KÂR DAĞITIM KARARI

AO‟larda kâr dağıtımına karar vermek yetkisi TTK md.364, f.2 ve md.369, f.2 gereğince GK‟ya aittir. Kârın dağıtım teklifinin YK tarafından yapılmasına rağmen kâr dağıtıp dağıtmama konusunda son karar verme yetkisi ise GK‟dadır. GK‟nın kâr dağıtımı konusundaki yetkisi münhasır bir yetki olup baĢka organlara bırakılamaz³⁶⁸. Ortaklığın bilançosu, kâr zarar hesabı ve kârın dağıtılması hakkındaki teklifler YK tarafından hazırlanmakla birlikte, kâr dağıtımı ile ilgili teklifleri kabul, değiĢtirerek kabul yada reddetme yetkisi GK‟dadır. Tasarı md. 408/2-d gereğince de “finansal tablolara, YK‟nın yıllık raporuna, yıllık kâr üzerinde tasarrufa, kâr payları ile kazanç paylarının belirlenmesine, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kâra katılması dâhil, kullanılmasına dair kararların alınmasında” ortaklık GK münhasıran görevli ve yetkili kılınmıĢtır.

YK belirli bir süre içinde geçen iĢ yılına ait bilânçoyu düzenleyip, hesap devresi sonundan itibaren üç ay zarfında toplanacak adi GK toplantısına sunmakla yükümlüdür.

Bu toplantıda GK, YK‟nın kâr ve zarar hesabı ve kârın dağıtılması hakkındaki tekliflerini ya aynen, ya da değiĢtirerek kabul edecektir³⁶⁹. YK yıllık raporunun, kârın dağıtılması teklifi ile birlikte GK tarafından kabul edilmesi, kârın teklifte öngörüldüğü biçimde dağıtılmasına karar verildiği anlamını taĢır³⁷⁰. Tasarının 524. maddesi ile yeni bir düzenleme getirilmiĢtir. Buna göre, “Anonim ortaklığın ve topluluğun finansal tablolarını düzenlemekle yükümlü ana ortaklığın YK, bilanço gününden itibaren altı ay içinde; finansal tabloları, YK‟nın yıllık faaliyet raporunu, kâr dağıtımına iliĢkin GK kararını, denetçinin 403. madde uyarınca verdiği görüĢü ve GK‟nın buna iliĢkin kararını, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilân ettirir ve ortaklığın internet sitesine

368 KARAYALÇIN, Muhasebe Hukuku; ĠMREGÜN, AO.,s.293; POROY-(TEKĠNALP-ÇAMOĞLU), Ortaklıklar, s.365; AYTAÇ, Sempozyum, s.44; BĠLGĠN, a.g.e., s.64; ÇEVĠK, Uygulamada ġirketler Hukuku; KIZILOT ġükrü-EYÜPGĠLLER Saygın, Ticaret ġirketleri Muhasebesi Vergilendirilmesi Hukuku ve Mevzuatı, Ankara 1989, s.908; HIġIL Mesut, Meslek Yüksek Okullarına Yönelik ġirket Muhasebesi, Bursa, 2003, s.159.

369 BĠLGĠN, a.g.e., s.42; AKBĠLEK,a.g.t., s.129.

370 BĠLGĠN, a.g.e., s.66; AKBĠLEK,a.g.t., s.130.

koyar. Bu belgelerin Sanayi ve Ticaret Bakanlığına verilmesine iliĢkin hükümler saklıdır”. Madde gerekçesinde hükmün genel nitelikte olduğu ve tüm AO‟ların uyması zorunlu bir hüküm olduğu belirtilmiĢtir. Bu nedenle hüküm HAAO‟lara da aynı yükümlülüğü getirmektedir.

Ortaklık kârının nasıl dağıtılacağı YK tarafından önerilmekle birlikte, GK bununla bağlı değildir. Diğer taraftan YK‟dan baĢka, pay sahipleri de kârın nasıl dağıtılacağı konusunda YK‟nın teklifinden ayrı bir teklifte bulunabilirler ve bu teklifleri GK‟ca kabul görebilir. TTK, GK‟da kâr dağıtım kararı alınması için özel bir oran öngörmemiĢtir. GK, TTK md.372'deki toplanma ve TTK md.378'deki olağan karar nisaplarına uymak kaydıyla kâr dağıtım kararı verebilir³⁷¹.

Kâr dağıtımı için GK‟nın kâr gösteren bilânçoyu tasdik etmesi yeterli değildir.

Ayrıca ve açıkça kârın dağıtılması konusunda da karar vermesi gerekir. Bununla birlikte bilânço tasdik edilmeden kâr dağıtım kararı da verilemez. Kâr payı hakkı ancak GK‟nın kâr dağıtımı kararıyla birlikte alacak hakkına dönüĢür³⁷². Kâr dağıtımı ile ilgili GK kararı yenilik doğuran bir hak niteliğindedir³⁷³. Kâr dağıtımına iliĢkin bir GK kararı yoksa veya kârın dağıtılmamasına karar verilmiĢse pay sahipleri ya da kârdan hisse alacaklar için dava yoluyla istenebilir bir alacak hakkı da yoktur³⁷⁴. Aynı Ģekilde, ortaklık GK tarafından kârın dağıtılmamasına karar verilmiĢ ise, bu GK kararının iptali istenmeden, bir pay sahibinin tespit davası açarak kendi payına isabet eden kârın belirlenebilmesini istemesi de hukuken mümkün bulunmamaktadır³⁷⁵. GK‟nın dağıtım kararı ile birlikte, dağıtılması kararlaĢtırılan kâr üzerinde GK‟nın tasarruf yetkisi de ortadan kalkmıĢ olmaktadır. Zira, GK‟nın artık üçüncü bir kiĢiye ait alacak üzerinde tasarrufta bulunma hakkı bulunmamaktadır. Ancak dağıtım kararı aleyhine iptal davası açılır ve mahkeme iptal kararı verirse söz konusu alacak hakları ortadan kalkar. Buna karĢılık iptal davasının açılmıĢ olması, TTK md. 382'ye göre, durdurma kararı verilmiĢ

371 ĠMREGÜN, AO., s.293.

