İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

‘‘ Bir İşletme Örneğinde Tasarım ve Üretim Sürecinin İncelenmesi’’ adlı araştırmanın bu bölümünde, literatür taraması yapılmış, bulunabilen araştırma ve yayınlar tarih sırasına göre özetlenmiştir.

Hilmioğlu (1993), ‘’ Hazır Giyim İşletmelerinde Tasarım Sürecine Yönelik Bir Araştırma ‘’ başlıklı çalışmasında hazır giyim sektöründe tasarım süreci incelenmiş, bu süreçte karşılaşılan sorunlar tespit edilmeye ve çözüm önerileri üretilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda işletmelerin tasarım sürecinin gerektirdiği aşamaları, kendi yapılarına, olanaklarına uygun olarak değiştirdikleri belirlenmiştir.

Tansoy ve Diğerleri (1994) ‘’Özgün Giysi Tasarımında Temel İşlemler ve Örnek Bir Çalışma’’ başlıklı makalelerinde, giysi tasarım kurumları ve tasarım aşamaları örnek bir çalışma ile sunulmuştur.

Kutlu (2001) ‘Hazır Giyim İşletmelerinde Tasarım Sürecine Yönelik Bir Araştırma’ konulu çalışmasında, hazır giyim işletmelerinde giysi tasarımı fikrinin oluşturulması, tasarım aşamalarının uygulanması ve bu süreçlerdeki sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tasarım sürecindeki sorunların belirlenmesi açısından önemlidir. Araştırma betimsel bir çalışma niteliğindedir. Araştırma sonucunda, işletmelerin tasarım sürecinin gerektirdiği aşamaları, kendi yapılarına ve olanaklarına uygun olarak değiştirdiği görülmüştür.

Önlü (2004) ‘’ Tasarımda Yaratıcılık ve İşlevsellik Tekstil Tasarımındaki Konumu ‘’ başlıklı makalesinde tekstil tasarımında yaratıcılık ve işlevselliğin tekstil ürününün estetik ve teknik tasarımından üretim sürecine kadar geniş bir alanı içerdiğini belirtmiştir. Araştırmada, işlevselliği olan ve endüstriyel olarak üretilen tüm alanlarda

olduğu gibi tekstilde de tasarım çalışmalarının her şeyden önce ön bilgi gerektiği, tasarımcı bir ürün tasarlarken ürünün işlevsel ve yaratıcılık boyutunu bütünleştirebilmesi için ürün ve üretilme nedeni hakkında gerekli bilgilere sahip olunması gerektiği vurgulanmıştır. Gerekli bilgilere sahip olunduktan sonra yaratıcı süreç başlayabildiği belirtilmiştir.

Tasarımcının ürünün işlevselliğini göz ardı etmeksizin, ürüne vereceği yeni estetik görünümle tarzını, görüşünü ortaya koymasının yaratma- tasarlama sürecinde önemli olduğu belirtilmiştir.

İnan (2006) ‘Bilgisayar Destekli Tasarım Sürecinde Disiplinler Arası İlişkiler Ve Disiplinler Arası Uyumlu Tasarım Olanaklarının Araştırılması’ konulu araştırmasında, bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin kullanımının, mimari tasarım süreci ile tasarım organizasyonlarındaki etkilerini ortaya koymayı ve disiplinler arası uyumlu tasarım olanaklarını araştırmayı amaçlamıştır. Araştırmada toplanan verilerin incelenmesi ve çözümlenmesinde istatistiksel teknikler kullanılmıştır. Araştırma, bilgisayar teknolojilerinin nerede ve nasıl kullanıldığında yararlı olacağının görülmesi açısından önemlidir. Tüm bilgilerin dijital ortamlarda hazırlanıp sunulduğu günümüzde, doğru, hızlı ve sağlıklı bir iletişim için ortak bir dil kullanımının zorunlu olduğu, bilgisayar ortamında ortak dilin kullanılan yazılımlar ve standartlarla sağlandığı, bilgisayarın tasarım sürecinin her aşamasında yoğunlukla kullanıldığı, çizim için harcanan sürenin kısalmasını, tasarıma ve araştırmaya ayrılan vakti arttırdığı, ancak bilgisayar kullanımının avantajları yanında bilgi eksikliği ve programları tam ve etkin kullanamama gibi dezavantajlarının da görüldüğü sonuçlarına ulaşılmıştır.

