Kürtlerin Kerkük’ü Yağmalaması(10 Nisan 2003)

Irak kuvvetlerinin çekilmesi üzerine, ABD birliklerinin öncülüğünde, IKDP’ye bağlı peşmergeler Erbil’den Musul’a; IKYB’ye bağlı peşmergeler de Süleymaniye’den Kerkük’e yürümüşlerdir. 9 Nisanı 10 Nisana bağlayan gece peşmergeler, Irak askerlerinin terk ettiği Kerkük’e girmişlerdir. Süleymaniye’den gelen ve IKYB’ye bağlı Kürt peşmergeler önce Kerkük’ün nüfus ve tapu dairelerine saldırmışlar; belgelerin bir kısmını alıp götürmüşler kalanları da imha etmişlerdir.

Kürtler geçmiş dönemlerde de buna kalkışmışlardır. Bu sefer ise ABD öncülüğünde daha hazırlıklı gelmişlerdir. Nüfus ve tapu arşivleri ya yok edilmiş ya da taşınmıştır. Maksatları öteden beri Irak Türkmenlerinin merkezi durumunda olan Kerkük’ün nüfus ve mülkiyet dengelerini değiştirmektir. Kürt peşmergeler bazı Türkmen binalarına da saldırmışlardır.

Kürtler Kerkük’e girince Türk-Irak sınırının Irak tarafındaki Türk birliklerinin tamamı ve Kayseri’deki hava indirme tugayı teyakkuza geçmiştir.

10 Nisan sabahı, Kerkük’te silahlı Kürtlerin nüfus ve tapu kayıtlarını yağmalama görüntülerinin televizyonlara yansıması, Ankara’yı da ayağa kaldırmıştır. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, ABD Dışişleri Bakanı Powell’ı aramış : “Anlaşma ihlal ediliyor, Kürtler Kerkük’e girdi ve olaylar devam ediyor. Müdahale edin. Eğer (bölgede) yeterli gücünüz yoksa biz iki saat içinde orada oluruz” demiştir.

Powell, “Endişe etmeyin ve müdahale etmeyin…173’üncü Hava İndirme Tugayımız birkaç saate dek orada olacak. ABD askerleri kontrolü ele alınca da peşmergeler gidecek, sözümüzde duruyoruz. Sizden rica ediyorum, müdahalede bulunmayın.” demiştir.

Aynı saatlerde Türk Genelkurmay Başkanı Orgeneral Özkök de, ABD’li muhatabı Orgeneral Myers’la telefonla konuşmuş ve benzeri uyarılarda bulunmuştur39.

Gül, aynı gün akşam ABD’ye ait 2 tabur askerin Kerkük’e girdiğini açıklamış, IKYB lideri Talabani de Ankara’ya, kendisine bağlı peşmergelerin 11 Nisan sabahından

39

Murat Yetkin, Tezkere, Remzi Kitabevi, Istanbul, 2004, s.206-207; Bkz. Akşam, 11 Nisan 2003; Cumhuriyet, 11 Nisan 2003; Halk’a ve Olaylara Tercüman, 11 Nisan 2003; Milliyet, 11 Nisan 2003; Radikal, 11 Nisan 2003.

itibaren çekileceği mesajını iletmiştir. Peşmergeler Kerkük’ü yağmalarken, özellikle nüfus ve tapu arşivleri talan edilirken Türkiye, gelişmeleri yakından izlemiştir 40.

Amerikan birlikleri 10 Nisan akşamı Kerkük’e girmiş ve şehrin kontrolünü ele geçirmeye başlamıştır. Ama iş işten geçmiştir. Kürtler, bütün bir buçuk gün boyunca yağma ve talana devam etmiş, tapu ve nüfus arşivlerinden alacaklarını alıp götürmüş, alamayacaklarını da yakıp yok etmiştir.

Başkan Bush’un danışmanı Halilzad’ın ve ABD Dışişleri Bakanı Powell’ın “Kürtlerin Kerküke girmeyeceğine” dair Ankara’da Türk Hükümetine güvence vermelerinden bir hafta sonra Kürt gruplar Kerkük ve Musul’a girmişlerdir. ABD, Türkiye’ye verdiği sözünü tutmamış, Kürt grupların Kerkük ve Musul’u yağma ve talan etmelerine göz yummuştur41.

11 Nisanda Başbakanlıkta Başbakan Erdoğan’ın başkanlığında bir Kerkük Zirvesi yapılmıştır. Toplantı sonrasında konuşan Dışişleri Bakanı Gül, “Amerikan birliklerinin şu anda duruma hakim olduğunu, ancak bölgede oldu bittiye izin verilmeyeceğini” söylemiştir.

