İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler

İstinaf kanun yoluna başvuran kişiler Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri çerçevesinde davanın taraflarıdır. İcra mahkemesi kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurabilecek kişiler ise icra mahkemesinde görülen uyuşmazlığın taraflarıdır. İcra mahkemesinde görülen icra memur muamelesine şikâyette, şikâyet eden taraf veya icra takibinde onun karşısında yer alan diğer taraftır. İtirazın kaldırılması yolunda istinaf kanun yoluna başvurabilecek olan alacaklı veya borçludur. İstihkak iddiasının görüldüğü davada istihkak iddiasında bulunan veya bu

iddiaya karşı çıkanlar da istinaf kanun yoluna başvurabilecektir.

100 İstinaf kanun yoluna başvuruda hukuki yarar mevcut olmalıdır. Hukuki bir yararı olmayan tarafın istinaf kanun yoluna başvurusu ile usul ekonomisi ilkesini de

ihlal ettiği söylenebilecektir.324

Kararı istinaf kanun yoluna götürmekte hukuki yararı

olan kişiler de davanın tarafları325

veya halefleridir. Taraflarda ancak kendi aleyhine olan kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurabilirler. Yani tarafın talep ettiği şeyin aleyhine olarak hüküm sonucu kurulmuş olmalı ve/veya kararın içeriği tarafın

aleyhine olmalıdır.326 Ek olarak kararın içeriği yani gerekçesi de tarafların aleyhine

ise bu sebeple de istinaf kanun yoluna başvurabilir.327 Hukuki yarar istinaf kanun

yoluna başvuru şartlarından olup, bölge adliye mahkemesince re’sen her aşamada göz önünde bulundurulmalıdır. Başvuru anında var olan hukuki yarar istinaf incelemesi devam ederken ortadan kalkması durumunda bölge adliye mahkemesi

başvurunun reddine karar vermelidir.328

İstinaf yoluna başvuran kişiler açısından, icra memur muamelesine şikâyet yolunda görülen uyuşmazlığa müdahale mümkün değildir. Gerçekten de Yargıtay 12.

Hukuk Dairesinin 21.03.2005 tarihli E. 2005/2987, K. 2005/5866329 kararında

324 _{HANAĞASI, Emel, Davada Menfaat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 31.} 325 _{AKKAYA, s. 129.}

326

AKKAYA, s. 131. 327 _{GENÇCAN, s. 72.} 328 _{ÇİFTÇİ, s. 189.}

329 _{“T.C. YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİ E. 2005/2987 K. 2005/5866 T. 21.3.2005}

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davalı S Y ile N Y vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü: KARAR : Bir kısım hissedarlar vekili tarafından, diğer hissedarlar aleyhine ihalenin feshi davası açılmış; daha sonra davalılardan XXX, açılan bu davaya fer'i müdahil olarak katılmak üzere 07.05.2004 tarihinde dilekçe vermiş bulunmaktadır. Açılan davada dava konusu 8,16,25,58 ve 66 no'lu parsellerin dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen ilk on sırada yer alan kişilere ihale edilmiş olduğunu bu taşınmazlar için yapılan satışla ilgili hazırlık işlemlerinin usulsüz olduğundan bahisle ihalenin feshi istenmiştir. Vekaletnamesinde davadan ve temyizden feragat yetkisi bulunan dava açan hissedarlar vekili, 11.05.2004 tarihinde dilekçe ile davadan feragat etmiş, ayrıca aynı vekil 13.05.2004 tarihli oturumda da feragat talebini tekrar ederek beyanını imzası ile onaylamıştır. Davalı ve aynı zamanda fer'i müdahil olmak isteyen XXXX ise feragatı kabul etmediğini, 58 parsel hariç diğerleri yönünden kendisinin davaya devam edeceğini beyan etmiş ve bu beyanını imzalamıştır. İhalenin feshine yönelik takipte "davadan feragat" karşı tarafın ( davalıların ) kabulüne bağlı bulunmamaktadır. ( HUMK'nun 91,93,95 ) kaldı ki, ihalenin feshi, takip hukuku içerisinde yer almakta olup şikayet niteliğindedir. Bu yönde açılmış bulunan davaya da müdahale söz konusu olamaz. Müdahale talebinde bulunan Sabahat; davalı durumundadır. Ayrıca müdahale talebi açısından herhangi bir harç da yatırmamıştır. Harçlar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca ve yukarıda izah edilen nedenlerle mahkemece müdahale talebinin re'sen reddine karar verilmesi gerekirken bu işlem yapılmayarak müdahale talebinde bulunanın istemi ile davanın sonuçlandırılması isabetsiz olduğu gibi kabule göre de istemde bulunan XXX'in kendisinin ( 58 ) parsel yönünden bir talebi de olmadığı halde onu da kapsar şekilde tüm taşınmazlar için ihalenin feshine karar verilmesi de doğru görülmemiştir. O halde, mahkemece davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken ihalenin feshine yönünde hüküm kurulması isabetsizdir. SONUÇ : Davalı ile davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı

