bölgesel seviyede bulunmaktadır. Bu konudaki en önemli örnek; UNEP tarafından düzenlenen NETTLAP programıdır. Bu program kapsamında Asya-Pasifik bölgesindeki üniversitelerin pek çok çevre programı koordine edilmektedir. Güney Doğu Asya Uluslar Birliği Deniz Bilimi Programı ise (Association of Southeast Asian Nations “ASEAN” Cooperation in Marine Science) ASEAN Bölgesindeki (Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur), deniz bilimcilerinin teknik kapasitesinin geliĢtirilmesini amaçlamaktadır. IMO/UNDP/GEF Bölgesel Programı Doğu Asya Denizi‟nde deniz kirliliğinin önlenmesi ve yönetimi için Doğu Asya Bölgesindeki kıyı alanlarının yöneticilerine yönelik eğitim programları yürütmektedir. Bazı ülkelerde de üniversiteler veya benzeri eğitim kurumları tarafından bir grup özel bütünleĢik kıyı yönetimi kursu uygulanmaktadır. Bu üniversitelerden en yaygınları bilineni Rhode Island Üniversitesi (A.B.D.) tarafından her yaz düzenlenen kıyı kaynakları yönetimi kursu ve Tayland‟daki Songkhla Üniversitesinin Prince Kıyı Kaynakları Enstitüsü “The Coastal Resources Institute of Prince” tarafından düzenlenen bütünleĢik kıyı yönetiminde uygulama ve arazi temelli kurstur (Cicin-Sain vd., 2012).

Çin'in güneydoğusundaki Fujian eyaletinin sahilinde yer alan Xiamen Ģehrinde bütünleĢik kıyı alanı yönetimi projesi 1990‟lı yıllarda baĢlamıĢ ve baĢarılı bir uygulamadır. Projede bütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda insan kaynakları ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesine yönelik stratejilerin geliĢtirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca projede sürdürülebilir kıyı geliĢimi için uluslararası eğitim merkezinin kurulması, Kanada Uluslararası Kalkınma Ajansı Topluluk Temelli Muhafaza Yönetimi ĠĢbirliği Programının uygulanması ile bütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda kamunun eğitimi ve çevre yönetimi yüksek lisans programları aracılığı ile bütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda mesleki eğitim güçlendirilmesi de hedeflenmektedir (Huasheng ve Xionghi 2006).

Diğer taraftan WWF Akdeniz programının bir parçası olan mavi okul “The Blue School” kursu da Akdeniz Bölgesi‟ndeki kıyısal ekosistemler, denizin korunması ve yönetimi konusunda yoğunlaĢan kapasite geliĢtirme kursudur. WWF‟nin Akdeniz programının bir parçasıdır. Ġtalya Trieste Körfezi‟nde bir kıyı koruma alanı olan Miramare Deniz Rezerv Alanının uzman ekibi tarafından organize edilmektedir. Mavi

okul NGO‟lardan uzman ve gönüllülere, yerel, bölgesel ve ulusal kamu kurumlarından gelecek kamu görevlilerine, öğretmenlere, eğitim kurumlarının ve birliklerin

temsilcilerine açıktır

(http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/mediterranean_sea.cfm) (Zuppa, vd., 1998).

BütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda Avrupa Birliği, Dünya Bankası ve UNEP‟in Akdeniz Eylem Plȃnı; pilot projelerin ve giriĢimlerin baĢlatılmasında öncü rol oynamıĢ, katalizör etkisi göstermiĢtir. Avrupa Birliği bu kapsamda, 1992 yılında çevrenin ve özellikle de kıyısal çevrenin öncelikli konu olarak ele alındığı Akdeniz Programını baĢlatmıĢtır. Akdeniz ve Karadeniz‟in Kıyı Yönetimi Merkezi Kampus Programı, Akdeniz Bölgesi‟nde kıyısı olan ülkelerdeki kıyı yönetim personelinin bütünleĢik kıyı yönetimi alanında uzmanlaĢmalarını amaçlamaktadır (Özhan, 1998).

GeliĢmekte olan ülkelerdeki kıyı ve deniz koruma alanlarında çalıĢan teknik ve idari personelin veya bu alanlarda çalıĢmak isteyen uzmanların bütünleĢik kıyı alanı yönetimi konusunda kapasitelerinin geliĢtirilmesine yönelik yürütülen faaliyetler yedi baĢlık altında ele alınmaktadır (Cicin-Sain vd., 2012):

1. Üniversite Programları

2. AraĢtırma merkezleri tarafından yürütülen uygulamalar 3. Pilot projeler ve programlar

4. ÖzelleĢmiĢ rehber kaynak kitapları, el kitapları (manüeller) ve örnek çalıĢmalar 5. Kıyı ve deniz yönetimi çevrimiçi (online) programlar

6. Kısa dönemli kurslar

7. Periyodik konferans, seminer ve çalıĢtaylar (deniz koruma alanları ile ilgili giriĢimler, kurum ve kuruluĢlar).

4.1.1. Literatür Taramasında Tespit Edilen ve BKAY için Uygun Bulunan