İlgilenim Ölçümü ve Boyutları

Bireylerin ilgilenim düzeylerini tespit edebilmek için ilgilenim ile ilgili farklı alanlarda çalışmalar yapılarak çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Bu ölçekler içerisinde tüketiciler üzerine yapılan araştırmalarda çoğunlukla tercih edilenlerin Zaichkowsky (1985), Laurent ve Kapferer’in (1985) ve Mittal (1989) tarafından geliştirilenler olduğu belirtilebilir (Gursoy ve Gavcar, 2003: 907; O’Cass ve Choy, 2008: 342). Nitekim Celci ve Olson (1988), Celuch ve Evans (1989), Backman ve Crompton (1991), Clements ve Josiam (1995) ve Dodd (1998) yapmış oldukları çalışmalarda Zaichkowsky (1985) tarafından geliştirilen ölçeği tercih ederken, Madrigal, Havitz ve Howard (1992 ), Park (1996), Gursoy ve Gavcar (2003) ve Iwasaki ve Havitz (2004) Laurent ve Kapferer (1985) tarafından geliştirilen çok boyutlu ölçeği tercih etmiştir. Ferns ve Walls (2012) ve Bojanic ve Warnick (2012) gibi araştırmacılar ise Mittal

(1995) tarafından geliştirilen tek boyutlu ölçeği tercih etmiştir. Bunun yanında Higie ve Fick (1989), Jain ve Srinivasan (1990) ve O’Cass (2000) gibi araştırmacılar da belirtilen temel ölçeklerden belirli ifadeler alarak yeni ölçekler geliştirmişlerdir.

Laurent ve Kapferer (1985: 43) ilgilenimin her bir yönü için güvenilir ve geçerli bir ölçek geliştirmeyi amaçladığını belirterek, toplamda 207 ev hanımını seçmiş ve her bir denek için iki ürün kategorisi hakkında görüşmüştür. Toplamda 14 ürün kategorisi üzerinde çalışma yapılarak toplamda 414 veri üzerinden analizler yapılmıştır. Araştırmacılar ilgilenimin her bir yönünü ölçerken, birden fazla ifadeden oluşan 5’li likert tipi ölçek kullanmışlardır. Laurent ve Kapferer (1985: 44) başlangıçta ilgilenimin ürünün algılanan önemi (önem), yanlı bir satın almanın doğrutacağı olumsuz sonuçların algılanan önemi (risk önemi), yanlış satın almanın öznel olasılığı (risk olasılığı), ürün sınıfının hazsal değeri (haz), ürün sınıfının algılanan sembolik değeri (sembolik) olmak üzere beş yönü olduğunu öne sürmüşlerdir. Yaptıkları güvenilirlik analizi sonucu belirtikleri beş boyuta ilişkin değerlerin iyi çıkmasına karşın, geçerliliğini test etmek için uyguladıkları açıklayıcı faktör analizi sonucu toplam varyansın % 66’sının dört faktör tarafından açıklandığını tespit etmişlerdir. Bu aşamadan sonra başlangıçta önerdikleri önem ve risk önemi boyutlarının faktör analizi sonucu birleşmesi nedeniyle bu iki boyutu “önem riski” (imporisk) boyutu altında birleştirmişlerdir. Buna göre 19 ifadeden oluşan ilgilenimin dört boyutunu şu şekilde sıralamışlardır Laurent ve Kapferer (1985: 44, 45):

 Önem riski, ürünün algılanan önemini ve yanlış bir satın alma eyleminin sonuçlarının algılanan önemini ifade eder

 Risk olasılığı, yanlış bir satın almanın öznel olasılığıdır  Haz, bir ürün sınıfının hazsal değerini ifade eder.

 Sembolik, ürünün sınıfının algılanan sembolik değerini yansıtmaktadır.