101 belirttiği üzere ihalenin feshi, takip hukuku içerisinde yer alan şikâyet yoludur ve görülen bu uyuşmazlığa da müdahale söz konusu olamaz. Müdahalede bulunamayacakları için de kararı istinaf kanun yoluna götüremeyeceklerdir. Yani icra mahkemesinde görülen şikâyet yoluna başvuru için şikâyet ehliyeti ve hukuki

yararın mevcudiyetinin varlığı gerekmektedir.330

Aynı zamandan Yargıtay’da şikâyet

hakkının sadece davanın taraflara ait olduğu yönünde kararları mevcuttur.331 Hal

böyle olunca haklı olarak belirtildiği üzere takibin tarafları haricinde şikâyet yoluna başvuru için takibin tarafı olmanın haricinde, hukuki yararın mevcudiyeti yeterli

iken,332 şikâyet yolu bir dava da olmadığı için, şikâyet yolunda asli müdahale

mümkün değildir.333

Asli müdahale, bir yargılamaya konu hak üzerinde kısmen veya tamamen hak sahibi kimsenin, hüküm verilinceye kadar, davanın taraflarına karşı aynı mahkemede dava açabilmesini ifade eder (HMK m. 65). İstinaf kanun yoluna da sadece icra mahkemesinde görülen uyuşmazlığın tarafları hukuki yararı mevcut ise başvurabilmektedirler. Görülen bir şikâyet yoluna müdahale edememekte yalnız bir hakkı ihlal edilmişse icra memur muamelesine karşı şikâyet yoluna gidilebilmektedir. Bu sebeple taraf olmayan kişilerin, asli müdahil de olamayacakları

için istinaf kanun yoluna başvurmaları mümkün değildir.334

İcra mahkemesinde asli müdahaleye ilişkin açıklamalar Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 66’da düzenlenen fer’i müdahale için de geçerlidir. İcra mahkemeleri nezdinde asli müdahale mümkün olmadığı gibi fer’i müdahale de mümkün değildir. Ancak genel mahkemeler nezdinde konuya bakıldığında kural olarak fer’i müdahil taraf yerine

geçerek istinaf kanun yoluna başvuramaz.335

Zorunlu dava arkadaşlığında ise, ancak

nedenlerle İ.İ.K. 366 ve H.U.M.K.'nun 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA), 21.03.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.“ (www.kazanci.com), (E.T. 10.07.2019).

330

PEKCANITEZ / SİMİL, s. 223.

331 _{KODAKOĞLU, Mehmet, Medeni Usul Hukukunda Asli Müdahale, Legem Yayıncılık, Ankara,} 2018, s. 105; eserde atfı yapılan Yargıtay kararları 12. Hukuk Dairesi 2007/5053 Esas, 2007/7641 Karar 17.04.2007 tarihli kararı, 12. Hukuk Dairesi 2006/5829 Esas, 2006/8852 Karar 25.4.2006 tarihli kararı. Kararlar için bkz. (https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/) (E.T.28.11.2018).

332 _{ARSLAN, İcra, s. 201.}

333 _{KODAKOĞLU, s. 105, eserde geçen Yargıtay kararı 12. Hukuk Dairesi 2015/28131 Esas,} 2015/30207 Karar 02.12.2015 tarihli kararı, karar için bkz. (https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/) (E.T.28.11.2018).

334 _{KODAKOĞLU, s. 236.} 335 _{ARSLAN, İstinaf, s. 39.}

102 birlikte istinaf kanun yoluna başvurabileceklerken, ihtiyari dava arkadaşları ayrı ayrı

istinaf kanun yoluna başvurabileceklerdir.336