Gemi İnşa Yazını

Fleischer vd. (1999) hazırladıkları raporda gemi inşa sanayisinde tedarik

zincirinde entegrasyonu incelemişlerdir. ABD ve Avrupa’daki tersanelerin yanı sıra tedarikçi firmalarla da yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Raporda satın almada konsolidasyon, takım çalışmaları, ziyaretler, eğitim, organizasyonun kültürü gibi biçimsel olmayan araçlar ön plandadır. Fleischer vd. (1999)’a göre gemi inşa tedarik zinciri yönetimi hedefleri; diğer endüstrilerle sağlam işletme ilişkilerinin kurulması, daha üstün gemilerin inşası, kontrat/tasarım ve inşa tedarik döngülerinin kısaltılmasıdır. Temel yeteneklerin analizi neticesinde tedarikçilerin sorumluluklarının arttırılması ve uzun dönem kontratlara gidilmesi önerilmektedir. Bir tersane için örnek ürün/üretim ile tedarik ilişkisi Şekil 20’de gösterilmiştir.

Şekil 20: Gemi İnşasında İlişkiler ve Tedarikçilerin Sınıflandırılması

Kaynak: Fleischer vd., 1999.

Terwisga (2010), uluslararası bir işletme olan Damen tersanesi için tedarik zinciri yönetiminde işbirliğinin boyutlarını: Karşılıklı güven, enformasyon paylaşımına açık olmak, uzun süreli ilişkiler, kazan kazan anlayışı, ET desteği, çalışanların kişisel gelişimi olarak özetlemiştir. Günümüzde tersaneler uluslararası seviyede geniş coğrafyalarda işbirliklerine ihtiyaç duymaktadırlar (Şekil 21).

Şekil 21: Tersane Uluslararası Tedarik Ağı

Kaynak: Terwisga, 2010.

Pompa/valf

Hollanda Yaşam Yerleri _{Hollanda/Çin} Mühendislik

Hollanda Çelik Çin İnşa Vietnam Dümen/Pervane Finlandiya Tahrik sist. İspanya Vinçler Romanya/Hollanda Boya Hollanda Kapı/Lumbuz Hollanda Buzkıran Çin Seyir/Telsiz Hollanda/Japonya Hidrolik sistemler Hollanda İklimlendirme Hollanda Makinalar %80 ABD, %20 Hol. Usturmaçalar Çin YÜKSEK Sıra Dışı Ürün

Strateji: Farklı tasarım, farklılaşma Kritik faktör: Yüksek üretim maliyeti Zaman: Değişken

Yönetim: Eşzamanlı

Yöntem: Tedarikçi ve ürün azaltma Anlaşma:Uzun dönemli

Taktik: Rekabet üstünlüğü sağlanmazsa normalleş.

Kritik Ürün

Strateji: Stratejik ortaklık, farklılaşma Kritik faktör: Yüksek üretim maliyeti Zaman: 10 yıla kadar

Yönetim: Tedarikçiyle ortaklık Yöntem: Tedarikçi azaltma Anlaşma: Uzun dönemli Taktik: Tedarikçinin rolünü azalt

DEĞER: Maliyet, İnnovasyon, hizmet, yönetim DÜŞÜK

Jenerik

Strateji: Standartlaştırma/konsolidasyon Kritik faktör: Yüksek tedarik maliyeti Zaman: 1 yıla kadar

Yönetim: Toplu sipariş

Yöntem: Satın alma sayısı azaltma Anlaşma: Siparişle

Taktik: Teknolojiyi arttır

YÜKSEK Hammadde

Strateji: Tercihli tedarikçi Kritik faktör: Malzeme maliyeti Zaman: 5 yıla kadar

Yönetim: Birleştirilmiş kontratlar Yöntem: Tedarikçi azaltma Anlaşma: Sipariş veya uzun dönem Taktik: Az tedarikçi çok sipariş RİSK