Ancak araştırmacılar daha sonra uyguladıkları çalışmalarda (Kapferer ve Laurent, 1985: 50; 1993: 351) ölçekteki boyut sayısının beş olduğunu tespit etmişlerdir. Her ne kadar 1993 yılındaki çalışmalarında farklı denekler üzerinde, faktör dağılımları kimi durumlarda dört kimi durumlarda beş çıksa da, Kapferer Laurent (1993: 535) dört faktör olarak dağılım olduğu durumlardaki keyif ve ilginin tek bir faktör gibi olamayacağı savunmaktadır. Bu durumun da iki temel nedeni olduğunu belirtmişlerdir. Bunlardan ilki sonuçların her zaman aynı olmadığını ve çoklu ürün çalışmalarında ayrı faktör olarak çıktığını dayanırken, ikinci sebep olarak da bu iki faktörün kavramsal olarak birbirinden farklı olduğunu dayanmaktadır (Kapferer ve Laurent, 1993: 353, 354).

Zaichkowsky (1985: 342) tüm ürün sınıflandırmaları içerisinde genelleştirilebilir bir ölçüm yaklaşımı seçilmeden önce farklı ölçek tiplerine ön test uygulandığını belirterek,

öncelikle olarak ilgilenimin sunumu için bir takım düzenlemelerin geliştirildiğini ifade etmiştir. Yazar bu düzenlemelerin Lastovicka ve Gardner (1978: 89)’ın çalışmasındaki tasarımlarla benzer olduğunu, ancak sorunlarında bu noktada güvenilir bir ölçek için yeterli genellenebilir tasarımların gelişiminde ortaya çıktığını vurgulamıştır. Özellikle likert ölçekteki ifadelerin sıklıkla satın alınan ürünler için uygun gözükmesine karşın dayanaklık ürünler de bu şekilde gözükmemesi sebebiyle, likert ölçekteki ifadelerin soruna neden olduğunu belirterek anlamsal farklandırma ölçeğinin daha etkili ve genellenebilir olabileceğini öne sürmüştür (Zaichkowsky, 1985: 342). Bu kapsamda başlangıçta 168 kelime çifti seçmiş, daha sonra bu kelime çiftlerini öncelikle üç uzman değerlendirici aracılığıyla 43 çifte azaltmış, daha sonra beş yeni uzman değerlendirici sayesinde 23 ifadeye kadar düşürmüştür. Ancak araştırmacı 23 ifadenin başlangıç için oldukça az olduğunu düşündüğü için yedi tane daha ifade ekleyerek 30 ifade ile güvenilirlik ve geçerlilik analizleri uygulamış ve nihai olarak ölçeği 20 çifte azaltmıştır. Ayrıca yapılan faktör analizi sonucu ölçeğin tek boyutlu bir yapıya sahip olduğunu da tespit etmiştir (Zaichkowsky, 1985: 344, 248).

