Aktif Nüfus/işgücü sayıları

2014 yılı itibarıyla Toplam Sayı

Ülke Geneli 2.776.527

Yabancı (Türk vat. dahil) 208.596

Türk 14.837

Kaynak: Danimarka İstatistik Bürosu

B. İstihdam Oranları

C. Çalışan Vatandaşlarımızın Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

2013 yılı itibarıyla

Ç. Çalışan Vatandaşlarımızın İşkollarına Göre Dağılımı

2014 yılı itibarıyla

İşkolları Toplam

İnşaat 151

Tarım, Orman, Balıkçılık 153

İmalat Sanayi 2.805

Ticaret ve Gastronomi 4.583

Ulaştırma ve İletişim 1.063

Finans ve Sigorta 2.837

Kamu İdaresi, Sosyal Hizmetler 2.763

Diğer 482

Toplam 14.837

Kaynak: Danimarka İstatistik Bürosu

D. Bağımsız Çalışan Vatandaşlarımızla İlgili Bilgiler

Danimarka’da batı ülkeleri dışından gelen yabancılar içerisinde yer alan vatandaşlarımızın % 15’i serbest çalışmakta olup sayısal olarak 1.704 kişiye tekabül etmektedir. Serbest çalışan vatandaşlarımızın büyük çoğunluğu pizza, gril şeklindeki lokantacılık sektöründe çalışmakta, kalanlar ise daha çok temizlik, serbest ticaret, seyahat acenteliği ve ulaştırma (taksicilik) sektöründe faaliyet göstermektedirler.

E. 16 – 64 Yaş Arası Serbest Çalışanların Sayısı ve Oranları

Danimarkalılar 147.124 2.160.579 2.307.703 6.4

Erkek 100.272 1.086.793 1.187.065 8.4

Kadın 46.852 1.073.786 1.120.638 4.2

Kaynak: Danimarka İstatistik Bürosu

F. 16 - 64 Yaş Arası Serbest Çalışan Vatandaşlarımız ve Diğer Bazı Yabancıların Oranı

2012 yılı itibarıyla

Batı ülkelerinden gelen yabancılar içerisinde en yüksek serbest çalışan oranını %25 ile çoğunluğunu çiftçilerin oluşturduğu Hollanda’dan gelenler, en düşük oranını ise %2 ile Ukrayna, Filipinler, Bosna-Hersek ve Romanya’dan gelenler teşkil etmektedir. Batı ülkeleri dışından gelen yabancılar içerisinde yer alan Lübnanlılar arasında serbest çalışanların oranı ise % 19, Pakistanlılar arasında ise

% 17’dir. Bu grup içerisinde yer alan Türklerin % 15’i serbest çalışmaktadır.

Danimarka’da serbest çalışan yabancılardan Batı ülkelerinden gelenlerin %14,2’si sosyal kurumlarda % 12,8’i seyahat acenteleri, temizlik işleri vb. işlerde, % 10,7’si eğitim sektöründe, % 10,2’si ticari işlerde çalışırken diğer ülkelerden gelenlerin % 24,5’i sosyal kurumlarda % 15,4’ü seyahat acenteleri, temizlik işleri vb. işlerde, % 7,6’sı eğitim sektöründe, % 9,9’u ise ticari işlerde faaliyet göstermektedirler. Öte yandan Danimarka’da serbest çalışan yabancıların gelirleri hem Danimarkalı serbest çalışanlarınkinden hem de ücretli bir işte çalışan yabancıların gelirinden daha düşüktür. Oysa bu durum Danimarkalılar arasında tam tersi olup Danimarkalı serbest çalışanların geliri ücretli bir işte çalışan Danimarkalının gelirinden yüksektir.

