İsveç hukukunda kaçakçılığa ilişkin olarak 30 Kasım 2000 tarihinde ilan edilen 2000: 1225 sayılı Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanun söz konusudur67. Bu kanun 1 Ocak 2001 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanun’un ilk maddesi kaçakçılık fiillerine ilişkin genel düzenleme niteliği taşımaktadır. Bu maddede İsveç’ten mal ithalatı ve ihracatı ile ilgili sorumluluğa ilişkin bu kanun hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmektedir. Mal ithali veya ihracı suretiyle bir yasağı ihlal eden kişi hakkında diğer kanun veya ceza içeren düzenlemelerde aksine bir şart bulunmadığı sürece bu kanun hükümleri uygulanacaktır.
Bazı Durumlarda Alkollü İçeceklerin İthalinin Yasaklanmasına İlişkin Kanun, Bazı Özel İthalatların Vergilendirilmesi Yasası; İsveç Sınırlarında Diğer Avrupa Birliği Üyeleriyle Birlikte Gümrük İdaresinin Yetkileri Kanunu; Alkollü Ürünler, Tütün, Madeni Yağ Gibi Ürünlerin Nakliyelerinde Özel Tüketim Vergisi Kontrolü Yasası; Ürünlerin Yinelenen Uygulama Alanlarında Kontrolü ve Teknik Destek Kanunu, Gümrük Kanunu uyarınca
İsveç’ten mal ithali veya ihracına ilişkin fiillerin İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanun çerçevesinde soruşturulması ve kovuşturulmasına ilişkin bu kanunun 19-22,26,27 ve 32. maddeler önlemeye ilişkin özel yetkileri düzenlemektedir. Bu yetkiler ayrıca on ikinci maddenin üçüncü fıkrasında belirlenen Narkotik Ceza Hukuku çerçevesinde ele alınan suçlarla da bağlantılıdır. Müsadereye ilişkin dava ve karar yetkileri 32. madde uyarınca Narkotik Ceza Hukuku açısından geçerli değildir.
67 İlgili kanunun İngilizce metnine ulaşmak için bkz.
25
Kanunun 2. maddesine göre: Bu kanunun uygulanmasında malların İsveç sınır bölgesinden geçmesi, bunların İsveç’e getirilen veya İsveç’ten çıkarılan mallar olarak kabul edilmesine neden olacaktır. Bu kanunda tanımlanan
-Uyuşturucu; Narkotik Ceza Kanunu’nun 8. maddesinde belirtilen maddeleri
-Gümrükleme,Mallar İsveç’e getirildiğinde veya İsveç’ten çıkarılacağında Gümrük Kanunu’nun 3. bölümünün 4. maddesi uyarınca geçici depolama tesisinde bulunan malların veya onaylı gümrük izni veya ölçülerine tabi olan mallara ilişkin gümrük mevzuatında öngörülen işlemleri ifade etmektedir.
Kanunun 3 vd. maddelerinde cezai hükümler yer almaktadır. 3. maddeye göre: Bir kimse özel bir yasağa tabi bir malı İsveç’e ithal fiilinde bağlantılı olursa, bu yasağı kasten ihlal ederse veya gümrük işlemleri için hazırlanan raporda hataya neden olursa kaçakçılıktan para cezasına veya iki yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.
Birinci fıkrada öngörülen ceza İsveç’e getirilen bu tür mallarla bağlantılı gümrükleme ile birlikte kasıtlı olarak yanlış bilgi sağlayan, gümrük işlemlerinde hataya neden olan ve böylece ithalata ilişkin yasaklara yönelik risk oluşturan kişiler için de geçerlidir.
Eğer bir kişi kasten aşağıda belirlenen fiilleri gerçekleştirirse bu durumda kaçakçılıktan sorumluluğu doğacaktır:
1-Özel yasakları ihlal ederek İsveç dışına mal çıkarılması veya ihracat şartlarını veya yasaklarının ihlal edilmesi,
2-Gümrük işlemleri için bekleyen ithali özel yasaklara tabi malın elden çıkarılması ve böylece yasaklara aykırı olarak ithalatın tamamlanması,
3-İthali ve ihracı lisansa bağlı olan mallara ilişkin yanlış bilgi verilmiş veya lisanslama otoritesinin yanıltılmasına neden olmuş ve yanılgının devamına neden olunmuş ve bu suretle bir lisans elde edip bu lisans kullanılarak İsveç’e ithalat ve İsveç’ten ihracat gerçekleştirilmesi,
4-İthalata ve ihracata ilişkin kuralların ihlal edilerek malların elden çıkarılması.