McQuarrie ve Munson (1987: 36) ve Higie ve Feick (1989: 691) eleştirel bir yaklaşımla Zaichkowsky (1985) tarafından geliştirilen ölçeğin farklı ilgilenim çeşitlerini temsil etmede/ölçmede yetersiz olduğu belirtmişlerdir. McQuarrie ve Munson (1987: 36, 37) ayrıca kişisel ilgilenim envanterinin ifade sayısının fazla olduğunu ve tek boyutlu bir yapıya sahip olmasını da eleştirmiştir. Bu eleştirilerle beraber McQuarrie ve Munson (1987: 38) Zaickowsky (1985) tarafından geliştirilen kişisel ilgilenim envanteri ölçeğinde göz ardı edilen noktaları değiştirerek ve sekiz yeni ifade ekleyerek gözden geçirilmiş kişisel ilgilenim envanteri önermiştir. Gözden geçirilip ifadelerinin azaltılmasıyla oluşturulan yeni ölçek sert eleştirilerin kısmen üstesinden gelerek birçok çalışmada kullanılmıştır (Foxall ve Pallister, 1998: 151). McQuarrie ve Munson (1987: 39) tarafından önerilen gözden geçirilmiş kişisel envanteri, Zaickowsky (1985) tarafından geliştirilen kişisel ilgilenim envanterinin tek boyutlu ve 20 ifadeli yapısının aksine önem, risk ve haz olmak üzere üç boyuttan ve 14 ifadeden oluşmaktadır. Mittal (1989: 149) ise Laurent ve Kapferer (1985) ve Zaichkowsky (1985) tarafından geliştirilen ölçeklerin ilk yapıldığında iyi olarak görülmesine rağmen, satın alma ilgileniminin ölçümü için uygun olmadığını vurgulamıştır. Bu uygunsuzluğu da Laurent ve Kapferer tarafından önerilen dört boyutlu ölçekteki önem-risk boyutunun ürün öneminin ve algılanan riskin bir birleşimi olduğuna ve bu birleşimin belirtilen kavramların birbirinden farklı olması nedeniyle kavramsal olarak hoş olmamasına dayandırmaktadır. Ayrıca Mittal (1989: 149) Laurent ve Kapferer’in (1985) diğer üç boyutu olan ürün önemi, hazsal değer ve sign-değerin satın alma ilgileniminden ziyade ürün ilgilenimin faktörleri olabileceğini belirtmiştir.

Araştırmacının Zaichkowsky (1985) tarafından geliştirilen ölçeği eleştirdiği noktada yine kavramsal açıdandır. Nitekim Zaichkowsky’nin (1985), ölçeği ürün ilgilenimi açısından geliştirdiğini belirtmesine rağmen, Zaichkowsky satın alma ilgilenimi açısından da kullanılabileceğini ifade etmiştir. Bu noktada Mittal (1989: 149, 150) bu gibi uygulamaların daha detaylı bir şekilde incelendiğinde uygun görülemeyeceğini belirtmiştir. Bu bağlamda Mittal (1989: 156) literatürde satın alma ilgilenimine ilişkin ölçüm aracı eksikliğinin bulunduğunu belirterek kendisi bir ölçek geliştirmiş ve satın alma ilgilenimi ile ürün ilgileniminin ayırt edici geçerliliğini destekleyen bulgulara ulaşmıştır.

Higie ve Feick (1989: 691) ilgilenimin kavramlarının motivasyon faktörlerine dayandırıldığını, fakat uygulamalarda çoklu yapılarının olabileceğini vurgulamış ve buna bağlı olarak ilgilenim ölçeklerinin ürün önemini, davranışsal çıktıları, güdülenme faktörleri ya da bunların bazılarının birleşimini kapsadığını belirtmişlerdir. Özellikle Higie ve Feick (1989: 691) daha önce açıklanan Laurent ve Kapferer (1985), Zaichkowsky (1985) ve McQuarrie ve Munson (1987) tarafından geliştirilen ölçeklerin ürün ilgilenimi ölçümüyle ilişkili olduğunu ve bu ölçümlerin bir ürünün önem unsurunu kapsadığını ve aslında sürekli ilgilenim ölçümüne odaklanmadıklarını vurgulamıştır. Buna ilaveten araştırmacılar ürünlerin farklı nedenlere göre önemli olabileceğini ve dolayısıyla ürün öneminin, sürekli ilgilenim ile ilgili fonksiyonel gerekliliğe dayanan önemi karışıklığa uğratması nedeniyle sürekli ilgilenimin ölçümünde kullanılamayabilir olduğunu belirtmiştir. Bu nedenle daha önceki geliştirilen ve kullanılan ölçeklerin bu durumu göz ardı ettiğini ifade ederek sürekli ilgilenime ilişkin bir ölçek geliştirmişlerdir. Higie ve Feick (1989: 692), McQuarrie ve Munson (1987) tarafından geliştirilen gözden geçirilmiş kişisel ilgilenim envanterinden dört hazsal ve iki kendini ifade etmekle ilgili olmak üzere toplamda 6 ifade alırken, Zaichkowsky (1985) tarafından geliştirilen kişisel ilgilenim envanterinden bir hazsal ifade almıştır. Araştırmacılar son olarak kendini ifade etmekle ilgili üç ifade geliştirerek ölçeği hazsal ve kendini ifade etme olarak iki boyuttan ve on ifadeden oluşacak şekilde hazırlamışlardır. Araştırmacılar iki ürün kategorisinde 120 öğrenciden elde ettikleri verilerle sürekli ilgilenim ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik analizlerini uygulamışlardır. Elde edilen bulgular her iki ürün grup açısından değerlendirildiğinde hazsal ve kendini ifade etme boyutlarındaki ifadelerin faktör yüklerinin düzenli ve etkili bir şekilde boyutlara dağıldığı söylenebilir. Bunun yanında kişisel bilgisayar ürün sınıfında hazsal boyut (51.5) açıklanan varyansa daha çok katkı sağlarken, çim biçme makinesinde kendini ifade etme (%59.7) daha çok katkı sağlamaktadır Higie ve Feick (1989: 694).

