İşletmede Üretilen Kumaşların Kompozisyon Özellikler

Evsel ya da büro kullanımına yönelik döşemelik kumaşlarda aranan belli kriterler mevcut olup, üretiminde de bunların göz önünde bulundurulması esastır. Dayanıklılık prensibine göre üretilen kumaşlar, teknolojinin lifler üzerine getirdiği yenilikleri izlemektedir. Kullanılan lifler; önceleri doğal materyallerden yapılırken, günümüzde sentetik liflerin kullanımı önem kazanmıştır. Bu kumaşlarda en önemli moda yoğun dokulu kullanımlarıdır. Üretim avantajlarından dolayı da 1980’li yıllarda akrilik lifler piyasada lider konuma yükselmişlerdir. Tezgâhlarda kolayca üretilmeleri, ipek ya da pamuğa göre fiyat avantajı olmaları, görünümlerini uzun süre koruyabilmeleri, solmazlık ve renk tutma performanslarının yüksek olması akrilik lifleri öne çıkarmıştır. Akrilik liflerin bu başarısı kadife kumaş uygulamalarında olup, aynı başarıdan boncuklanma probleminden dolayı düz kumaş uygulamalarında söz edilmemektedir. Yine aynı şekilde rayon liflerinin kadife kumaşlardaki kullanımları da başarıyla uygulanmaktadır. Ayrıca yün ve yün-rayon ya da yün-naylon karışımları tweed kumaşların oluşturulmasında popülerdir.

“Sabit iç mekân koltuk döşemeciliğindeki en önemli trend yoğun dokulu kumaşların kullanımıdır. Doku genelde fantezi, buklet tipte ipliklerle oluşturulmuş ve normalde düz çözgü üzerine atkı olarak kullanılmıştır. Bu durum atkıyla tamamen gizlenmiştir. Bu gelişme muhtemelen koltuk kumaşı dokumacılığına yönelik, dokulu yüksek hacimli kesintisiz flament naylonun daha önceki kullanımından ileri gelmiştir. Burada naylon, mauquette kumaşlarda destek çözgü olarak sık sık kullanılmıştır. Bunun varyantları düz ve dokulu alanların kombinasyonu şeklindedir. Tafta ve benzer görünüşlü kumaşlar tufting tekniğiyle üretilmiş olup, oldukça yaygındır’’( M O’Shea, Döşemelik Yün Kadife, s.4).

Günümüzde teknolojinin sunduğu olanaklar, hem yüksek performans hem de zengin efekt elde edilmesinde önemli katkı sağlamıştır. Daha önceleri rayon ve naylondan yapılan buklet iplikler, son yıllarda polyproplen liflerden üretilmeye başlanmıştır. Özellikle hava dokulu kesintisiz flament rayon ve polyproplen fantezi iplik üretiminde yeni olanaklar sağlamıştır (Yıldırım, 2007, s.25).

Döşemelik kumaşların Martindale testi kriterlerine göre 25 000 ovmalık bir sürtünme direncine sahip olması gerekmektedir. Bu açıdan kullanılan lif mukavemeti önemlidir. Dolayısıyla öncelikle kullanılacak olan iplikler bir koltuk kumaşından beklenen performansı yakalayabilmeli hem de dokunduktan sonra yeni efektler sağlayarak tasarıma katkı sağlamalıdır. Tasarımın sınırları ise döşemelik kumaştan beklenen özelliklerle çizilmektedir. Mukavemetin yanında boncuklanma, güç tutuşurluk ve statik elektriklenmeye karşı dayanım da istenen diğer özellikler arasındadır.

“Burada döşemelik kumaşların hem dayanıklı tüketim, hem sermaye malı hem de statü sembolü olduğu belirtilmelidir. Görsel ve estetik özellikler genelde aşınabilirlilik standartlarında bir azalmanın olması gerektiğini, böylece çelişen gereksinimleri engelleyebilecek bir çözümün bulunmasında dengenin sağlanması gerektiğini düşündürmektedir ” ( M O’Shea, s.12).

