2003 2004 FB 1 miktarı (µg/g) Örnek
6.6 Kuru İncirde Okratoksin A ve Fumonisin B1’in Birlikte Bulunuşu ve Toksijenik Küf Varlığının Etkis
Bu çalışmada, kuru incir örneklerinde aynı anda OTA ve fumonisin varlığı saptanmıştır. Tablo 6.26’da 2003 yılında, Tablo 6.27’de 2004 yılında kuru incirde okratoksin ve fumonisin üreticisi küflerin ve örneklerde OTA ve FB1 varlığı
Tablo 6.26: Kuru incirde OTA ve FB1 varlığı ve mikotoksijenik küfler (2003 yılı) Sıra No Örnek No Bölge Küfte toksin varlığı Örnekte toksin varlığı Sıra No Örnek No Bölge Küfte toksin varlığı Örnekte toksin varlığı
1 05-03 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 37 54-03 İncirliova FB1 FB1 2 08-03 Erbeyli OTA OTA 38 55-03 İncirliova OTA OTA, FB1 3 11-03 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 39 68-03 İncirliova - ND 4 16-03 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 40 28-03 Ortaklar OTA, FB1 ND 5 19-03 Erbeyli OTA OTA, FB1 41 30-03 Ortaklar OTA ND 6 58-03 Erbeyli -1 ND2 42 34-03 Ortaklar OTA, FB
1 OTA, FB1
7 60-03 Erbeyli FB1 FB1 43 36-03 Ortaklar OTA OTA
8 64-03 Erbeyli FB1 ND 44 41-03 Ortaklar OTA, FB1 OTA, FB1
9 67-03 Erbeyli FB1 FB1 45 45-03 Ortaklar FB1 OTA, FB1
10 01-03 Germencik FB1 FB1 46 47-03 Ortaklar - FB1
11 02-03 Germencik OTA, FB1 ND 47 50-03 Ortaklar FB1 FB1 12 03-03 Germencik - ND 48 52-03 Ortaklar FB1 FB1 13 04-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 49 22-03 Selçuk FB1 FB1 14 06-03 Germencik OTA, FB1 FB1 50 24-03 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1
15 07-03 Germencik FB1 FB1 51 31-03 Selçuk OTA OTA
16 12-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 52 32-03 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1 17 13-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 53 33-03 Selçuk OTA, FB1 ND 18 17-03 Germencik OTA, FB1 ND 54 35-03 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1
19 18-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 55 37-03 Selçuk - OTA, FB1 20 23-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 56 40-03 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1
21 26-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 57 43-03 Selçuk OTA OTA, FB1
22 27-03 Germencik OTA OTA 58 48-03 Selçuk FB FB1
23 53-03 Germencik OTA, FB1 ND 59 49-03 Selçuk OTA, FB1 ND 24 56-03 Germencik OTA, FB1 OTA 60 51-03 Selçuk FB1 FB1
25 57-03 Germencik OTA, FB1 FB1 61 69-03 Selçuk - OTA, FB1 26 59-03 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 62 21-03 Söke OTA, FB1 ND
27 62-03 Germencik FB1 ND 63 25-03 Söke OTA OTA, FB1
28 63-03 Germencik FB1 ND 64 38-03 Söke OTA, FB OTA, FB1 29 65-03 Germencik - ND 65 39-03 Söke OTA, FB1 FB1
30 66-03 Germencik FB1 OTA, FB1 66 44-03 Söke - ND
31 09-03 İncirliova OTA FB1 67 46-03 Söke OTA ,FB1 FB1
32 10-03 İncirliova OTA OTA 68 61-03 Söke OTA OTA, FB1
33 14-03 İncirliova OTA, FB1 FB1 69 42-03 Torbalı - ND 34 15-03 İncirliova OTA, FB1 FB1 70 70-03 Torbalı OTA OTA, FB1 35 20-03 İncirliova OTA, FB1 FB1 71 71-03 Torbalı OTA FB1 36 29-03 İncirliova OTA, FB1 FB1
1 :OTA veya FB üreticisi küf belirlenmemiştir. 2 :Mikotoksin belirlenmemiştir.