olmasına rağmen uygulama anlamındaki gelişmelerin geride kaldığını ifade etmiştir. Bu nedenle araştırmacılar daha iyi ölçüm yapabilecek ve daha basit yapıya sahip bir ölçek gerektiğini vurgulayarak ve Laurent ve Kapferer’in (1985) ilgilenim profili ölçeğinden, Ratchford, (1987) FCB matrisinin ilgilenim alt ölçeğinden, Zaichkowsky’ın (1985) kişisel ilgilenim envanterinden ve McQuarrie ve Munson’nın (1987) gözden geçirilmiş kişisel ilgilenim envanterinden yararlanarak yeni ilgilenim profili ölçeği geliştirmiştir. Araştırmacılar ifade edilen bu sebeplerin yanında ölçek geliştirmekteki temel amaçlarını şu şekilde sıralamışlardır (Jain ve Srinivasan, 1990: 595);

 Laurent ve Kapferer’in ilgilenim profili ölçeğini Fransızca’dan İngilizce’ye çevirmek

 İlgilenim profili, kişisel ilgilenim envanteri ve değişiklik yapılmış ölçek yapılarını yeniden türetmek

 Kavramsal olarak benzer olması beklenen iki ifade setlerinin faktör yapılarını kıyaslamak

 Çeşitli toplanmış ifadeler arasında benzeşme ve çakışma olup olmadığını değerlendirmek

 İlgilenimi çeşitli açılardan en iyi şekilde yansıtan ifadelerin alt ölçeklerini oluşturmak

 Özetlenen ölçeğin performansını test etmek

Bu bağlamda toplamda oluşturdukları 49 ifadenin yarısını ters kodlama yaparak, 375 öğrenciye uygulamışlardır. Araştırmacılar uygulamış oldukları bir takım geçerlilik ve güvenilirlik analizi sonucu ölçeğin ilgi, keyif (memnuniyet), sembolik, risk önemi ve risk olasılığı olmak üzere beş boyuttan ve her bir boyutunda üç ifadesi olmak koşuluyla 15 ifadeden oluştuğunu tespit etmişlerdir (Jain ve Srinivasan, 1990: 596, 599).

