Tarım faaliyetlerinin, kırsal alanların doğal ve kültürel mirasının korunmasına önemli katkıları olduğu göz önünde bulundurularak, mevcut yapıların iyileştirmesi veya yeni yapıların mevcut dokunun iç düzenlemesi esas alınarak yapılmasını, bu sayede yatak kapasitesi oluşturulmasını ve turizmin gelişip genişleyebileceği ortamların çevresel açıdan güvence altına alınmasını hedefleyen; kırsal bölgelerde çiftlik organizasyonu amacıyla kurulmuş ve çiftlik üretimi ile birlikte turizm konaklama olanağı sağlayan, gelen müşterilerin de isterlerse çalışma programlarına katılabilecekleri, kırsal yaşantının sahnelenmesine olanak sağlayan en az beş odalı konaklama tesisleridir.
1.4.2. Yayla evi
Yayla evleri, Bakanlıkça geliştirilmeleri uygun görülen yerlerde bulunan,
mevcut yayla evlerinin iyileştirilmesiyle turizme kazandırılan veya mevcut yayla evlerinin iç düzenlemesi esas alınarak yapılan veya Bakanlıkça belirlenecek örnek yayla evi yapı tiplerine göre inşa edilecek ünitelerde, müstakil veya toplu olarak hizmet verecek en az beş odalı konaklama tesisleridir.
1.4.3. Dağ evi
Dağ evi; kış sporları veya çim sporları yapmak ve doğa güzelliklerinden
faydalanmak amacıyla çevresel açıdan sorumlu bir anlayışla işletilen asgari bir yıldızlı otel nitelikleri ile birlikte aşağıdaki nitelikleri taşıyan konaklama tesisleridir.
1.5. Özel Tesisler
Özel tesisler, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen özelliklerden en az birer adedini taşıyan, ülke turizmine katkı sağlayan ve Bakanlıkça desteklenmeleri uygun görülen tesislerdir. Tesisin yer aldığı yapı veya bulunduğu bölgenin aşağıda belirtilen özelliklerden en az birini taşıması gerekir:
• Mimarî özgünlük.
• Tarihî değer.
• Doğaya ait özellik.
• Sanatsal değer.
• Yerel, ulusal veya başka uluslara ait kültürleri yansıtan yapı, tefriş veya dekorasyon.
• Üstün kaliteli veya özellikli malzeme ile yapım ve dekorasyon.
1.5.1. Butik Oteller
Butik oteller, yapısal özelliği, mimarî tasarımı, tefriş, dekorasyon ve kullanılan malzemesi yönünden özgünlük arz eden, işletme ve servis yönünden üstün standart ve yüksek kalitede, deneyimli veya konusunda eğitimli personel ile kişiye özel hizmet verilen ve en az on, en fazla altmış odalı otellerdir.
1.7. Bileşik Tesisler 1.7.1 Turizm kompleksleri
Turizm kompleksleri kongre ve sergi merkezi ile buna ilave olarak ilgili yönetmelikte tanımlanmış olan golf tesisleri, eğlence merkezleri, temalı parklar, termal tesisler, apart otel, en az yüz adet yatın barınabileceği yat limanı, sağlıklı yaşam tesislerinden en az üç adedini bünyesinde bulunduran tesislerdir.
Bünyesinde konaklama tesisi olarak en az beşyüz yatak kapasiteli olmak kaydıyla beş yıldızlı otel veya beş yıldızlı tatil köyü ile yine bünyesinde kongre ve sergi merkezi veya eğlence merkezi bulunan tesislerdir
1.7.2.Tatil merkezleri
Tatil merkezleri, müşterilerin konaklama, yeme-içme, eğlence, dinlenme ve
spor ihtiyaçlarını karşılayan, kuruluş yeri veya işletmesi özelliği gereği yardımcı ve tamamlayıcı birimleri de bünyelerinde bulundurabilen, imar planlarında turizm için
ayrılmış alanlarda, her otelin bütünü için ayrı mülkiyet, irtifak ve intifa haklarına imkan tanıyan en az binikiyüzelli odalı tesislerdir. Bu tesisler, tatil merkezi otelleri veya apart oteller ile bu otellere hizmet veren ortak kullanım alanlarından oluşur.
Tatil merkezi otelleri tümü üç yıldızlı oteller veya tümü dört yıldızlı oteller için belirlenmiş olan asgari nitelikler ile aşağıda belirtilen asgari nitelikleri taşırlar:
• Müşteri yatak odalarında; iklim şartlarına göre klima, minibar, kıymetli eşya kasası,
• Banyolarda; saç kurutma makinesi, telefon, resepsiyon ile bağlantılı alarm düzeni(http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14518/turizm-tesislerinin-
belgelendirilmesine-ve-niteliklerin-.html).
Çalışmada, Antalya ve Konya illerindeki zincir oteller, karşıladıkları konaklama ihtiyacına göre şehir ve resort oteller olarak belirlenmiştir. Bu tezin araştırma kapsamı zincir oteller ile sınırlandırıldığı için ilerleyen bölümde sadece zincir otellerin özellikleri açıklanmıştır.
