İSTANBUL’UN GÜÇLÜ YANLARI

İstanbul, rakip şehirlerin önemli bir bölümünden onu avantajlı kılan birçok üstünlüğe sahiptir. Bunlardan bazıları doğrudan İstanbul’dan kaynaklanırken, bazıları ise Türkiye’nin sosyal, ekonomik ve siyâsî durumundan kaynaklanmakta ve İstanbul’u yakından etkilemektedir. Dolayısıyla, Türkiye kaynaklı olanlar da İstanbul’un güçlü yanları arasında değerlendirilmiştir:

1. İstanbul rakip hiçbir şehirle kıyaslanmayacak kadar tarihî derinliğe, kültürel zenginliğe, doğal güzelliğe ve coğrâfî üstünlüğe sahiptir.

2. İstanbul Doğu ile Batı arasında coğrâfî ve kültürel anlamda kavşak olmanın yanı sıra ticâret, enerji, taşımacılık ve turizm alanlarında önemli bir geçiş noktasıdır.

37 Türkiye Bankalar Birliği, Deloitte, İstanbul’un Uluslararası Finans Merkezi Olma Potansiyeli-nin Değerlendirilmesi, 2009, ss. 65-76; Sermaye Piyasası Kurulu, Dünyadaki Uluslararası Fi-nans Merkezlerinin Kritiği ve Türkiye için Öneriler, Haz. Eda Şingar, Ankara, 2013, ss. 48-51;

Vergi Konseyi, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği, Global Finans Merkezleri ve İstanbul, Haz. Güneri Akalın vd., İstanbul, ISBN: 978-975-6483-26-8, 2007, ss. 42-48; SER-PAM, İstanbul Bölgesel ve Uluslararası Finans Merkezi, İstanbul, 2012, ss. 6-10; GİSP, İstan-bul’un Marka Değerinin Yükseltilmesi Tartışma Dokümanı, İstanbul, 2013, ss. 17-19; GİSP, Marka Kent İstanbul ya da Taşı Toprağı Altın İstanbul, İstanbul, 2013, s. 27; SETA, İstanbul’un Finans Merkezi Olma Arayışı, Haz. Erdal Tanas Karagöl, Yunus Emre Koç, Mehmet Kızılkaya, ISBN: 978-605-4023-95-0, 2017, ss. 51-55; The Brookings Institution, Metropolitan Policy Program, Redefining Global Cities, The Seven Types of Global Metro Economies, Haz. Jesus Leal Trujillo, Joseph Parilla, Washington D.C., 2016, s. 24; İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Stratejik Plan 2015-2019, 2014, ss. 70-73; OECD, OECD Territorial Reviews, Istanbul, Turkey, ISBN:

978-92-64-04371-8, 2008, ss. 88-112; World Economic Forum, The Global Competitiveness Report 2012-2013, Ed. Klaus Schwab, ISBN: 978-92-95044-35-7, 2012; Newsweek, Turkish Delight, August 29, 2005; MasterCard, Global Destination Cities Index 2019; GYODER, Türki-ye Gayrimenkul Sektörü 2019/IV Raporu, İstanbul, 2019.

3. İSTANBUL’UN GÜÇLÜ YANLARI,

ZAYIF YANLARI, ŞEHRİN ÖNÜNDEKİ

FIRSATLAR VE RİSKLER

3. İstanbul, merkezî zaman dilimine (Greenwich meridyenine) yakın bir coğrâfî konuma sahiptir.

4. İstanbul dünya üzerinde yaşamaya en uygun iklim kuşağında yer almakta olup, şehirde dört mevsim yaşanabilmektedir.

5. İstanbul gelişmiş Avrupa ülkelerine, zengin Körfez ülkelerine ve büyüyen birçok pazara yakın bir coğrâfî konuma sahiptir.

6. İstanbul sadece Türkiye için değil, Türklük üzerinden Türk Dünyası ile, İslâmiyet üzerinden İslâm dünyası ile, Osmanlı Devleti’nin bıraktığı zengin tarihî miras üzerinden Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Doğu’daki Müslüman ve Hristiyan halklar ile güçlü tarihî, sosyal, kültürel ve ekonomik bağlara sahiptir.