Belirtilen yazarların geliştirdiği ilgilenim ölçeklerinin devamında O’Cass (2000: 553) tüketici ilgilenimi ölçebilmek için dört boyuta sahip ve ikinci düzeyden oluşan bir model önermiş ve bu kapsamda ilgilenimin dört çeşidini destekleyecek şekilde genel bir kavram kullanarak bu dört çeşit arasındaki ilişkinin modelini test etmiştir. Araştırmacı tüketici ilgileniminin ürün ilgilenimi, satın alma ilgilenimi, reklam ilgilenimi ve tüketim ilgilenimi olmak üzere dört boyuttan oluşması gerektiğini iddia ederek, öncelikle Mittal ve Lee (1989), Traylor ve Joseph (1984) ve Zaichkowsky (1985) çalışmalarından yararlanmış daha sonra kendi oluşturduğu ifadelerle 177 ifadeli bir havuz oluşturmuş. 177 ifade pilot test öncesi uzman değerlendiriciler tarafından incelendikten sonra aşamalı olarak ifadeler azaltılmış ve daha sonra 80 öğrenci üzerinde pilot çalışma uygulanmıştır. 6’lı likert olarak hazırlanan ölçekte ürün

ilgilenimine ilişkin 16 ifade, satın alma ilgilenimine ilişkin 10 ifade, reklam ilgilenimine ilişkin 8 ifade ve tüketim ilgilenimine ilişkin 8 ifade yer almıştır. Pilot test sonrası hazırlanan 42 ifadelik bu ölçek daha sonra 450 üniversite öğrencisi üzerinde uygulanmıştır (O’Cass, 2000: 557). Araştırmacı uygulamış olduğu analizler neticesinde tüketici ilgilenimindeki varyansın %80’inin ürün ilgilenimi, %63’nün reklam ilgilenimi, % 91’inin satın alma ilgilenimi ve % 95’inin tüketim ilgilenimi tarafından açıklandığını tespit etmiştir. Buna göre de tüketici ilgilenimi (profili) olarak adlandırılan ilgilenim profilinin bu tip bir ölçekle ile ölçülebileceğini savunmaktadır (O’Cass, 2000: 565). Ayrıca O’Cass (2000: 567) önermiş olduğu dört faktörlü birinci düzey modelin sonucu elde ettiği uyum indeksinin ikinci düzey sonucu elde ettiği uyum indeksinden daha düşük değerlere sahip olduğunu tespit etmiştir. Bu nedenle tüketici ilgileniminin dört boyuttan oluşan ikinci düzey bir yapıya sahip olduğu tezini desteklemiştir.

Tablo 1.15. İlgilenimin Ölçülmesine İlişkin Geliştirilen Ölçekler

Yazar/Yıl İlgilenim Türü İlgilenim Boyutları

Bloch (1981) Ürün sınıf ilgilenimi

 Eğlence  İsteklilik

 Objenin Etkinliklerine İlgi  Kendini ifade etme  Bağlanma

 Objeye ilgi Zaichkowsky (1985) Kişisel İlgilenim Envanteri  Kişisel

Laurent ve Kapferer (1985)a Kapferer ve Laurent (1985 1993)b

Tüketici İlgilenimi Profili

 Önema_/İlgib  Keyif (Haz)  Sembolik  Risk Önemi  Risk Olasılığı

McQuarrie ve Munson (1987) Gözden Geçirilmiş Kişisel _{İlgilenim Envanteri}

 Önem  Risk  Hazsal

Higie ve Feick (1989) Sürekli İlgilenim  Hazsal _{ Kendini İfade Etme}

Mittal (1989) İlgilenim

 Satın alma ilgilenimi  Seçmeyi önemseme  Markaları benzeştirmek ve

farklılaştırmak  Doğru seçim önemi  Çıktı ile ilgili kaygılanma  Ürün İlgilenimi

Mittal ve Lee (1989) Tüketici İlgilenimi

 Ürün İlgilenimi  Ürün Sembolü  Ürün Hazzı  Ürün Faydası  Marka İlgilenimi  Marka Sembolü  Marka Hazzı  Marka Riski

Jain ve Srinivasan (1990) İlgilenim

 İlgi

 Keyif (memnuniyet),  Sembolik

 Risk olasılığı McQuarrie ve Munson (1992) İlgilenim  Önem

 İlgi

Zaichkowsky (1994) Reklama karşı ilgilenim  Bilişsel İlgilenim  Duygusal İlgilenim

