İngiltere

Dört yıllık bir eğitim sürecinden sonra öğretmenlik statüsü verilmektedir. İlkokul öğretmeni olmak için dört yıllık eğitim bakaloryası almak gerekir ki, bu eğitimin içeriği, hükümet tarafından oluşturulur (Whittaker, 1993: 40).

İngiltere’de, öğretmen eğitiminin uzun tarihinin başlangıç dönemlerinde okul-temelli eğitim esas alınmış; daha sonra ise süreç daha fazla eğitim ve öğretim sağlamak üzere okullardan ayrılarak kurumsallaşması şeklinde işlemiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında sınıf öğretmeni eğitimi daha ayrıntılı olarak ele alınmaya başlanmış ve öğrencilere uygulamalı deneyimler kazandırmaya yönelik olarak okullarla birlikte yüksekokullarda ve üniversitelerde eğitimler verilmiştir. Daha fazla uygulamalı eğitim ve çalışmakta olan sınıf öğretmenleri ile doğrudan işbirliği için tartışmalar başlaması, 1970’lerin sonları ile 1980’lerin başlarında bu konuda birkaç projenin üretilmesini sağlamıştır. Ancak öğretimin kalitesi üzerine yapılan bu çalışmalar, henüz aktif okul öğretmenliğine hazırlayan bir uygulama süreci haline gelememesi nedeniyle 1984’de kurulan Öğretmen Eğitiminde Akreditasyon Konseyi [The Council for the Accreditation of Teacher Education (CATE)], öğretmen eğitimini, uygulama okulu ile enstitü arasında işbirliği gerektiren (partnership), sadece öğretmenlik deneyimi sağlayan değil aynı zamanda öğrencilerin uygulama performanslarının da değerlendirildiği daha uygulamalı bir eğitim süreci haline getirmiştir (Hyland ve Wood, 1998).

1994’te ise, Öğretmen Eğitimi Dairesi [The Teacher Training Agency (TTA)] kurulmuş ve amacı, ‘öğretimin kalitesini geliştirmek, öğretmen eğitiminin ve

öğretiminin standartlarını yükseltmek ve öğrencilerin standartlarını arttırmak için profesyonel bir öğretim sağlamak’ olarak belirlenmiştir (Jacques, 1998: 14).

İngiltere’de Öğretmen Eğitimi Dairesi daha sonra sınıf öğretmeni adaylarının eğitimi için Sınıf Öğretmenliği Başlangıç Eğitimi Ulusal Programı’nı (National Curriculum for Primary Initial Teacher Training) oluşturmuştur. Bu program için Öğretmen Eğitimi Dairesi’nin yöneticisi, ‘yeni öğretmenlerimizden ne beklediğimizi, onların neyi mutlaka bilmeleri gerektiğini, eğitim sürecinde ilk kez açıkça düzenleyip ortaya koyduk’ demiştir (Richards, Harling ve Webb, 1998: 47).

İngiltere’de okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim öğretmen eğitimi için belirlenmiş bir eğitim programı yoktur. Ancak öğretmen eğitimi için, bu programdan geçen öğretmen adayının sahip olması gereken bir takım standartlar (‘Professional Standards for Teachers: Qualified Teacher Status) belirtilmiştir. Bu standartlar şu üç grupta toplanmıştır. Bunlar (Eurydice, 2008a: 283): (1) Profesyonel öznitelikler: bu standart, çocuklarla ve gençlerle iletişim üzerine kurulmuştur. İletişim ve diğerleriyle işbirliği, kişisel gelişim, bu standardı oluşturmaktadır. (2) Kişisel Bilgi ve Anlayış: bu standartlar öğrenme ve öğretme ile ilgili olanlardır. Bu standardın içeriğini değerlendirme ve izleme; program; okuma-yazma ve aritmetik öğretimi; başarı ve farklılıklar; sağlık gibi konuları kapsamaktadır. (3) Mesleğe Yönelik Profesyonellik: Bu standardı ise tamamen meslek bilgisi oluşturmaktadır ki içeriğine öğretim, öğretimin değerlendirilmesi, öğrencinin izlenmesi ve geribildirim vermek, öğretimi ve öğrenmeyi gözden geçirmek, öğrenme çevresinin düzenlemek, takım çalışması ve işbirliği gibi nitelikler girmektedir.

