İstihdam Piyasasına İlişkin Gelişmeler

2012 yılı ikinci çeyrekteki 16.000 istihdam kaybının ardından istihdamdaki daralma üçüncü çeyrekte daha da hızlanmış ve 41.700 kayıpla önemli ölçülere varmıştır. İstihdamda en fazla daralma hizmet sektöründe (-33.500) meydana gelmiştir. Üçüncü çeyrekte istihdam kaybı sanayi sektöründe -5.500, inşaat sektöründe -2.700 olarak kaydedilmiştir. Bir önceki çeyrekte 6.000 artış kaydedilen devlet destekli hizmet sözleşmelerinin sayısı bu çeyrekte -29.000 azalmıştır.

Fransız Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü (INSEE) tarafından yapılan açıklamalara göre 2011 yılı 4. çeyreğinde açılan işyeri sayısı 2010 yılı aynı dönemine gore %7,8 oranında azalmıştır. Son 1 yılda açılan işyeri sayısında ise önceki yıla göre %11,0 azalma kaydedilmiştir. 2011 yılında toplam 549.805 işyeri açılmıştır. Bu işyerlerinin yarısından fazlasının evvelce aile işyeri işletmiş olan gerçek kişiler tarafından açılan yeni işyerlerinin olduğu belirtilmektedir. Yeni açılan işyerlerinin daha ziyade inşaat, ticaret, ulaşım ve lokantacılık alanlarında olduğu dikkat çekmektedir.

1. Sosyal Hayata Kazandırma Sözleşmeleri (CIVIS)

17-25 yaş arası işsizlerin mesleki açıdan yönlendirilmeleri ve istihdam piyasasına kazandırılmaları amacıyla ilk defa 2005 yılında uygulamaya konulan Sosyal Hayata Kazandırma Sözleşmelerine, 2010 yılında bir önceki yıla göre %13 artışla 213.000 yeni katılım olmuştur. Önceki yıllarda bu sayı 170 ile 190.000 arasında değişmektedir. Bu uygulamadan bugüne kadar 800.000 kişi yararlanmıştır.

1 yıl süreli olan ve süre sonunda uzatılabilen söz konusu sözleşme çerçevesinde ilgililer, mesleki eğitim ve yönlendirme kurumlarının danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinden yararlanmaktadır. Bu uygulamaya katılanlarda % 48’i süresi 6 aydan fazla olmak üzere, süresi belirli veya belirsiz hizmet akitleri ile iş imkânına kavuşmuştur.

2. “İstihdamı Teşvik Primi” Uygulaması

2008 yılında yaşanan ekonomik krizin istihdam piyasası üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla, 15 Haziran 2009 tarih ve 2009-692 sayılı Kararname ile uygulamaya konulan “İstihdamı Teşvik Primi” uygulamasından 7.245 stajyer yararlanmıştır. Uygulama kapsamında bünyesinde 26 yaşından küçük stajyer çalıştıran işletmeler, bu stajyerleri sürekli iş akitleri çerçevesinde istihdam etmeleri halinde 3.000 Avro tutarındaki primden yararlanmışlardır. Bu çerçevede işverenlere ödenen teşvik primlerinin toplam tutarının 20 milyon Avro olduğu bildirilmektedir.

3. Geçici Çalışma

2011 yılı 3. ve 4. çeyreklerinde gerileyen ve 2012 yılının ilk 3 aylık döneminde durağan seyreden geçici işlerde çalışanların sayısı 2012 yılı 2. çeyreğinde %3,3 oranında azalarak (-18.900 kişi) 548.800 düzeyinde gerçekleşmiştir.

Bir önceki döneme göre geçici işlerde çalışanların sayısı; sanayi sektöründe %5,4 (-13.600 kişi), inşaat sektöründe %2,3 (-2.900 kişi), hizmet sektöründe %1,3 (-2.400 kişi) oranında azalmıştır.

4. Hafta Sonu Çalışma

2011 yılı itibarıyla ücretlilerin %29’u (6,5 milyon kişi) sürekli veya istisnai olarak pazar günü mesai yapmıştır. Şahıs ve mal/mülk koruması, sosyal hayatın devamlılığı ve sağlık hizmetlerinde istihdam edilenlerin sayısı toplam istihdamın 1/4'ünü oluştururken bu üç alanda pazar günü çalışanlar, tüm sektörlerde pazar günü çalışanların 2/3'ünü oluşturmaktadır.