1.7.3. Zincir Otel İşletmeleri
Bir markanın aynı isim altında birden çok otel işletmesini yönetmesi durumunda bu işletmelere zincir otel işletmeleri denilmektedir. Farklı bölgelerde ya da farklı ülkelerde aynı isim altında faaliyette bulunan otel işletmeleri bir merkeze bağlıdır (Çimen, 2006: 23). Bu bağlılıklar ise franchise, yönetim sözleşmesi, stratejik ortaklıklar, ortak girişim, kiralama vb. yollarla ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de turizmin en önemli ayaklarından biri olan konaklama sektörü geliştikçe, zincirleşme ve gruplaşma eğilimi de artmaktadır.
Otel işletmeciliğinde ve yatırımcılığında belli bir alt yapıya sahip büyük gruplar uluslararası bir marka olmak için bölgesel markalaşma fırsatlarını değerlendirmektedirler. Ülkemizde konaklamada zincir ve gruplarda, yerli yatırımcılar ağırlığını korumaktadır. Uluslararası zincirlerde ise son yıllarda ciddi bir artış dikkati çekmektedir.
Son yıllardaki turizm sektöründeki sıkıntılara rağmen Türkiye otelcilikteki cazibesini korumaya devam etmektedir. Hemen hemen dünyanın tüm büyük otel markaları Türkiye’de faaliyet gösterirken, yerli zincirler de piyasadaki iddiasını sürdürmektedir. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), Türkiye’de faaliyet gösteren zincir otellerin haritasını çıkarmıştır. TÜROB zincir oteller araştırmasına göre, Türkiye’de 44’ü yerli, 16’sı yabancı olmak üzere 60 otel zinciri faaliyet gösteriyor. Zincir otellere bağlı olan 517 otelde oda sayısı ise 116 bin 310 adet düzeyinde bulunuyor. 517 otelin 205’si yabancı zincirlere aittir. Yabancı zincirlerin oda sayısı ise 36 bin 968’dir. Yani otelcilik piyasasında ağırlık 312 tesis ve 79 bin 342 odayla yerli zincirlerin elinde bulunuyor.
https://www.turizmgunlugu.com/2017/09/24/turkiyedeki-zincir-otellerin-sayisi- yatak-kapasitesi-en-buyukleri/)
Konaklama işletmelerinin çoğunluğunun yerli firmaların elinde olması, Türkiye’nin uluslararası alandaki rekabet edebilirlik şansını artıran ve bu alanda yakalanan başarının temelini oluşturduğu dikkat çeken diğer sonuçlardan biridir (Türkiye'de Zincir ve Grup Oteller, 2012: 6-10).
Türkiye’de zincir ve grup oteller ile ilgili diğer önemli bilgiler şunlardır:
• Bakanlıktan belgeli 3.103 konaklama tesisinden 824’ü yerli ya da yabancı bir zincir grup bünyesinde bulunmaktadır.
• Zincir ve grup bünyesindeki tesislerde 180 bin oda bu odalarda 411.929 yatak bulunmaktadır.
• Türkiye’deki işletme belgeli tesislerdeki oda kapasitesinin yüzde 55’i, yatak kapasitesinin yüzde 60’ı zincir ve grup bünyesindeki tesislerde bulunmaktadır.
• Türkiye’nin turizmdeki temel dayanağı ve sektörün lokomotifi olan zincir otellerde; yatırım, işletme ve yönetim yerli firmaların elindedir.
• Bir zincir ya da grup bünyesinde olan tesislerdeki 180.000 odanın yüzde 80’inden fazlası yerli, yüzde 17’si yabancı firma ve işletmelerin elinde bulunmaktadır.
• Turizmin Anadolu’ya yayılması otelcilikte zincir ve grup oluşturma sürecini hızlandırmıştır.
Otel zincirleri, turizm endüstrisinin gelişiminde çok önemli bir rol oynamaktadır. Uluslararası otel zincirleri 1950' lerden beri Türkiye'de faaliyet göstermektedir (Türksoy, Kaygalak ve Koçak, 2013:99). Özellikle son yıllarda uluslararası otel zincirleri Türkiye' ye oldukça fazla miktarlarda yatırım yapmaktadır. 2012’de yapılan araştırmaya göre, otel zincirleri sayısı son on yılda iki katına çıkmıştır; 2001 yılında yabancı grupların Türkiye'deki otel sayısı 72 iken, 2011'de 142’ye ulaşmıştır (Türkiye'de Zincir ve Grup Oteller, 2012: 6-10).
2023 yılına kadar turist sayısı ve turizm gelirinde dünyada ilk beşe girilmesi hedeflendiği için bu hedef kapsamında ülkemizdeki nitelikli yatırımların sayısı artmaya devam etmektedir. Ulusal ve uluslararası otel zincirleri hem mevcut markaları ile büyümeye devam etmekte hem de yeni ekonomik otel markalarıyla Türkiye'nin farklı şehirlerinde yayılma stratejilerini izlemektedir.