O’Cass (2000)

 Ürün İlgilenimi  Reklam İlgilenimi  Satın Alma İlgilenimi  Tüketim İlgilenimi

Kyle, Graefe ve Manning (2004) Sürekli boş vakit ilgilenimi

 Çekicilik

 Kendini İfade etme  Merkezilik Michaelidou ve Dibb (2006) Ürün (Kıyafet) İlgilenimi  İlgi

 Önem

Kyle, Absher, Norman, Hammitt ve

Jodice, 2007 Düzenlenmiş İlgilenim

 Çekicilik  Merkezilik  Sosyal Bağ  Kişilik Teyidi  Kişiliğini İfade Etme

Belirtilen araştırmacıların dışında birçok araştırmacı da ilgilenimin farklı türlerine ilişkin ölçekler geliştirmişlerdir (bkz. Tablo 1.15). Örneğin Bloch (1981: 63) arabalar için yapmış olduğu çalışmasında ürün sınıfına karşı ilgilenimin araba kullanımının ve sürmesinin eğlenceli olması, arabalarla ilgili diğer kişilerle konuşma hevesi, araba yarış etkinliklerine ilgi duyma, araba aracılığıyla kendini ifade etme, arabaya bağlanma ve arabalara ilgi duyma olmak üzere altı boyut ve 17 ifadeden oluşan bir ölçekle ölçülebileceğini iddaa ederken, Zaichkowsky (1994: 62) reklama karşı ilgilenimin bilişsel ve duygusal ilgilenim boyutları çerçevesinde ölçülebileceğini ifade etmiştir. Mittal ve Lee (1989: 376) ise tüketici ilgileniminin ürün ve marka ilgilenimi olmak üzere iki alt boyutu olduğunu ve bu alt boyutlarında üçer ifade ile ölçülebileceğini tespit etmiştir. Michaelidou ve Dibb (2006: 448) ilgilenim kavramını kıyafet ilgilenimi açısından incelediği çalışmasında özünde ilgi, kendini ifade etme, haz ve önem olmak dört boyuttan oluşan ölçeğin ifadelerinin, yapmış oldukları çalışma sonucunda ilgi ve önem boyutlarında toplandığını tespit ederken, Kyle, Graefe ve Manning (2003: 287) boş vakit açısından incelediği ilgilenim kavramının çekicilik, kendini ifade etme ve merkezilikten boyutlarından oluştuğunu bulmuştur. İlerleyen yıllarda Kyle, Absher, Norman, Hammitt ve Jodice (2007: 413) yine aynı kapsamda incelediği ilgilenim ölçeğinin çekicilik, merkezilik, sosyal bağ, kişilik teyidi ve kişiliğini ifade etme boyutlarından oluştuğunu ifade etmiştir.

Literatürde görüldüğü üzere tüketicilerin ilgilenim düzeylerini ölçmek için çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Ancak mümkün olduğu takdirde, çalışmalarda da belirttiği üzere ölçümlerde daha uygun olan ölçekler katılımcıların katılımını arttırması nedeniyle kısa ve anlaşılması kolay olanlardır (Bkz. Malay, 2007: 415; van Norel, 2012: 7; Van Norel, Kommers, Van Hoof ve Verhoeven, 2014: 309; Weinshenker, 1996: 108). Bu nedenle Mittal’in (1995)