G. Asgari ve Ortalama Aylık Ücretler

Danimarka’da devlet tarafından bir asgari ücret tespiti yapılmamakta ve asgari ücretin sosyal taraflar arasında belirlenmesinde esas alınması gereken yasal normlar bulunmamaktadır. Danimarka işgücü piyasasında örgütlenme oranı çok yüksektir. İşçilerin %80’inden, işverenlerin ise

%50’sinden fazlası örgütlenmişlerdir. Ülkedeki en büyük işçi örgütü olan Danimarka İşçi Sendikaları Konfederasyonu (LO) ile Danimarka İşverenler Konfederasyonu (DA) arasında iki-üç yılda bir yapılan toplu pazarlık görüşmelerinde, yapılacak anlaşmanın kapsamı ve süresi, ücret koşulları ve ücretlerin anlaşmanın geçerli olduğu süre zarfında işyerlerinde hangi esaslar çerçevesinde pazarlık konusu edileceği, çalışma günleri ve çalışma saatleri, tatil günleri ve tatil ödemeleri, işyeri temsilcilerinin seçimi, işyerlerindeki çalışma koşulları ile ilgili esaslar vb. konular ele alınmakta ve üzerinde uzlaşılan hususları içeren bir çerçeve anlaşma imzalanmaktadır.

İşçi sendikaları ve işverenler bu çerçeve sözleşmenin belirlediği esaslara göre toplu pazarlık görüşmelerini yapmakta ve işkolları veya işyerleri itibarıyla anlaşmalar imzalamaktadırlar. Bu anlaşmalarda ücretin unsurları belirlenmekte ve bazı anlaşmalarda o işyeri veya işkolunda çalışan işçiler için asgari ücret belirlenebilmektedir. Ancak son yıllarda birçok anlaşmadan asgari ücret kavramı çıkartılmaya başlanmış, yerine işçilere işlerinde gösterdikleri başarıya, kabiliyetlerine, eğitim durumlarına göre ücret ödenmesini öngören, verimliliği arttırıcı mahiyette ücret tanımlamaları içeren anlaşmalar ortaya konmuştur.

Danimarka’da sosyal taraflar arasında yapılan toplu pazarlık görüşmelerinde, ücret artış taleplerinin değerlendirilmesinde ve karşılıklı mutabakat sağlanmasında; fiyat hareketleri, refahta meydana gelen artışlardan işçi kesiminin alması gereken payın saptanması, işçilerin verimliliğinde meydana gelen artışlar, işçilerin çalışma ve izin süreleri veya sosyal haklarla ilgili talepleri vb. konjonktürel olaylar önemli rol oynamaktadır.

Danimarka’da sendikalı olmayan işçilerin ücretleri ise işçi ve işverenlerin karşılıklı anlaşmaları suretiyle belirlenmektedir. Ancak, aynı işkolunda veya işyerinde çalışan sendikalı işçilere ödenen ücretler, genellikle sendikasız işçiler için de uygulanmaktadır. Yine işverenler konfederasyonuna üye olmayan işyerlerinde çalışan işçilerin ücretlerinin belirlenmesinde, esas itibarıyla aynı işkolunda veya işyerinde faaliyette bulunan işçi sendikaları ile işverenler konfederasyonu üyesi işyerleri arasında yapılan sözleşmeler esas alınmaktadır.

Danimarka’da 2013 yılı itibarıyla, aylık ücret esasına göre çalışan ve yönetim kademesinde bulunmayanlar için uygulanan özel ve kamu sektöründeki ortalama brüt ücretler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Ğ. Asgari ve Ortalama Aylık Ücretler

2014 yılı itibarıyla Kamu Sektöründe Yönetim Kademesinde Olmayan Ücretliler İçin Ortalama Aylık Ücretleri

Sektörler

Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri (Bilgi İletişim vb) 48.655

Eğitim Hizmetleri 47.249

Sanat, Eğlence ve Dinlenme Hizmetleri 47.323

Kamu Yönetimi, Savunma ve Zorunlu Güvenlik Hizmetleri 46.102

Özel Sektörde Yönetim Kademesinde Olmayan Ücretliler İçin Ortalama Aylık Ücretleri

Sektörler

Özel Sektör Ortalama Aylık Ücret

(Brüt/DKK)