Günümüz koltuk kumaşlarına baktığımızda bir klasik olan kadifenin yeniden moda olmaya başladığını görmekteyiz. Bunun yanında; şöniller, goblen diye bilinen figürlü dokumalar koleksiyonları oluşturmaktadır. Bazen yok olmaya yüz tutmuş bir kumaş kalitesinin moda olduğunu, bazen de yine eski bir tarzın canlandırılmasına çalışıldığı görülmektedir. Şayet bu, bir kumaş kalitesiyse örneğin, kadife gibi, günümüzün desen ve renk anlayışının kumaşın üretim tekniğinin sağladığı olanaklar çerçevesinde oluştuğuna tanık olmaktayız.

“Mobilya döşeme kumaşlarının uzun bir zamanda dayanıklı tüketim malları haline gelmesi dikkat çekicidir. Bu kumaşlarda birim alan başına yaklaşık 640 gr /m2 lik max. bir kütle kalite ön koşuludur. Oturma rahatlığı, ısı absorbsiyon oranı tüketim malının zarif olmasını, başka deyişle rahatsız edici olmamasını, dinlenme sürecini olumlu etkilemesini belirlemektedir. Bu durumda tüm gereksinimleri karşılamak için döşeme kumaş sektöründe birçok AR-GE çalışması gerekli olmaktadır (M O’Shea, Döşemelik Yün Kadife, s.6).

Günümüzde birçok tarzda döşemelik kumaş üretimi görülmektedir. Gelir seviyesi yüksek kesim ipek brokarlardan, metal iplikli duble satenden, zengin görünümlü kumaşlardan oluşmuş butik üretimi tercih ederken; genç kesim renkli, retro tarzı içeren polyester, pamuk veya keten karışımlı kumaşları tercih etmektedir. Bu

kumaşlarda yaygın olarak dört noktalı ve yıldız yerleşmeler kullanılmaktadır. Bunlar yatak örtüsü olarak kullanıldığında motifler yatağın dört bir kenarına denk gelebilmektedir (Yıldırım,2007, s.26).

Kumaş tasarımında deseni meydana getiren birimlerin tekrar etmesi çok önemlidir. Ayrıca kumaşın metraj olarak üretilmesi için de raport dediğimiz temel birimin tekrarı söz konusudur. Bu açıdan baktığımızda raport tekrarı, kumaş enine, baskı çeşidine, kullanılacak makineye bağlı farklılık gösterebilir. Döşemelik kumaşlar genellikle 140cm olup, 137 cm’lik en (54inch) olarak düşünülürler çünkü kumaş kenarları kullanılmamaktadır. Dolayısıyla döşemelikler için genellikle 27 inch’lik bir raport eni olan tam tekrar kullanımı yaygındır. Bu ayrıca mobilya için de uyumlu bir ölçüdür. Fakat pahalı döşemelik kumaşlarda 36 inch’lik raport boyu da kullanılmaktadır. Bir genelleme yapıldığında döşemelikler için raport eni 70 cm, perdelikler için 60 cm’dir. Raport eni ve boyunun bilinmesi tasarım açısından önemli olacaktır. Bu ölçülerden de döşemelik ve perdelik kumaşların genelde kumaş eni boyunca iki raport yer aldığını görmekteyiz. Fakat bunun istisnaları da vardır. Bazı durumlarda özellikle perdeliklerin eninin boy olarak kullanıldığı durumlarda tasarımın ona göre düşünülmesi gerekir. Buradan da kumaşın kullanım biçiminin yerinin, üretim teknolojisinin kumaşın yüzey tasarımına etki ettiği sonucunu çıkarabiliriz. Ayrıca kumaşın yastık gibi dekoratif ürünler için özel olarak üretilmesi ve bunun Amerika Avrupa için ayrı standartlarda olması ürüne ve ülke standartlarına bağlı tasarım kısıtları getirecektir.

