Öğretim İlke ve Yöntemleri

Öğretim İlke ve Yöntemleri, ikinci sınıfın güz döneminde gösterilen bir meslek bilgisi dersidir. Üç saatlik kredisinin tamamı teoriktir. Uygulama kredisi bulunmamaktadır. Bu dersin içeriği YÖK (2009) tarafından “Öğretimle ilgili temel kavramlar, öğrenme ve öğretim ilkeleri, öğretimde planlı çalışmanın önemi ve yararları, öğretimin planlanması (ünitelendirilmiş yıllık plan, günlük plan ve etkinlik örnekleri), öğrenme ve öğretim stratejileri, öğretim yöntem ve teknikleri, bunların uygulama ile ilişkisi, öğretim araç ve gereçleri, öğretim hizmetinin niteliğini artırmada öğretmenin görev ve sorumlulukları, öğretmen yeterlikleri” şeklinde belirtilmiştir.

Kendi çabalarımızla bir şeyler yapmaya çalışacağız. YÖK’ün Öğretim İlke ve

Yöntemleri dersi için belirlediği içerikte de değinildiği gibi, öğretim sürecinin düzenlenmesi ilkelerinin, bu derste öğretilmesi ve uygulama ile ilişkisinin gösterilmesi istenmekle birlikte, dersin teorik krediden oluşması, öğretmen adaylarının görüşlerine göre Öğretim İlke ve Yöntemleri dersinin, mesleğe hazırlamadaki en büyük engelidir. Öğrenciler bu derste mesleğe hazırlanmaktan daha ötede, şu an gördükleri alan dersleri olan öğretim derslerinde bile, kendilerine gerekli olan yöntem ve teknikleri uygulayamamaktan şikâyet etmektedirler. Hatta öğrenci ifadelerine göre bu durum öğretim elemanları arasında da ayrılıklara, sorunlara yol açmaktadır

Katılımcı 2–1–3: Teknikleri, yöntemleri bilmemiz lazım ki, bizim o bilgileri tam olarak sahip

olmamız lazım ki diğerlerinde [öğretim derslerinde] zorluk çekmeyelim yani. Ama bize bakacak olursan, mesela hoca bana ödev veriyor, arkadaşa soruyorum bu yöntem ne? Yani yöntemin daha ne olduğunu [bilmiyoruz] doğru dürüst.

Katılımcı 2–1–2: Şimşek kart yöntemiyle ders yapacağız. Bilmiyoruz şu anda. Başka bir

hocamızdan yardım istedik. İnternetten de aradık. Belli bir kısma kadar. Fotoğraflarla, slâytlarla belli bir kısma kadar. Bulsak da bir işe yaramıyor ki hocam yani, inanın yaramıyor. Şimdi mesela nasıl anlatacağız onu düşünüyoruz. Şimdi ne yapacağız? Bu sefer hocamız diyor ki, ilk derste geliyor, “Arkadaşlar işte şu yöntem var biliyorsunuz”. ‘Yoo bilmiyoruz. “Siz geçen

sene geçen dönem bu dersi aldınız mı?” ‘Aldık’. “Hocanız kimdi?” İşte ‘Şu hoca’. “Peki, size anlatmadı mı bu dersi?” “Yoook”. İki kere oldu bu. “Haftaya öğrenin gelin” dediği oldu mesela. Kartopu yöntemiyle, akvaryum yöntemi, balık kılçığı yöntemini mesela. Hoca sana, “bul” şeklinde söyleyip gidiyor. Ona söyleyecek bir şey yok. Bu böyle oluyor. Bilmiyoruz yani. Yaptığımız tek şey şu: Normal öğretmen düzeni: Kaba saba çıkıp konuyu okuyoruz, geliyoruz, ezberliyoruz, arkadaşlara anlatıyoruz.

Katılımcı 2–1–4: Uygulamada [mesleğe atandığımız zaman] hiç birimiz hazır değiliz. Dört yıl

içinde alacağımız en önemli derslerden birisi olmasına rağmen pek bir kazanç [elde edemememiz], bir şey yapamamamız kapamamamız kötü.

Katılımcı 2–1–5: Biz zaten ders vermeden [öğretmen olmadan] kendimiz mecburen o kitabı

açıp tekrar okumak zorunda kalacağız. Kendimiz tekrar okuyacağız. Kendi çabalarımızla bir şeyler yapmaya çalışacağız. O da kendimizle sınırlı kalacak o da etkili olmayacak.

Plan gibi gereksiz konular işlenmiyordu. İçerikte olmasına rağmen bazı

konuların örneğin ‘plan’ gibi gereksiz olduğu gerekçesi ile atlandığı, işlenmediği de ifade edilmektedir. Bu durum ikinci sınıftan araştırmaya katılan her iki grup tarafından da ifade edilmiştir.