7. Türkiye’nin hem nominal değerler hem de satın alma gücü paritesi açısından dünyanın en büyük ilk 20 ekonomisi içinde bulunması ve 2050 yılında en büyük 11’inci ekonomisi hâline gelecek olması,³⁸ ülkenin ekonomik anlamda merkezi olan İstanbul’un konumunu zaman içinde güçlendirecektir.

8. İstanbul 300 milyar doları aşan nominal GSYİH ve 20 bin doları aşan kişi başı nominal gelir ile büyük bir ekonomiye ve dünyanın her tarafından yatırım çekebilecek yüksek bir tüketim gücüne sahiptir.

9. İstanbul rekabet gücü yüksek bir ekonomiye sahiptir.

10. İstanbul 15 milyonu geçen şehir nüfusu ve 20 milyona yaklaşan metropo-liten alan nüfusu ile büyük bir pazardır.

11. İstanbul, kârlı ve güçlü bir bankacılık sektörüne sahiptir.

12. Küresel Rekabet Raporu Endeksine (KRR) göre Türkiye ve dolayısıyla İstanbul, “bankacılık sisteminin dayanıklılığı” ve “borsaların denetimi”

kriterlerinde yüksek rekabet gücüne sahiptir.

13. İstanbul, büyüme potansiyeli yüksek bir sigortacılık sektörüne sahiptir.

14. Türkiye, İstanbul Uluslararası Finans Merkezini (İFM) kurma konusunda kararlı bir tutum sergilemekte ve finansal hizmetler sektörünün gelişmesine destek vermektedir.

15. Yabancı yatırım fonlarının kazançları ile yatırım fonu yöneticilerinin ge-lirlerine ilişkin vergi muâfiyeti getirilmiş olması, yabancı yatırım fonlarını ve fon yöneticilerini İstanbul’a çekmeye başlamıştır.

16. İstanbul’da tahvil piyasaları nispeten gelişmiş olup, özel sektör tahvilleri piyasası ise son dönemde yapılan düzenlemeler çerçevesinde gelişime açık hâle getirilmiştir.

38 PwC, The Long View: How will the global economic order change by 2050?, (The World in 2050), PwC-PricewaterhouseCoopers, 2017, ss. 7-8, 23.

17. Türkiye iyi düzenlenmiş, yüksek teknoloji kullanan ve dünya standartla-rında saklama hizmetleri sunabilen organize piyasaları bünyesinde ba-rındırmaktadır.

18. Finans sektöründe risk yönetimine imkân sağlayan gelişmiş bir takas sistemi bulunmaktadır.

19. Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) KOBİ’lere sağladığı kefalet sayesinde, işletmelerin banka kredisi kullanmaları kolaylaşmıştır. Uzun vadeli ve uygun mâliyetli kredilerden küçük işletmeler de yararlanmakta ve bu sayede girişimcilik teşvik edilmektedir.

20. Dünyanın dört büyük muhasebe şirketinin ve pek çok küresel danışmanlık şirketinin İstanbul’da ofisi bulunmaktadır. Söz konusu şirketlerden bazıları küresel düzeyde en hızlı büyümelerini İstanbul’da gerçekleştirmektedir.

Ayrıca, en büyük on uluslararası hukuk firmasından beş tanesinin İstan-bul’da ofisi bulunmaktadır.

21. Türkiye’nin OECD ortalamasından daha düşük vergi oranlarına sahip olması dolayısıyla ülkenin rekabet gücü uluslararası anlamda yüksektir.

22. Türkiye göreceli olarak geniş bir çifte vergilendirme antlaşması ağına sa-hiptir ve transfer fiyatlaması gibi konularda OECD standartlarına uyum sağlamıştır.

23. Uluslararası yatırımlar açısından çok önemli bir faktör olan yasal altyapı konusunda son yıllarda önemli gelişmeler sağlanmıştır.

24. Türk hukuk sistemi, Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde uluslararası hukuk ile büyük ölçüde uyumlu hâle getirilmiştir.

25. Ekonomi büyük ölçüde kayıt altına alınmış ve uluslararası normlar be-nimsenmiştir.

26. İstanbul’da üretici hizmetleri sektörü, rakip şehirlere göre daha hızlı bü-yümektedir.

27. İstanbul iş yapma mâliyetleri açısından rakiplerine göre avantajlı bir şe-hirdir.

28. İstanbul’da ofis mâliyetleri rakiplerine oranla daha düşüktür.