Tablo 6.27: Kuru incirde OTA ve FB1 varlığı ve mikotoksijenik küfler (2004 yılı) Sıra No Örnek No Bölge Küfte toksin varlığı Örnekte toksin varlığı Sıra No Örnek No Bölge Küfte toksin varlığı Örnekte toksin varlığı
1 14-04 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 23 7-04 Ortaklar FB1 ND
2 15-04 Erbeyli FB1 FB1 24 26-04 Ortaklar - OTA, FB1
3 16-04 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 25 31-04 Ortaklar OTA, FB1 OTA 4 24-04 Erbeyli -1 OTA, FB
1 26 33-04 Ortaklar OTA, FB1 FB1 5 27-04 Erbeyli OTA FB1 27 34-04 Ortaklar OTA FB1 OTA, FB1 6 28-04 Erbeyli OTA, FB1 OTA, FB1 28 36-04 Ortaklar OTA OTA, FB1 7 1-04 Germencik OTA, FB1 FB1 29 42-04 Ortaklar FB1 FB1 8 2-04 Germencik FB1 FB1 30 43-04 Ortaklar OTA, FB1 FB1
9 3-04 Germencik FB1 ND
2
31 44-04 Ortaklar OTA FB1 OTA, FB1 10 8-04 Germencik OTA, FB1 OTA 32 5-04 Selçuk FB1 ND
11 9-04 Germencik - ND 33 6-04 Selçuk FB1 ND
12 10-04 Germencik OTA, FB FB1 34 12-04 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1 13 11-04 Germencik OTA, FB FB1 35 18-04 Selçuk OTA OTA, FB1 14 13-04 Germencik OTA, FB1 OTA, FB1 36 37-04 Selçuk FB1 FB1 15 17-04 Germencik OTA FB1 37 38-04 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1 16 22-04 İncirliova OTA, FB1 OTA, FB1 38 19-04 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB1 17 30-04 İncirliova OTA OTA, FB1 39 23-04 Selçuk OTA, FB1 OTA, FB11 18 32-04 İncirliova OTA, FB1 OTA, FB1 40 25-04 Selçuk OTA, FB1 ND 19 20-04 İncirliova OTA OTA, FB1 41 39-04 Selçuk OTA FB1 FB1
20 35-04 İncirliova FB1 FB1 42 4-04 Torbalı - FB1
21 40-04 İncirliova OTA, FB1 OTA, FB1 43 21-04 Torbalı OTA FB1 22 41-04 İncirliova OTA OTA, FB1 44 29-04 Torbalı OTA, FB1 ND 1 :OTA veya FB
1 üreticisi küf belirlenmemiştir. 2 : Mikotoksin belirlenmemiştir.
6.6.1 Kuru incirde okratoksin A ve fumonisin B1’in birlikte bulunuşu
Birinci yılda 71 örneğin 27 adedinde OTA ve FB1 aynı anda, 21 adedinde FB1 tek
başına, 6 adedinde OTA tek başına bulunmaktadır. İkinci yılda ise 44 örneğin 20 adedinde OTA ve FB1 birlikte, 15 adedinde FB1 tek başına, 2 adedinde OTA tek
başına belirlenmiştir. Birinci yılda örneklerin % 46’sında OTA, % 72’sinde FB1,
ikinci yılda ise % 50’sinde OTA ve %79’unda FB1 varlığı belirlenmiştir. Birinci
yılda örneklerin % 23,9’u ikinci yılda ise % 15,9’u FB1 veya OTA içermemektedir.
Birinci yılda mikotoksin içeren örnek sayısı ikinci yıla oranla daha düşüktür.
Kuru incir örneklerinde FB1 ve OTA örneklerde sıklıkla belirlenmesine rağmen
örneklerin % 9,6’sı 1 µg/g üzerinde FB1 ve % 3,5’i 8 µg/kg’ın üzerinde OTA
içermektedir. Çalışmada 2003 yılında FB1 miktarının yüksek olduğu örnek sayısının
daha fazla olduğu belirlenmiştir. Birinci yılda 10 örnekte FB1 düzeyi 1 µg/g’ın
µg/kg’ın üzerinde OTA içeren örnek bulunma sıklığı ikinci yılda biraz daha fazla olmuştur. Birinci yılda örneklerin % 2,3’ü ikinci yılda ise % 4,5’i 8 µg/kg’ın üzerinde OTA içermektedir.