Kaynak Kalite Tepkisellik

Amerikan ulusal gemi inşa araştırma programı raporu (NSRP)’nda donanma

gemileri inşa ve onarımında, tersaneler arası tedarikte işbirliği önemi vurgulanmıştır. Yenilikçilik, maliyetleri düşürme, Ar-ge uygulamalarına zemin hazırlanması, teknoloji paylaşımı, çözümlerin uygulamaya geçirilmesi, insan ve sermaye yatırımları temel hedefler olarak belirtilmiştir. İşbirliği neticesinde eğitim ise tüm süreçlerde kendini göstermektedir (NSRP, 2010: 10). Benzer bir çalışmayı Sanderson (2004), Birleşik krallık donanma gemileri inşası tedarikçi ağında, işbirliği yönetimini örnek vakalarda incelemiştir. Tersaneler ve tedarikçiler arasında uzun süreli ilişkileri doğuran işbirlikleri performans için de büyük öneme sahiptir.

Şekil 22: İşbirlikçi Tersane Tedarik Zinciri Bilişim Altyapısı

Kaynak: Zhang vd., 2008: 2.

Solesvik (2007 ve 2011) ise, “gemi tasarımında işbirliğini” gemi inşa tedarik zinciri tüm üyelerinde (tasarımcılar, armatörler, tersaneler, tedarikçiler, klaslama) incelemiştir. İşletme içi ve işletmeler arası işbirliği ayrı olarak modellenen çalışmada iki vaka üzerinde işbirliksel araçlar incelenmiştir. Steves ve Knutilla (1999) işbirlikçi teknolojileri “küresel üretim işletmelerinde” ele almış tersaneleri de bu kapsamda değerlendirmiştir. Zhang vd. (2008) ve Nie vd. (2009)’de benzer bir anlayışla “işbirliğini” bilgisayar destekli sistemlerle kurmaya çalışmış, tedarik sürecinden çok, gemi inşa süreçlerine odaklanarak sistem anlayışını savunmuştur (Şekil 22).

Müşteriler Tedarikçiler İşbirlikçi ortaklar İnternet çevresi

Kurumsal Enf/WEB İşbirlikçi çalışma Tersane kurumsal uygulamalar entegrasyonu

Kurumsal kaynak planlaması Ürün veri yönetim sistemi Tedarik zinciri yönetimi Müşteri ilişkileri yönetimi İş akışı yönetim sistemi Merkezi veri tabanı

Tablo 23: Tedarik Zinciri Yönetiminde İşbirliği Araştırma Modeli Tedarikçiyle   işbirliği  Müşteriyle  İşbirliği  İşletme içi  İşbirliği  Rakip/Rakip TZ ile   İşbirliği  

1. Tedarik zamanı ve süresi, 2. Ürün çeşitliliği,

3. Teknik yetenek transferi: (uluslararası dağıtım, ambalajlama, faturalama, depolama) 4. Ürünün deniz

mevzuatına uygunluğu, 5. Belli tersane için üretilen

başkasına satılmayan geliştirilmiş ürün 6. Siparişin sayısını/

tarihini/modelini değiştirme(esneklik) 7. Değişen cevre şartlarına

uyum(tepkisellik) 8. Ürünlerde konsolidasyon 9. Modüler inşaatın teşviki

1. Etkin MİY, 2. Ürünler için

Danışmanlık hizmeti, 3. İnşa halindeki gemi için

periyodik bilgilendirmeler, 4. Satış sonrası destek, 5. İnternet üzerinden

satış/takip kolaylıkları

1. Gemi inşa süresinin kısalması,

2. Üretim kontrol, 3. Açıklık, isteklilik, güven 4. Etkin Eğitim, (Çıraklık

sistemi, rotasyon vb) 5. Adil ödüllendirme/ motivasyon, 6. Standart dışı siparişlerin kabul edilebilmesi, 7. Grev ve benzeri olumsuzlukların önlenmesi 8. Deneyim aktarımı 9. Gereksiz bürokrasinin önlenmesi