29. İstanbul oldukça nitelikli bir insan kaynağına sahiptir.

30. İstanbul büyük ve aktif bir gayrimenkul piyasasına sahiptir.

31. İstanbul uluslararası talebi karşılayacak ölçüde gelişmiş bir konut piya-sasına sahiptir.

32. İstanbul, dünyanın en önemli şehirlerine ve finans merkezlerine bağlantı sağlayan iki büyük havalimanına sahip olup, dünyada en fazla ülkeye

bağ-lantısı olan havacılık merkezi konumundadır. Şehir, havayolu taşımacılığı açısından Avrupa’da Londra ve Paris’ten sonra üçüncü sıradadır.

33. İstanbul New York’tan sonra dünyada en fazla başkonsolosluk ve konso-losluk bulunan şehirdir.

34. Ulaşım altyapısını geliştirmek amacıyla şehre küresel düzeyde dikkat çeken yatırımlar yapılmıştır. Söz gelimi Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Marmaray, Gebze-Halkalı banliyö sistemi, Kuzey Marmara Otoyolu, İstanbul Hava-limanı, Sabiha Gökçen Havalimanı genişletme projesi, Avrasya Tüneli, tünel yollar, Metrobüs ve yeni raylı sistem yatırımları gerçekleştirilmiş, kruvaziyer liman, otoyollar, hızlı tren hatları ve raylı sistem ağını genişletici büyük hacimli yatırımlar ise devam etmektedir.

35. İstanbul’da 60’a yakın müze, 150’ye yakın tiyatro, 120’den fazla sanat evi bulunmaktadır. Şehirde her kültürden mutfak, kaliteli restoranlar, kül-tür-sanat mekânları, sosyal, kültürel ve sanatsal faaliyet çeşitliliği vardır.

Nitekim Newsweek dergisi, İstanbul’u dünyanın en havalı şehirlerinden biri olarak değerlendirmiştir.

36. Tarihî yapıların, müzelerin ve benzeri kültürel mekânların kalitesinde de önemli iyileşmeler sağlanmıştır.

37. İstanbul 604 tesis ve 60.5 bin oda ile dünyada konaklama kapasitesi en geniş şehirlerden biri olup, dünya çapındaki büyük otel zincirlerince işletilen sayısız kaliteli otele ev sahipliği yapmaktadır.

38. Avrupa’nın en kapsamlı ve modern alışveriş merkezlerinin önemli bir bölümü İstanbul’da bulunmaktadır.

39. İstanbul dünyada en fazla uluslararası ziyâretçi ağırlayan şehirlerden biridir.

Söz gelimi 2019 yılında 13.4 milyon uluslararası ziyâretçi ile dünyada en fazla ziyâret edilen sekizinci şehirdir.

40. Şehirde kullanılan enerjinin büyük çoğunluğu yenilenebilir enerji kay-naklarından elde edilmektedir.

41. Hava kalitesine dâir değerler aynı büyüklükteki birçok şehre göre (Seul, Moskova, Londra vb.) daha iyi durumdadır.

42. Türkiye’de uygulanan Genel Sağlık Sigortası dolayısıyla sağlık hizmetleri-ne erişim kolaydır. Şehirde dünya çapında kaliteli sağlık tesisleri hizmet vermekte olup, dünyanın birçok ülkesinden çok sayıda hasta İstanbul’da tedavi olmayı tercih etmektedir.

43. İlk ve orta eğitimde oldukça kaliteli okullara ev sahipliği yapmaktadır.

44. Son yıllarda yapılan yoğun yatırımlar dolayısıyla spor altyapısı güçlenmiş, şehrin bütün ilçelerine yapılan stadyumlar, kapalı spor salonları, yüzme

havuzları ve diğer spor tesisleri, halkın sportif faaliyetlere erişimini ko-laylaştırmıştır.

45. İstanbul’un dünya genelinde bilinirliği yüksek olup, Türkiye’nin bile önün-dedir.

46. Şehirde üretilen atık suların tamamı arıtılmaktadır. Bunların büyük ço-ğunluğu ön arıtmadan, bir bölümü ise biyolojik arıtmadan geçirilmektedir.

47. Katı atıkların önemli bir kısmı geri dönüşüm sistemi içinde ekonomiye kazandırılmaktadır.

48. Deprem master planı ve deprem risk analizleri yapılmıştır.