Kanunun 4. maddesinde üçüncü maddede belirtilen fiillerin hafif nitelik taşıması halinde para cezası verileceği ifade edilmektedir. 5. maddede ise üçüncü maddede belirtilen fiillerin ağır nitelik taşıması halinde altı aydan az altı yıldan fazla olmamak üzere hapis cezasına hükmedilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Burada hareketin ağırlığının tespitinde fiilin sistematik nitelik taşıyıp taşımadığı, fiilin hangi ölçekte gerçekleştirildiği dikkate alınacaktır.
26
Ayrıca ithalat ve ihracatı çevreleyen bu tehlikenin kamu yararına etkisi de hareketin ağırlığının tespitinde değerlendirilecektir.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 6. maddesinde 3. maddede belirtilen fiillerin uyuşturucu maddeler hakkında işlenmesi durumunda cezanın üç yıla kadar çıkabileceği ifade edilmektedir. Uyuşturucu maddelere ilişkin bu fiillerin hafif nitelik taşıması durumunda para cezası veya altı aya kadar hapis cezası söz konusu olabilecektir. Fiil ağır nitelikte ise verilecek hapis cezası iki yıldan az on yıldan fazla olamayacaktır. Burada fiilin ağırlığının tespitinde uyuşturucu maddenin miktarı dikkate alınacaktır. Ayrıca hareketin geniş ölçekte gerçekleştirilen profesyonel bir faaliyetin parçası olup olmadığı veya hareketin tehlikeliliği de değerlendirme de kullanılabilecektir.
Kanunun 7. maddesinde ihmali suretle hareketin cezalandırılması söz konusudur. Buna göre 3. veya 6. maddede belirtilen suçları ağır ihmali suretiyle işleyen kişi yasadışı ithalat veya yasadışı ihracata ilişkin para cezasına veya iki yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.
Ağır ihmaliyle ithalat veya ihracatı yapan kişiden kasıt:
1-İsveç’ten çıkan malların ihracatında yanlış beyanda bulunulması ve gümrüklemeye ilişkin yanlış bilgi verilmesi veya gümrük işlemleriyle bağlantılı öngörülmüş bilgileri yanlış vermek ve böylece üçüncü maddenin üçüncü fıkrasında ve altıncı maddede belirlenen bütün yasaklamalara ilişkin risk oluşturmak
2-Üçüncü maddenin üçüncü fıkrasında ve altıncı maddede belirtilen yanlış bilgiler sağlamak veya lisans bilgilerinde yanlışlığı sebep olmak ve bu suretle malın giriş veya çıkışında lisanslara aykırılık yönünde risk oluşturmak şeklinde belirlenmiştir.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 8 vd. maddelerinde gümrük suçları düzenlenmektedir. Konuya ilişkin 8. maddede İsveç’ e getirilen mala ilişkin olarak kasıtlı bir
şekilde yanlış beyanda bulunan, gümrüklemeye ilişkin yanlış bilgi veren ve böylece gümrük vergileri açısından bir tehlike oluşturan, diğer vergiler ve harçlardan kaçınan kişiye para cezası veya iki yıla kadar hapis cezası verileceği düzenlenmektedir.
Eğer bir kişi kasten gümrük vergilerinde tehlikeye neden olur, diğer vergi ve harçlardan kaçınırsa veya yanlış yatırır veya kendisi ya da bir başkası tarafından haksız iade alırsa gümrük suçlarından sorumlu tutulacaktır. İsveç’ten çıkarılan malla bağlantılı olarak birinci fıkrada belirtilen veya ithalattan sonra ihracat ile ilgili gümrük işlemleri için geçerli ön koşullara aykırı olarak mala tasarruf etme, gümrük işlemleri sırasında gümrükleme için
27
geçerli kurallara aykırı olarak ithal edilen malların elden çıkarılması, serbest dolaşıma giriş için gerekli olan vergi veya harçların azaltılması veya kaldırılması amacıyla gümrük
işlemlerine ilişkin kuralların ihlal edilmesi de gümrük suçları kapsamında
değerlendirilmektedir.
Bu hüküm sadece gümrük vergilerine ilişkin olarak uygulanabilecektir. Diğer vergiler ve harçlar gümrük idaresi tarafından tespit edilecektir.
Kanunun 9. ve 10. maddelerinde konuya ilişkin hafifletici ve ağırlatıcı nitelikli haller öngörülmüştür. Bu kapsamda 9. madde hafif nitelikteki fiiller açısından para cezasına hükmedileceği hükmünü havidir. 10. madde ise 8. maddede belirtilen hareketlerin ağır nitelik taşıması durumunda altı aydan az ve altı yıldan fazla olmamak üzere hapis cezası öngörmüştür. Burada suçun ağırlığı değerlendirilirken; yapılan hareketin niteliği, failin sahte evrak kullanıp kullanmadığı veya yanıltıcı muhasebe işlemleri yapıp yapmadığı, cezai nitelik taşıyan hareketin sistematik olup olmadığı hususları değerlendirilecektir.