Pazar günü çalışanların oranı 1990 yılında %20 iken, sürekli artışla 2011 yılında %29’a yükselmiştir. 2011 yılı itibarıyla kendi nam ve hesabına çalışanların %54’ünün (1,6 milyon) Cumartesi veya Pazar olmak üzere hafta sonu faaliyetlerini sürdürdükleri belirtilmektedir.

5. Kadın/Erkek Ücretleri Arasındaki Eşitsizlik

2009 yılında işletmelerin ilgili kamu kurumlarına vermiş oldukları bildirimlerden hareketle hazırlanan kadın/erkek ücret farklılıklarına ilişkin veriler Çalışma, İstihdam, Mesleki Eğitim ve Sosyal Diyalog Bakanlığı’na bağlı Araştırma, İnceleme ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nce 2012 Mart ayında açıklanmıştır. Yapılan açıklamaya göre; 2009 yılında üretim sektöründe faaliyet

gösteren ve 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işletmelerde 4,7 milyonu (%41) kadın olmak üzere toplam 12,6 milyon işçi çalışmaktadır.

Kadın çalışanların yıllık ortalama ücretleri erkek çalışanlara göre % 24 daha düşüktür. Ücretler saat bazında ele alındığında bu fark % 14 olarak hesap edilmektedir. Cinsiyetler arası ücret farklılığı 2002 yılından bu yana yaklaşık olarak aynı düzeyde seyretmektedir.

Cinsiyetler arası ücret farklılıklarında kısmi zamanlı çalışma önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Zira kadın çalışanlar arasında kısmi çalışanların oranı (%31) erkeklere göre (%7) daha fazladır. Kadın / erkek ücret farklılıkları işgal edilen kadrolar ve sektörlere göre farklılık göstermektedir. Üst düzey yöneticiler arasında saatlik ücret farkı %21’e yükselirken kadın istihdamının az olduğu, ancak kadınların daha ziyade kalifiye kadrolarda istihdam edildiği inşaat ve nakliye sektörlerinde kadın çalışanların ücretleri erkeklerle aynı düzeyde seyretmektedir.

2009 yılında ortalama ücretler ve kadın/erkek ücret farkı:

Çalışan sayısı

Çalışma Hayatında Kadın/Erkek Eşitliği Yüksek Kurulu hakkında 30 Nisan 2013 tarihli ve 2013- 371 sayılı Karar 3 Mayıs 2013 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Karar Çalışma Hayatında Kadın/Erkek Eşitliği Yüksek Kurulu'nun görev ve işleyişine ilişkin aşağıdaki değişiklikleri öngörmektedir:

− Kısıtlayıcı niteliği olmamakla birlikte Yüksek Kurul'un çalışma alanları, zamanın kullanımı, koruma şekilleri, aile izinleri, işletmede temsil sistemleri, cinsel ve psikolojik taciz, temel ve sürekli eğitim, kız ve erkek çocuklarının meslek seçiminde çeşitliliğin artırılması, kadınların işyeri açmalarının kolaylaştırılması şeklinde belirlenmektedir.

− Mevzuatta aksine bir hüküm yoksa, görevin yürütülmesi için gerekli görülen bilgi ve belgelerin kamu kurumlarınca Yüksek Kurula iletilmesi zorunluluğu getirilmektedir. Bu çerçevede, plan ve bütçe programlarına almaları açısından Yüksek Kurul ihtiyaç duyduğu araştırma konularını ilgili kamu kurumlarının dikkatine sunabilecektir.

− Kadın haklarından sorumlu bakanlıkça her iki yılda bir Yüksek Kurula gönderilmesi zorunlu olan raporun muhtevası yeniden belirlenmiştir. Söz konusu raporda zamanın kullanımı, koruma şekilleri ve orta ve yüksek öğrenimde yönlendirme ve mesleki çeşitlilik yönetimi konusunda yapılan eylemlerin bilançosuna yer verilecektir.

− Yüksek Kurul bünyesinde genel sekreterlik kadrosu oluşturulmuştur. Kurul genel sekreteri kadın haklarından sorumlu Bakanlık tarafından çıkarılacak kararname ile 3 yıl süreyle atanacaktır. Genel Sekreterin temel görevi Yüksek Kurul bünyesinde oluşturulan çalışma grupları ve komitelerin çalışmalarını organize etmektir. Sekreter hiyerarşik açıdan doğrudan Kurul Başkanına tabi olacaktır.