İngiltere’de öğretmen olabilmek için Qualified Teacher Status olarak adlandırılan bir statüye sahip olunması gerekir ve bu statü ancak üç ya da dört yıllık bir lisans eğitiminden sonra verilir. İngiltere’deki öğretmen yetiştirme sürecinde yedi farklı model vardır. Örneğin “eşzamanlı model”de teorik ve uygulamalı dersler vardır. İlkokul öğretmeni olmak isteyen adaylar öğretecekleri derslerle ilgili eğitim görürler ve 25 hafta okul deneyimi elde etmek zorundadırlar. Artzamanlı modelde ise lisans eğitimi bittikten sonra bir yıllık mesleki eğitim alınır. Bunun sonunda adaya öğretmenlik sertifikası verilir. Bu sertifika hem teoriye hem de pratiğe dayanır. Öğretmen adayları yeni yasal düzenleme ile 32 hafta okul uygulamalarına gitmek zorundadırlar (Türkoğlu, 2002; Türkoğlu, 1998). İngiltere’de sınıf öğretmeni yetiştiren kurumlardaki meslek bilgisi

dersleri şunlardır (Kilimci, 2006): Erken Yaşlarda Gelişim ve Öğrenme, Bilgi ve İletişim Teknolojisi, Bilişsel Gelişim ve Öğrenme, Eğitimde Araştırma Yöntemleri, Çekirdek Programı Anlama ve Geliştirme, Okul Deneyimi Öğretmenlik Uygulaması.

İskoçya’da ise, ilkokul öğretmeni olmak isteyenler Teaching Qulalification Primary Education diplomasını almak zorundadırlar. Bu diploma ya bir formasyon kurumundaki dört yıllık üniversite eğitimi sonunda ya da bir formasyon kurumundaki bir yıllık bir üniversite sonrası çalışmayla başka bir üniversitedeki çalışma yılı sayısının sonunda elde edilir (Türkoğlu, 1998: 349).

İskoçya’da anaokulu, ilkokul ve ortaöğretimde görevli öğretmenler resmi statü taşırlar. Resmi statü kazandıran 7 eğitim modeli vardır. Eş zamanlı öğrenim ve ard zamanlı öğrenim, statü kazandıran geleneksel biçimlerdir. Eş zamanlı model dört yıllık üniversite düzeyindeki yükseköğretim kurumlarında verilir, pratik ve teoriden oluşan bir takım dersleri içerir. Bu modelde ilkokul öğretmen adayları 25 haftalık okul deneyimi geçirmek zorundadırlar. Ard zamanlı modelde ise 3- 4 yıllık özel alanlarda yapılan bir lisans eğitiminin sonunda bir yıllık mesleki eğitim alınır. Adaylar okulda en az 15 hafta uygulama yapmak zorundadır (Türkoğlu, 2002).

Kilimci (2006), yukarıda ayrıntıları verilen üç ülkenin sınıf öğretmeni adaylarına verdikleri meslek bilgisi derslerinin diğer derslere oranını ortaya koymuştur. Buna göre Almanya’da, sınıf öğretmeni adaylarına toplamda 2012 saat eğitim verilmekte bunun 640 saatini ise (yaklaşık %30) meslek bilgisi dersleri oluşturmaktadır. Fransa’da, 1327 saat eğitimin 505 saati (yaklaşık %38) meslek bilgisi derslerine ayrılmaktadır. Son olarak İngiltere’de ise, sınıf öğretmeni adaylarına 1090 saat eğitim verilmekte bunun 500 saatini (yaklaşık %50) meslek bilgisi dersleri oluşturmaktadır. Türkiye’de ise toplamda 2478 saat eğitim verilmekte, bunun 616 saati (yaklaşık %24) meslek bilgisi derslerine ayrılmaktadır.

Bu durumda İngiltere’de Formasyon Dersleri ve Öğretmenlik Uygulaması için ayrılmış olan süre, diğer ülkelerin tamamınkinden çok daha fazladır. Bununla birlikte Fransa’da iki yıllık sınıf öğretmenliği eğitiminin büyük bir bölümü uygulamaya ayrılmıştır. Fakat öğretmen yetiştirme süresi dört yıllık olan Türkiye’de sınıf öğretmenliği programı, üç yıl olan Almanya ve İngiltere sınıf öğretmenliği programları ile karşılaştırıldığında, iki yıl için aslında mesleki formasyon ve öğretmenlik uygulaması bölümüne ayrılan sürenin azımsanamayacak kadar yüklü olduğu

görülmektedir. Dört yılda 616 saat Formasyon ve Uygulama dersi veren Türkiye ile kıyaslandığı zaman, Fransa’nın bu alanda iki yılda 505 saatlik eğitim vermesi, öğretmenlik uygulamasına ne kadar önem verdiklerini göstermektedir (Kilimci, 2006).