1. Müşteri, satış, sipariş bilgilerinin paylaşımı 2. Lojistikte konsolidasyon, 3. Ölçek ekonomisi, 4. Ortak yeni tasarım ve inşa 5. Ortak sipariş/kapasite kull. 6. Müşteri yönlendirme 7. Alt yapı, üst yapı

paylaşımı(kreyn, kızak) 8. Sektörün tanıtımı(fuar,

sergi, tutundurma) 9. Düzenlemelere yön verme 10. Olmayan ürün için

tedarikçi yaratma 11. Piyasa fiyatlarının

belirlenmesi 12. Coğrafi kapsama

Tedarikçi + Müşteriyle İşbirliği

1. Tedarikçinin/müşterinin imajının pazarlamada kullanımı 2. Kullanıcıya kolaylıklar (kullanıcı kılavuzu) 3. Müşterinin asıl üreticiye erişiminin sağlanması ve

hızlandırılması (garanti kapsamı, arıza, bilgilendirme) 4. Ürünün amaca uygunluğu(estetik, ergonomi) 5. Ürünün denize uygun (emniyetli) olması

Tedarikçiyle + Müşteriyle + İşletme İçi İşbirliği

1. Üretimde/tasarımda istenen değişikliklere hızlı tepki, 2. Yenilikçi fikirler(süreç+ürün),

3. Ortak tasarım,

4. Müşteri hizmetleri, teslim sonrası servis(yedek parça)

5. Örtük bilgi kaynağının farkındalığı, korunması ve geliştirilmesi -lisans ve telif hakları

-eldeki işbirliklerin transferi -bilişim alt yapısının kullanımı

-rekabet anlayışı ve diğer örgüt kültürü bileşenlerinin paylaşımı 6. İlişkiler ile gelecek öngörüsü(uzun kontrat) ve planlama: güven 7. Bilgi bürokrasisinin azaltılması, hızlı ve erişilebilir bilgi/dosyalama, 8. Tedarik zinciriüyeleri arası erişim

9. Ar-Ge, 10. Risk paylaşımı,

11. Üretimde standardizasyon ve protokol uygulamaları, 12. Ortak terminoloji,

13. Ortak eğitimler,

14. Sektor değerlendirme: planlama+karar

Tedarikçiyle + Müşteriyle + İşletme İçi + Rakiple İşbirliği

1. Bilgiyi paylaşmak, kodlamak, dijitalleştirmek, 2. Öğrenilen dersler, hatayı tekrarlamamak, 3. Teknoloji transferi,

4. Karar verme(stratejik düzey), 5. En düşük Toplam Maliyet,

6. Sosyal faaliyetler ve işbirliği amaçlı dernekler,

7. Eğitim faaliyetleri (ortak takım çalışmaları, üniversite desteği, danışmanlık) 8. Çevre değişimi ve piyasaya uyum,

9. Butik üretim ve niş ürünler, 10. Çeviri/aynı dil konuşma platformu

Derlenen Kaynaklar: Ortak yazın: Hall ve Adriani, 1998; Zagnoli ve Pagano, 2001; Lin vd., 2002; Li Y, 2007; Volpato ve Stocchetti, 2007, Denizhan vd. 2009; Rohde ve Sundaram, 2012; Gemi İnşa Yazını: Fleischer vd., 1999, Amerikan Ulusal Gemi İnşa Araştırma Programı Raporu –NSRP, 2010; Sanderson, 2004; Solesvik, 2007;

Komoroski (2005), ABD gemi inşa sanayisi, askeri bakım/onarım tersanelerinde “bilgi varlık”larının işbirliğine etkisini teknoloji odaklı incelemiştir. Benzer şekilde Makris vd. (2005) ve Wu vd. (2007) e-işbirliği anlayışı çerçevesinde tedarikçi ve tersane arasındaki onarım ilişkilerini araştırmıştır. Arıca ve Alfnes (2012) ise yönetim bilişim sistemleri desteğiyle siparişlerin değişim yönetiminde işbirliği konusunu açıklamıştır.

3.6.2. Tedarik Zinciri Yönetimi İşbirliği Temel Boyutları Araştırma