6. 2012 Aralık Ayı İtibariyle İşsizlik Verileri

Fransız Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü (INSEE) tarafından yapılan açıklamalara göre, 2012 yılı 3. çeyreği itibarıyla Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) kıstaslarına göre denizaşırı vilayetler hariç Fransa’da işsizlik oranı %9,9’dur. Denizaşırı vilayetler de dâhil edildiğinde genel işsizlik oranı %10,3’dür.

2012 Aralık ayı sonu itibarıyla İstihdam Kurumu’na kayıtlı bulunan A4 grubundaki işsizlerin sayısı 3.132.900 olarak kaydedilmiştir. Son bir yıl ele alındığında bu gruptaki işsizlerin sayısı % 10,0 oranında artmıştır.

B5 ve C6 grubundaki işsizlerin sayısı 1.494.700 olarak gerçekleşmiştir. Son 1 yılda B grubundaki işsizlerin sayısı % 8,9; C grubundaki işsizlerin sayısı ise % 4,7 oranında artmıştır.

A, B ve C gurubundaki toplam işsizlerin sayısı kıta Fransa’sında 4.627.600 olarak gerçekleşmiştir.

Bu gruptaki işsizlerin sayısı son 1 yılda % 8,8 artmıştır.

İşverenlerce, İstihdam Kurumuna yapılan iş arzları bir önceki aya göre % 7,8 oranında artarken bir önceki yıla göre % 11,8 oranında azalmıştır.

4İşsiz olup, aktif olarak iş aramak zorunda olanlar.

5İşsiz olup, aktif olarak iş aramak zorunda olan ve son bir ay içerisinde 78 saatten az kısmi çalışanlar.

6İşsiz olup, aktif olarak iş aramak zorunda olmayan ve son bir ay içerisinde 78 saatten fazla kısmi çalışanlar.

7. Yasadışı Çalışma ile Mücadele

Yasadışı Çalışma ile Mücadele Ulusal Komisyonu 27 Kasım 2012 tarihinde Başbakan Jean-Marc AYRAULT başkanlığında toplanmıştır. Çalışanların temel sosyal hakları açısından olumsuz sonuçları olan ve önemli ölçüde vergi ve prim kaybına neden olan yasadışı çalışma ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelenin zorunluluğunun vurgulandığı toplantıda, önümüzdeki 3 yıl boyunca uygulamaya konulacak eylem planı benimsemiştir.

3.4.2.2. Mevzuat Değişiklikleri ve Önemli Yargı Kararları

A. 2014 Yılı Bütçe Kanunu

29 Aralık 2013 tarih ve 2013-1278 sayılı Bütçe Kanunu ile İş Kanunu'nun uygulama alanını oluşturan bazı konularda değişiklik yapılmıştır. Buna göre;

• Çıraklık sözleşmesi çerçevesinde işçi istihdam eden bütün işverenler için öngörülen 1000 avro tutarındaki devlet yardımı, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren "çıraklık primi" adı altında sadece 11 ve daha az işçi çalıştıran işletmelere verilecektir.

• Evvelce bir çıraklık sözleşmesi çerçevesinde istihdam edilen her bir işçi başına tanınan 1600 avro tutarındaki kurumlar vergisi muafiyetinden, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren sadece lisans diploması olanları istihdam eden işletmeler yararlanabilecektir.

• İş Mahkemelerinde açılan davalar dolayısıyla davacıdan alınan 35 avro tutarındaki adli destek katkı payı, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.

• Araştırma/geliştirme faaliyetlerine ağırlık veren yeni işletmeler için öngörülen işveren payı sigorta prim muafiyeti uygulaması 31 Aralık 2016 tarihine kadar uzatılmıştır. Bu uygulamadan ancak 31 Aralık 2013 tarihinden önce kurulmuş olan işletmeler yararlanabilecektir.

• Öncelikli kalkınma bölgelerindeki işletmeler için öngörülen işveren payı sigorta prim muafiyetine sınırlama getirilmiştir. Buna göre, asgari ücretin 1,5 katı ücretler için işveren prim muafiyeti tam olarak, asgari ücretin 1,5'i ile 2,4'ü arasındaki ücretler için aşamalı olarak uygulanacak ve daha yüksek ücret dilimi için prim muafiyeti söz konusu olmayacaktır.