Kanunun 11. maddesinde ihmal suretiyle 8. maddede belirtilen fiillerin işlenmesi durumunda iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği düzenlenmektedir. Bu nitelikteki hareket hafif ise sorumluluk söz konusu olmayacaktır.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 12 vd. maddelerinde kaçak mallara ilişkin yapılan işlemler cezalandırılmaktadır. 12. maddeye göre; 3-11. maddelerde belirlenen suçlara ilişkin eşyaları kasten paketleyen, nakleden, depolayan, saklayan, iktisap eden, rehin anlaşması yapan kişi kaçak eşya hakkında yasadışı işlem yapmaktan para cezasına ya da iki yıla kadar hapis cezasına çarptırılır. Hareketin hafif nitelik taşıması durumunda sorumluluk doğmaz, bu durum mülkiyet ve diğer koşullar dikkate alınarak belirlenir.
Failin farkına varmadığı durumda ancak malın suç konusu olduğunu varsaymak konusunda makul bir nedeni varsa para cezasına hükmolunacaktır. Hareketin hafif olması durumunda bir sorumluluk doğmayacaktır.
Eğer hareket bu hükümle birlikte narkotik ceza hukukunun birinci veya üçüncü maddeleri çerçevesinde değerlendiriliyorsa, bu maddenin birinci veya ikinci fıkraları gereğince sorumluluk söz konusu olmaz.
Kanunun 13. maddesinde 12. maddenin nitelikli hali düzenlenmektedir. Buna göre; 12. madde de ifade edilen bir suç kaçakçılığa ilişkin ağır bir fiil niteliği taşımaktaysa altı aydan altı yıla kadar hapis cezasına hükmedilecektir.
28
Hareketin ağırlığını tayin etmede, hareketin sistematik veya geniş çaplı işlenen bir suçun özel bir parçası olarak işlenmesi veya geniş çaplı bir fiilin gerçekleştirilmesi dikkate alınacaktır. Bir suçun konusunu oluşturan ve bu sayede gümrük vergileri, diğer vergiler veya harçlardan önemli bir kaçınma oluşmuşsa veya hatalı iade söz konusu ise, hareketin doğasında bir tehlikelilik varsa bu durum da hareketin ağırlığını tayinde dikkate alınacaktır.
Kanunun 14. maddesinde bu kanunda düzenlenen suçlara ilişkin olarak teşebbüs, iştirak gibi konularda İsveç Ceza Kanunu’nun 23. maddesi hükümlerinin dikkate alınacağı düzenlenmiş ve burada genel hükümlerin uygulanması gerektiğini belirtmiştir. Ancak 14. madde açısından uyuşturucu madde kaçakçılığına ilişkin fiillerin hafif fiil olarak değerlendirilemeyeceği yine bu maddede ifadesini bulmuştur.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 15. maddesinde gönüllü vazgeçmeye
ilişkin düzenleme söz konusudur.Üçüncü maddenin ikinci paragrafından veya bu hüküm ile birlikte 6. maddeden veya 7. maddede belirtilen fiillerden gönüllü olarak kaçınan (vazgeçen) kişi bu hükümlerden sorumlu olmayacaktır. 8-11. maddelerde belirtilen gümrük yükümlülükleri, diğer vergiler ve harçlara ilişkin eksiklikleri gönüllü olarak tamamlayan veya borçlanan kişi 8-13. maddelerden sorumlu tutulmayacaktır.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 16. vd. maddelerinde bu kanun çerçevesinde işlenen suçların konusu olan malların, suçlardan elde edilmiş gelirlerin müsadere edilebileceği düzenlenmiştir. Burada müsadere konusu malın iyiniyetli üçüncü kişilerde bulunması durumunda müsadere edilmeyebileceği de bu kişinin malı suçtan sonra elde etmiş olması ve bu malın suç konusu olduğunu bilmemesi koşuluyla kabul edilmiştir.
İsveç Kaçakçılık Cezaları Hakkında Kanunu’nun 19 vd. maddelerinde konuya ilişkin usul hükümlerinde İsveç Yargılama Hukuku Kanunu’na atıf yapmıştır. Bu çerçevede arama
vb. işlemler İsveç Yargılama Hukuku Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre
gerçekleştirilecektir.