Bıyıkçı (2007) ‘’ Gelişen Teknolojik Süreçlerin Tasarım Kavramı Üzerine Etkileri ve Teknoloji- Tasarım İlişkisinin Araştırılması’’ bu araştırmada teknoloji ve günümüzde güncellik kazanmaya başlayan tasarım, endüstriyel tasarım, tasarım ve teknoloji ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca çalışma kapsamında teknoloji ve tasarım kavramlarındaki değişim ve etkileşim süreçleri araştırılmıştır. Araştırmada teknoloji ve tasarım kavramlarının geçmişten günümüze tarihi süreç içerisinde bir değişim yaşadığı ortaya çıkmıştır.

Ekinci (2008) ‘’ Tekstilde Tasarım Üretimi ve Tasarımcı Profili’’ Bu araştırmada tekstil sektöründe tasarım üretimi süreci ve bu süreçte bilgisayar destekli tasarım programlarının yeri, önemi ve tasarımcı pozisyonunda çalışanların profilleri araştırılmıştır.

Giysi ve kalıp tasarımı dışındaki tekstil dokuma tasarım programları kullanan işletmeler araştırılmış, bu programların özellikleri, avantaj ve dezavantajları incelenmiş, bu işletmelerde çalışan tasarımcıların profilleri belirlenmiştir. Araştırma sonucu elde edilen bulgular doğrultusunda, sektörde en çok Ned Graphics tekstil yazılım programının kullanıldığı, programın sektörde kullanım kolaylığı ve sorunlara çözüm bulması nedeniyle tercih edildiği, sektörde çalışan tasarımcılar genellikle Güzel Sanatlar Fakültesi’nden mezun ve genç tasarımcılar olduğu, tasarımcıların okul-sanayi işbirliğinin sağlanamamasından dolayı sıkıntı yaşadıkları ortaya çıkmıştır.

BÖLÜM IV

4.YÖNTEM

Bu bölümde, araştırmanın modeli, evren örneklem, verilerin toplanması ve analizi hakkında bilgiler yer almaktadır.

4.1. Araştırmanın Modeli

Bu araştırmada tasarım, tasarım ve üretim süreci ile ilgili bilgilerin düzenlenmesinde var olan durumu ortaya koymaya yönelik tarama modelinde bir ‘‘betimleyici araştırma’’ yöntemi kullanılmış ve veriler nitel yöntemlerle (tekstil firmasının görüşlerinin alındığı görüşme formu ve gözlem formu) elde edilmiştir.

Olayların, objelerin, varlıkların, kurumların, grupların ve çeşitli alanların “ne” olduğunu betimlemeyi, açıklamayı hedefleyen çalışmalar betimsel çalışmalardır. Genellikle bir tarama yöntemi olan betimleme yöntemi, grupla ilgili, genişliğine bir çalışmadır (Kaptan, 1998, s.59; Karasar, 2005, s.77). Betimleyici araştırma yöntemleri; survey (tarama), durum, geliştirme, karşılaştırma, etnografik (kültür ile ilgili), değerlendirme ve aksiyon araştırmaları olarak ifadelendirilebilir (Ekiz, 2003, s.20).

Araştırmada ayrıca, sosyal bilimlerde son yıllarda önem kazanan bir araştırma yöntemi olan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırmayı Yıldırım ve Şimşek (2000: 10); gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlamaktadırlar.

4.2. Evren Örneklem

Bu araştırmanın evrenini Türkiye de dokuma kumaş tasarım ve üretimi yapan tekstil işletmeleri oluşturmaktadır.

Araştırmanın örnekleminde ise Bursa ilinde faaliyet gösteren, talep edilen görüşmeyi kabul eden Anmen Tekstil firmasından yararlanılmıştır.