ilgilenim ölçeklerini karşılaştırdığı çalışmanın sonuçlarını incelemek yararlı olabilir. Mittal (1995: 678) bu kapsamda literatürde sıklıkla kullanılan ya da birçok ölçeğin geliştirilmesine kaynak olan dört temel ölçeğin kıyaslamasını yapmıştır. Buna göre Zaichkowsky (1985), Laurent ve Kapferer (1985), Mittal (1989) ve Ratchford (1987) tarafından geliştirilen ölçekleri karşılaştırmıştır. Mittal (1995: 670) öncelikli olarak Zaichkowsky tarafından geliştirilen 20 ifadeli kişisel ilgilenim envanteri ölçeğini 5 ifadeye düşürmüştür. Daha sonra Laurent ve Kapferer (1985) tarafından geliştirilen ölçeğin dört boyutlu olmasını eleştirerek, bu yönlerden/boyutlardan üçünün öncül olabileceğini ifade etmiş ve önem boyutunun ise ürün sınıfı ve satın alma ilgilenimi olarak ikiye ayrılabileceğini belirtmiştir. Bu nedenle Laurent ve Kapferer’in (1985) ölçeğini ürün ve satın alma ilgilenimi olarak iki boyut olarak incelemiştir (Mittal, 1995: 671). Bu aşamadan sonra Ratchford (1987) tarafından önerilen FCB ölçeğinin yalnızca ilgilenim ifadelerini ve Mittal (1989) tarafından geliştirilen satın alma ilgilenimi ölçeğinin ifadelerini ele almıştır. Belirtilen dört ölçeğe ilişkin yapılar belirlendikten sonra araştırmacı her bir yapı için doğrulayıcı faktör analizi uygulamıştır. Zaichkowsky’ın azaltılmış beş ifadeli tek boyutlu haline ilişkin elde edilen sonuçların Laurent ve Kapferer’in ölçeğinden daha iyi sonuçlar verdiğini belirtirken, daha önceki dönemde kendi yapmış olduğu (1989) çalışmasındaki ölçekteki algılanan marka farklılığının ilgilenimin kendisinden ziyade bir öncül gibi düşünülmesinin daha doğru olabileceğini vurgulamıştır. Bu nedenle daha önce geliştirmiş olduğu satın alma ilgilenimine ilişkin dört ifadeli ölçeğe göre üç ifadeli ölçeğin daha iyi ölçüm yapabileceğini belirtmiştir. FCB ölçeğinin ilgilenim ifadelerinin de oldukça güvenilir ve tek boyutlu bir yapıya sahip olduğunu tespit etmiştir (Mittal, 1995: 672, 673). Araştırmacı sonuç olarak yeniden yapılandırılmış dört ölçeğin her birinin de tek boyutlu olarak kullanılmasını sağlayacak yeterli bulgular sunmuştur. Özellikle Zaichkowsky’ın düzenlenmiş beş ifadelik tek boyutlu ölçeğinin diğer ölçeklere göre daha iyi çalıştığını belirtirken, Mittal (1989) ve FCB ölçeklerinin de Laurent ve Kapferer ölçeklerinden daha iyi olduğunu belirtmektedir (Mittal, 1995: 675). Ayrıca Mittal (1995: 677, 679) Zaichkowsky’in 20 ifadeli orijinal ölçeğinin uzunluğunun kullanım açısından bir sınırlılığa neden olduğunu vurgulayarak, beş ifadeli kişisel ilgilenim envanter ölçeğinin tek boyutlu bir yapı ile kullanılmasını tavsiye etmiştir. Bunun yanında Mittal (1995: 678) ilgilenimin aracı değişken olarak kullanılacağı çalışmalarda genel ilgilenim düzeylerinin araştırılmasının daha faydalı olabileceğini belirtmiştir. Sonuç olarak Mittal (1995: 678, 679) tek boyutlu genel ilgilenim ölçümünün daha iyi olabileceğini ifade edilebilir (Mittal, 1995: 678, 679). Mevcut araştırmada ilgilenimin aracı bir değişken olarak ele alınmasının yanında düzenlenmiş beş ifadeli kişisel ilgilenim ölçeğinin diğer ilgilenim ölçeklerine göre daha üstün nitelikli, tek boyutlu ve basit bir yapıya sahip olması nedeniyle bu

çalışmada turistlerin ilgilenim düzeylerini ölçmek için tek boyutlu bir ilgilenim yapısı tercih edilmiştir.