Türkiye’de yaşayan bütün Kerkük’lü Türkmenler gibi İstanbul’da Kardaşlık dergisini çıkaran Kerkük Vakfı Başkanı İzzettin Kerkük de peşmergelerin Kerkük’e girişini televizyondan izlemiş ve şehrin yağmalandığını görünce ağlamıştır. Kendisi Türkiye’de yaşayan, ancak bütün akrabaları Kerkük’te olan İzzettin Kerkük, savaşın ardından akrabalarıyla irtibatının kesildiğini söylemiş ve endişelerini dile getirmiştir.

Kürtlerin özellikle tapu ve nüfus daireleriyle mahkemelere yönelmesinin planlı bir hareket olduğunu belirten İzzettin Kerkük, “Körfez Savaşından sonra 1991’de de Barzani’nin adamları otorite boşluğundan yararlanarak Kerkük’ü 5 gün işgal altında tutmuştu. Özellikle nüfus dairelerini tahrip etmişlerdi. Amaç Kerkük’ün Türklüğünü ispat eden nüfus varlığını kayıtlardan silmektir” diye konuşmuştur42.

Türkmeneli İnsan Hakları Derneği Başkanı Dr. Nefi Demirci ise ABD Dışişleri

40 _{Akşam, 11 Nisan 2003; Cumhuriyet, 11 Nisan 2003; Halk’a ve Olaylara Tercüman, 11 Nisan 2003;} Milliyet, 11 Nisan 2003; Radikal, 11 Nisan 2003.

41

Bilal N. Şimşir, a.g.e., s.294. 42 _{Bilal N. Şimşir, a.g.e., s.295.}

Bakanı Colin Powell’ın Türkiye’ye “Kürtler Kerkük’ten çıkacak” güvencesinin inandırıcı olmadığını iddia etmiştir. Demirci, “İnsanlarımız panik içinde. Ne olacağı bilinmiyor. Peşmergeler yağma olaylarını ABD’lilerin gözetiminde yapıyor. Nüfus müdürlüklerine yönelmeleri de amaçlarını ortaya koyuyor” demiştir43.

Irak Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği üyeleri, peşmergelerin Kerkük’ü işgal ettiklerini duyar duymaz Ankara’da protesto gösterisi yapmıştır. Gösteride, “Kerkük Türktür, Türk Kalacak” diye slogan atmışlar, pankartlarla olayı kınamışlardır.

Dernek Başkanı Abbas Türker, arkadaşlarıyla birlikte, ellerinde Türk bayraklarıyla Başbakanlığa yürümüş, Başbakan Erdoğan’a çıkmak istemişler, ancak Başbakanın Özel Kalem Müdürü ile görüşebilmişlerdir. Türkmenler, kaygılarını dile getirerek Türkiye’nin müdahale etmesini, Kerkük’teki Kürt işgaline bir çözüm bulunmasını istemişlerdir44.

Ankara’da Irak Türkmen Cephesi (ITC) yetkilileri Ankara’da yayımlanan nihai bildirinin daha şimdiden Kerkük’te ihlal edilmesinden duydukları derin endişeyi dile getirerek, ABD nezdinde girişimde bulunulması ve korunma taleplerini Dışişleri Bakanlığına iletmişlerdir45.

Irak Türkmen Cephesi (ITC) Türkiye Temsilcisi Ahmet Muratlı, Kuzey Irak’ta Türkmenlere saldırı olduğunu ifade ederek;“Orada bir ‘kırmızıçizgi’den bahsediyorlardı. Renk körlüğü mü var? O çizgi ‘yeşil’ mi oldu, onu soruyorum” demiştir. Muratlı, şunları söylemiştir: “Kürtler Kerkük’te nüfus ve tapu dairelerine saldırıyor, mezar taşlarını bile yerlerinden söküyorlarmış. Amaç, oradaki Türkmen varlığını ortadan kaldırmak. ABD ve müttefikleriyle, Türkiye’nin bugüne kadar verdiği güvenceler yerine getirilmedi. Bundan sonra Türkmenler, Türkiye’nin verdiği güvencelere ne kadar inanacak? Türkiye de itibar kaybedecektir”46.

ITC Yürütme Konseyi üyesi Aydın Beyatlı da, peşmergelerin sahte kimlik kullanarak Kerkük’e dönmeye çalıştığı yönünde haberler aldıklarını söylemiştir.

43 _{Akşam, 11 Nisan 2003.}

44 _{Cumhuriyet, 11 Nisan 2003; Halk’a ve Olaylara Tercüman, 11 Nisan 2003; Sabah, 11 Nisan 2003;} Radikal, 11 Nisan 2003.

45

Cumhuriyet, 11 Nisan 2003. 46 _{Milliyet, 11 Nisan 2003.}

Beyatlı, “Peşmergenin Kerküklü olduklarını ispatlamak için sahte kimlik düzenledikleri haberleri geliyor. Şu anda, kimin Kerküklü olduğunu gösterecek resmi kayıtlar yok” demiştir47.