4.3. Verilerin Toplanması

Bu araştırma genel tarama (survey) modeli olarak yapılandırılmıştır. Arseven (2001, s.24)'e göre tarama tekniği, "Resmi bir kuruluşun, yani kamu kuruluşunun ve benzerlerinin belli bir zamanda olay ve olguları doğal koşullar altında gerçek durumunu saptamak üzere, toplum evreninden seçilen bir örneklemden elde edilen verilere dayalı yapılan bir araştırma biçimi" olduğundan, bu çalışmada temel araştırma deseni olarak benimsenmiştir.

Verilerin toplanması aşamasında öncelikle tasarım ve üretim süreci konusunda literatür taraması yapılmıştır.

Anmen Tekstil işletmesinde tasarım ve üretim süreci, tasarım ve üretim yöntemleri, tasarım ve üretim aşamaları, tasarım ve üretim varyasyon süreci ile ilgili bilgileri edinebilmek için nitel verilere de ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaçla tekstil firmasının ilgili birim çalışanlarına yöneltilmek üzere görüşme formu hazırlanarak araştırma bulguları desteklenmiştir. Sorular, nitel araştırma yöntemleri ile ilgili kaynaklar taranarak, benzer çalışmalardan yola çıkılarak ve konuya uyarlanarak oluşturulmuştur.

Araştırmada işletmede üretilen kumaşların malzeme, motif, komposizyon ve renk özelliklerini tespit edebilmek amacıyla Anmen Tekstil işletmesinin internet sitesinden yararlanılmıştır.

Araştırma kapsamında Anmen Tekstil firması ile görüşmeler yapılarak ses kayıt cihazı ile ve not tutularak görüşmeler kayıt altına alınmıştır. Ayrıca, tekstil firmasından alınan izin doğrultusunda üretim arşiv ve kataloğuna ulaşılmaya çalışılarak, işletmenin tasarım ve üretim süreci gözlemlenmiştir.

4.4. Verilerin Analizi

Literatür taraması sonucunda elde edilen kaynaklardan doğrudan ve dolaylı alıntılar yapılacak ve araştırmanın çeşitli bölümlerinde kullanılmıştır.

Araştırma kapsamına alınan tekstil firmasına uygulanan görüşme formu ve gözlem formlarından elde edilen veriler değerlendirilmiş ve bu doğrultuda işletmenin tasarım ve üretim süreci açıklanmıştır.

Nitel araştırmaların veri analizinde üç yol önerilmektedir. Birincisi, toplanan verilerin orijinal formuna sadık kalınarak ve gerektiğinde bireylerden alınan görüşlerden doğrudan alıntı yaparak betimsel bir yaklaşımla okuyucuya sunulmasıdır. Bu yaklaşımda, veriler ve ulaşılan sonuçlar birbirine yakındır. İkinci yaklaşım ise, birinci yaklaşımı da içeren bir şekilde bazı nedensel ve açıklayıcı sonuçlara ulaşmak amacıyla sistematik analiz yapmaktır. Üçüncü yaklaşımda ise, araştırmacı birinci ve ikinci yaklaşımı temel alır ve buna ek olarak, veri analizi sürecine kendi yorumlarını da katar (Yıldırım ve Şimşek, 2006,s.156).

Araştırmanın veri analizinde bu yöntemlerden “betimsel analiz” kullanılmıştır. Araştırma kapsamına alınan işletme yetkililerine daha önceden hazırlanan görüşme soruları yöneltilerek, yetkililerden alınan bilgiler ses kayıt cihazına kaydedilmiş ve not tutularak kayıt altına alınmış ve verilerin dökümü yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde görüşme formuna verilen cevapların analizi yapılarak görüşler tespit edilmiş ve alt amaçlar paralelinde sistematik olarak uygun başlıklar altında toplanmıştır. Elde edilen tüm veriler Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü tez yazım kılavuzu doğrultusunda rapor haline getirilmiştir.

BÖLÜM V