Literatürde mısır örneklerinde (Scudamore ve Patel, 2000), incaparina (bebek maması çeşidi) (Trucksess ve diğ., 2005) fumonisin ve OTA’nın birlikte bulunduğu saptanmıştır.
Mısır örneklerinde aflatoksin, fumonisin, zearelenon ve OTA varlığı 139 mısır örneğinde araştırılmıştır. Örneklerin % 23’ü aflatoksin (0,1-16,4 µg/kg), % 10’u OTA (0,1-1,5 µg/kg), % 97’si zearelenon (30-584 µg/kg) ve % 96,4’ü fumonisin (30- 5.007 µg/kg) içermektedir.
Mısır örneklerinde yapılan bir başka çalışmada ise örneklerin tamamında fumonisin ve % 39’unda OTA kontaminasyonu belirlenmiştir. İncirde gerçekleştirdiğimiz çalışmada da benzer olarak fumonisin bulunma sıklığı daha fazladır. Örneklerin % 75’inde fumonisin varlığı, % 48’inde OTA varlığı belirlenmiştir. İncir örneklerinin % 41’i her iki toksini aynı anda içermektedir.
İncaparina örneklerinin tamamında 3-244 µg/kg aflatoksin, 300-2.200 µg/kg fumonisin içermektedir. Çalışmada en yüksek fumonisin ve aflatoksin düzeyi aynı örmekte saptanmıştır.
Kuru incirde, en yüksek FB1 düzeyinin (3.649 µg/kg) saptandığı örnekte (48-03)
OTA düzeyi belirleme limitinin altındadır. En yüksek OTA düzeyine sahip 16-03 nolu örnekte ise 495 µg/kg FB1 saptanmıştır. Bununla beraber 61-03 nolu örnek
1804µg/kg FB1 ve 8,78 µg/kg OTA içermektedir.
Sonuç olarak iki yılda örneklerin % 41’inde OTA ve FB1 aynı anda, % 34’ünde FB1
tek başına, % 7’sinde OTA tek başına bulunmaktadır. Örneklerin % 18’inde FB1 ve
OTA varlığı belirlenmemiştir.
6.6.2 OTA varlığına A. section Nigri üyelerinin bulunmasının etkisi
Siyah renkli Aspergillus türleri, güneş ışığına dayanıklı olmalarından dolayı güneşte kurutulan üzüm, incir ve kahvede hakim florayı oluşturmaktadırlar. (Heenan ve diğ., 1998; Bucheli ve Taniwaki, 2002). Taze üzüm, kuru üzüm ve şarapta okratoksin A oluşumunda siyah Aspergillus türlerinin sorumlu olduğu belirlenmiştir (Heenan ve
Şekil 6.17 ve 6.18’de görüldüğü gibi kuru incirde OTA ile toplam küf sayısı veya siyah Aspergillus sayısı arasında korelasyon bulunmamaktadır. Bununla birlikte OTA içeren örneklerin (55 adet) % 89,1’inde OTA üreticisi siyah Aspergillus üyelerinin belirlenmesi kuru incirde OTA varlığından siyah Aspergillus türlerinin sorumlu olduğunu göstermiştir.
Birinci yılda 29, ikinci yılda ise 20 örnekte OTA ve okratoksijenik küf kontaminasyonu beraber belirlenmiştir. Birinci yılda örneklerin 4 adedinde, ikinci yılda ise 2 adedinde OTA varlığı belirlenmesine rağmen OTA üreticisi küf izole edilmemiştir. Çalışmada okratoksin A üreticisi siyah Aspergillus türlerinden A. niger agg., A. foetidus, A. carbonarius ve A. awamori belirlenmiştir. İncirden potansiyel OTA üreticisi olan A. ochraceus grubu veya P. verrucosum izole edilmemiştir.
R2 = 0,0007 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00
Toplam kuf, log(cfu/g)
OT
A
, p
pb
Şekil 6.17: OTA ve toplam küf sayısı arasındaki ilişki
R2 = 0,0173 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 0 1 2 3 4 5 6 7 8