Sanayi Genel 46.102

Madencilik ve Taş İşlemeciliği 46.842

İnşaat Sanayi 45.177

Ticaret ve Taşımacılık Hizmetleri 45.584

Bilgi İletişim Hizmetleri 46.879

Finans ve Sigorta Hizmetleri 48.877

Diğer Ticari Hizmetler 45,769

Gayri Menkul İşleri 44.807

Eğitim ve Sağlık Hizmetleri 45,140

Sanat, Eğlence ve Dinlenme Hizmetleri 44.622

Kaynak: Danmarks Statistik, Statbank.dk/DB07, ILON2 ve ILON4)

Not: Danimarka’da brüt gelirden % 8 oranında iş piyasası katkısı, % 1 yaşlılık aylığı tasarruf primi ve ortalama % 35-38 arasında değişen gelir vergisi (düşük gelir gruplarından) kesilmektedir.

H. İşsiz Sayısı ve İşsizlik Oranları

Vatandaşlarımız, Danimarkalılar ve Diğer Yabancılar Arasındaki İşsizlik Durumu veİşsizlik Oranları

2014 yılı itibarıyla

Kadın Erkek Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %

Ülke Geneli 63.971 6.1 58.935 6.1 122.907 6.1

Yabancı 13.361 12.3 12.529 10.4 25.890 11.4

Türk* 1.885 16.4 1.895 16.3 3.780 16.7

Kaynak: Danimarka İstatistik Bürosu

3.5.3. SOSYAL GÜVENLİK VE SOSYAL YARDIMLAR

3.5.3.1. Önemli Olaylar ve Gelişmeler

Danimarka genelindeki 12 işbulma merkezi (job center) tarafından yapılan araştırmaya göre Çalışma Bakanlığı tarafından 2013 yılından beri uygulanan işsizlik ödeneği alma süresini 2 yıla düşüren yönetmelikten dolayı 2014 yılında sosyal yardım alanların sayısı artmıştır. Konu ile ilgili Ekonomi Bakanı tarafından yapılan basın toplantısında 2016 yılında yürürlüğe konacak şekilde işsizlik ödeneği yerine, uzun dönemli işsiz kimselerden ailesinin geçimini sağlayanlar için işsizlik ödeneğinin % 80’ini, tek başına yaşayanlar için ise işsizlik ödeneğinin % 60’ını almalarını sağlayacak özel bir ödenek rejiminin uygulanacağı belirtilmiştir. Bu oranlarda alınacak yeni ödeneğin finansmanı amacıyla 2014 ve 2015 yıllarında işsizlik kasalarına ödenen primlerin artırılması öngörülmüştür.

Rapor dönemi içerisinde Danimarka İşçi Sendikaları tarafından yayınlanan raporda işsizlik ödeneği ile ilgili yürürlüğe konan yeni düzenlemeden özellikle Batı ülkeleri dışından gelen göçmenlerin üç kat daha fazla etkilendiği belirtilmiştir. Raporda sadece bu yılın ilk iki ayında işsizlik ödeneği alma hakkını kaybeden işsiz sayısının 9 bin 300 kişi olduğu ve bunun 2 binini göçmenlerin oluşturduğu belirtilmiştir. Raporda işsizlik ödeneği alma hakkını kaybeden işsiz sayısının giderek artmasının ve özellikle de göçmenler arasında işsizliğin yükselmesinin sendikaları endişelendirici bir boyuta ulaştığı kaydedilmiştir. Sözkonusu düzenleme dolayısıyla işsizlik ödeneği alma hakkını kaybedeceklerin başında vasıfsız göçmen işçilerin gelmesi, bu düzenlemeden en fazla bu kesimlerin etkileneceğini ortaya koymaktadır. Araştırmacılar tarafından söz konusu işsizlik ödeneği alma süresine getirilen kısıtlamanın uyum politikalarını olumsuz etkileyeceği, insanları kaçak çalışmaya zorlayacağı öne sürülmüştür.