372 ÇEVĠK, Uygulamada ġirketler Hukuku, s.417.

373 KARAYALÇIN, Muhasebe Hukuku, s.135-136; TEKĠL, a.g.e., s.283; ĠMREGÜN, AO., s. 293;

ANSAY, a.g.e., s.253.

374 TEKĠNALP-(POROY-ÇAMOĞLU), Ortaklıklar, s.501; BOZGEYĠK, a.g.m., s.143; KAYAR, a.g.m., s.467; ERĠġ, Anonim ġirketler, s.750.

375 TEKĠNALP-(POROY-ÇAMOĞLU), Ortaklıklar, s.464; KARAYALÇIN, Muhasebe Hukuku, s.135;

ERĠġ, Anonim ġirketler, s.752.

olmadıkça, kâr payının alacak hakkına dönüĢmesine ve hak sahiplerine ödenmesine engel teĢkil etmez³⁷⁶.

GK kâr dağıtıp dağıtmaması konusunda geniĢ yetkilerle donatılmıĢ olmasına rağmen, GK‟nın bu yetkisinin de bazı sınırları bulunmaktadır. GK her Ģeyden önce kanunun emredici hükümleri ile esas sözleĢmenin kanun emredici kurallarına aykırı olmayan hükümlerine ve her halükarda objektif iyiniyet kurallarına uygun karar vermek durumundadır³⁷⁷.GK‟nın, kâr payı hakkında karar alırken bir gerekçe göstermesine gerek olmamasına karĢın, ilgili karar hakkında iptal davası açıldığı taktirde davalı ortaklığın hangi gerekçeye dayandığını açıklaması ve ispat etmesi gerekir³⁷⁸.

GK‟nın kâr dağıtımı ile ilgili kararı aleyhine dava açılması halinde, bu karar TTK md. 381'e göre, kanuna, esas sözleĢmeye ve objektif iyi niyet kurallarına aykırılık sebepleriyle iptal edilebilir³⁷⁹. Kârın hiç ve yeterince dağıtılmamasına iliĢkin GK kararının iptali kâr dağıtımı için tek baĢına yeterli değildir. Kâr dağıtımı yapılabilmesi için, yeniden GK toplantısı yapılması ve mahkemenin iptal kararı gözetilerek yeniden kâr dağıtımı kararı alınması gerekir³⁸⁰. Çünkü kâr dağıtımı konusunda münhasıran GK‟nın yetkili olduğu ve bu yetkinin baĢka bir organa devredilemeyeceği hususu emredici kanun hükümleriyle düzenlenmiĢtir. Mahkeme kendini GK‟nın yerine koyarak kârın dağıtılmasına karar veremez. Ayrıca, GK yalnızca ilgili hesap döneminin bilânçosu ile tespit edilen kârın dağıtımına karar verebilir. Gelecek yıllara iliĢkin kâr dağıtım oranının belirlenmesi yada kârın dağıtılmamasına karar verilmesi mümkün bulunmamaktadır.³⁸¹.

Yine, GK tarafından usulüne uygun olarak verilen kâr dağıtım miktarına pay sahibinin itiraz hakkı yoktur. Ancak kâr dağıtım kararı da diğer GK kararlan gibi iptal kabiliyetini haizdir. GK kararının dayandığı, yılsonu kâr ve zarar hesabı veya bilânço geçerli değilse, o halde GK kararı da geçersiz olacaktır. Diğer iptal nedenlerinden dolayı da dava açılabilir. Kâr payının sürekli olarak ve tümden ihlâlini öngören GK kararlan

376 TEKĠNALP-(POROY-ÇAMOĞLU), Ortaklıklar, s.501; BOZGEYĠK, a.g.m., s.144.

377 KARAYALÇIN, Muhasebe Hukuku, s.134; AYTAÇ, Sempozyum, s.44.

378 TEKĠNALP, Yedek Akçeler, s.343 vd; ERĠġ, Anonim ġirketler, s.782.

379 KARAYALÇIN, Muhasebe Hukuku, s.136; AYTAÇ, Sempozyum, s.45; KAYAR, a.g.m., s.468;

MOROĞLU, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, s.169.,

380 AYTAÇ, Sempozyum, s.44; KAYAR, a.g.m., s.469.

381 TEKĠNALP-(POROY-ÇAMOĞLU), Ortaklıklar, s.501.

batıl, buna karĢılık diğer kâr payı alma hakkını ihlâl eden kararlan iptal edilebilir niteliktedir³⁸².

VI. KÂR PAYI ÖDENECEK PAYLARIN BELĠRLENMESĠ VE KÂRDAN