Katılımcı 2–1–2: Mesela öğretmen plan yapacak. Biz plan yapmadık. Hocam zaten o derste

görmedik plan, program, yıllık plan, ünitelendirilmiş yıllık plan. Nasıl yapacağımızı mesela bilmiyoruz.

Katılımcı 2–2–3: Gereksiz konuları atlıyordu mesela plan [konusunda] olduğu gibi.

Katılımcı 2–2–5: Zaten hazır oluyormuş diye, bir de sınıf öğretmenlerine hazır geliyormuş dedi. Katılımcı 2–2–1: İnternetten indiriyor çünkü. Bunu bütün hocalar yapıyor.

Katılımcı 2–2–2: Gerek duymadı yani böyle bir şeye.

Yanlış, yanlışı doğurur. Öğretim İlke ve Yöntemleri dersinden gerekli bilgileri

edinmeden gidilecek olan staj çalışmalarında, gözlemi yapılan öğretmenin davranışlarının doğru olarak algılanacağı, bunun da meslekleri için bir tehdit oluşturacağı düşünülmektedir. Hatta bu durumun bir kısır döngüye de neden olabileceği belirtilmektedir.

Katılımcı 2–1–5: Şimdi staja gittiğimizde o öğretmenin ağzına bakacağız, o öğretmen de büyük

ihtimalle [öğretim yöntem ve tekniklerine] uygun davranmıyor, kendisi[ne göre] bir yöntem oluşturmuş… Bunları baz alarak. Eee biz de yanlış yanlışı doğurur. Yanlışı tanımlayacağız. Birisi [de] bizi [ileride öğretmen adaylarından biri] tanımlayacak. Geçip gidecek, hepsi yanlış olacak. Biz onu taklit edeceğiz. Taklidin taklidi olacak.

Ezberledik. Katılımcı öğrencilerin dersten geçme durumu sorgulandığında, görüş

belirten katılımcıların dersten geçtikleri görülmüştür. Ancak öğrenciler bu dersten geçmiş olmakla birlikte bir şey öğrenememekten şikâyet etmektedirler.

Katılımcı 2–1–2: C ile de değil hocam yani yüksek, hepimizin yüksek. Ortalamamız düşük

değil. Bizim burada amacımız hocamızı suçlamak değil. Ne oldu? Test oldu. Yaptık. Okuduk, okuduk, okuduk, ezberledik. İşaretledik, geçtik.

Katılımcı 2–1–3: Açıkça söylemek lazım, ezberledik yani.

Bu ders oldukça yararlı ve öğreticiydi. Öğretmen olduğumuzu ilk bu derste anladık herhalde. Bununla birlikte, Öğretim İlke ve Yöntemleri dersini başka bir

öğretim elemanından alan farklı iki grup ile daha görüşüldüğünde ise, bu derse yönelik söylemler farklılaşmış, bu dersin kendilerini mesleğe hazırlayan ender meslek bilgisi derslerinden biri olduğu ifade edilmiştir. Özellikle bu dersin, öğretim derslerinden ve staj çalışmalarından önce verilmesinin de oldukça isabetli olduğu, belirtilen görüşler arasındadır.

Katılımcı 3–1–4: Bu ders oldukça yararlı ve öğreticiydi. Hocamız yöntemleri ve teknikleri çok

güzel öğretti. Materyal dersinin bu dersten sonra gelmesi de isabetli oldu. Birbirini destekliyor. Üçüncü sınıfta da, öğretim derslerinde, burada öğrendiklerimizi uyguladık. Bu yüzden verimli geçti. Öğretmenlikte uygulayabileceğimi düşünüyorum. O derste öğrendiklerimin beni mesleğe hazırladığını düşünüyorum. Örneğin öğretim derslerinde her ders için hangi yöntem tekniği kullanabileceğimizi gördük.

Katılımcı 3–1–2: Üçüncü sınıfta öğretim dersleri olduğu için burada öğrendiklerimizi öğretim

derslerinde uyguluyoruz. Bu yüzden ikinci sınıfta olması daha iyi oldu. Bu derste öğrendiklerimi öğretmenlikte uygulayabilirim. Bu yüzden verimli geçti.

Katılımcı 3–1–1: Hocanın uygulamaya dönük tutumu da çok etkili. İlke Yöntem dersinde

Öğretim İlke ve Yöntemleri dersini alan diğer bir grupta da, bu dersin kendilerini mesleğe hazırladığı ifade edilmiştir. Araştırmacının “Bu derste öğrendiklerinizi kullanabiliyor musunuz?” sorusuna heyecanlı bir şekilde, ‘Evet’ anlamına gelen, sürecin yararlı olduğunu ifade eden kıpırdanmaların olduğu gözlenmiştir.

Katılımcı 3–2–2: Sadece onları kullanıyorum.

Katılımcı 3–2–1: Ders planı nedir, materyal nedir, nasıl bir ders işlemelisin… Öğretmenlik

okuduğumuzu ilk o derste anladık herhalde.