Kumaşla ilgili hesaplamalarda bazı ülkelerde metrik sistem kullanılırken bazılarında inch temel ölçü birimi olarak kullanılmaktadır. Buna göre kumaş enleri, 110 cm=43 inch, 120 cm= 47 inch, 130 cm= 51 inch,140 cm= 55inch ve 150 cm= 59 inch olarak kabul edilir (Yıldırım,2007, s.88).

Döşemelik ve perdeliklerde sentetik elyaf kullanımı yaygın olsa da Avrupa’da, Amerika’da ve Türkiye’de gelir düzeyi yüksek kesimde, ipek, pamuk gibi doğal elyaftan yapılmış ürünlerin kullanımı da söz konusudur. Kumaşların isimlendirilmeleri ise bazen yapıya bazen desene bazen de belli bir coğrafi bölgeye göre olmakta kumaşın ilk üretilmesinde kabul gören isim devam etmektedir. Dokuma ile elde edilen kumaşlar daha pahalı oldukları için baskılı kumaşların ilk amaçları bunların daha ucuz versiyonlarını elde etmek olmuştur (Yıldırım,2007,s.89).

Şekil 54. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı : BUHARA 7701 Genişliği : 1.40 cm Rapor Boyutu : 2.40 cm Gramajı : 443 gr/mt.

İplik Cinsi : % 45 Polyester % 55 Pp

Şekil 55. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: ERİNCEK 7700 Genişliği: 1.40 cm

Rapor Boyutu: 2.40 cm Gramajı : 628 gr/mt.

İplik Cinsi : % 32 Polyester % 30 Akrilik % 32 Fancy Yarn

Şekil 56. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: REFİĞ 1600 A Genişliği: 1.40 cm

Rapor Boyutu: 2.40 cm Gramajı : 628 gr/mt.

İplik Cinsi : % 32 Polyester % 30 Akrilik % 32 Fancy Yarn

Şekil 57. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: ROMAN 7711 Genişliği: 1.40 cm

Rapor Boyutu: 2.40 cm Gramajı : 826 gr/mt.

İplik Cinsi : % 24 Polyester % 38 Akrilik Şönil % 6 Akrilik % 23 Fancy Yarn % 9 Polipropilen

Şekil 58. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: RÜÇHAN 7800-A Genişliği: 1.40 cm

Rapor Boyutu: 3.00 Mt. Gramajı : 628 gr/mt.

İplik Cinsi : % 32 Polyester % 30 Akrilik % 38 Fancy Yarn

Şekil 59. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: ACUN 1003/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı : 472 gr/mt.

İplik Cinsi : % 42 Polyester % 41 Akrilik Şönil % 17 Polipropilen

Şekil 60. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: FERAYE 1000/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı : 683 gr/mt.

İplik Cinsi : % 29 Polyester % 8 Pamuk

% 31 Çağlar Fantezi % 32 Akrilik Şönil

Şekil 61. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: GÜNDÜZ 2832/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı : 699 gr/mtül İplik Cinsi : % 29 Polyester % 55 Akrilik Şönil % 16 Pamuk

Şekil 62. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: ALFA 1400/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı: 990 gr/mtül İplik Cinsi : % 20 Polyester % 21 Anmen Şönil

% 31 Esentepe Fantezi İplik % 28 Pamuk

Şekil 63. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: CASALİS 2800/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı: 554 gr/mtül İplik Cinsi : % 36 Polyester % 64 Akrilik

Şekil 64. Anmen Tekstil Kumaş Örneği (www.anmen.com.tr,2011)

Desenin Adı: Cengiz 7826/A Genişliği: 1.40 cm

Gramajı: 781 gr/mtül İplik Cinsi : % 26 Polyester % 46 Akrilik Şönil %28 Pamuk

Elde edilen veriler incelendiğinde, işletmede üretilen kumaşların kompozisyonları %100 Polyester den %100 Pamuğa kadar değişmektedir. İşletmede genellikle %40 Polyester ile %60 Akrilik kompozisyonda kumaşlar üretilmektedir. Ayrıca işletmede polyester, akrilik şönil, fancy yarn, polipropilen ve pamuk kompozisyonda kumaşlar üretilmektedir.