İdeolojinin Aydınlar ile Halka Anlatılması

Gramsci aydınları üst yapıyı temsil eden taşradaki tüm doktorlar, mühendisler, öğretmenler, vb devlet memurları olarak belirli bir mesleğe sahip işçi ya da köylü olmayan ancak köylünün köyünde görerek saygı duyduğu ve imrendiği, üst yapının ideolojisine

hakim ve onu her hareketi ile topluma empoze eden/etmeye çalışan zümre olarak tarif eder.

Bu aydın kesiminin en başına da gazetecileri oturtturur. Bu noktada basının gücüne inanır.

Cox ise aydını daha çok uluslararası şirketlerde iyi koşullarda çalışan, muhtemelen ideoloji sahibinin eğitim sisteminden geçmiş, iyi maaşları olan, o ülkenin okumuş kişileri ya da bu şirketlerde çalışan işçi sınıfı ve hegemonyanın sürdürülmesinde kilit rol oynayan belirli devlet kurumlarında (Maliye Bakanlığı, Başbakanlık Müsteşarlığı, vb.) çalışan bürokratlar olarak görür. Özellikle zaman içerisinde, kolonyal teorideki sav benzeri, yabancı şirketlerde göreceli olarak mevkidaşlarına nazaran daha iyi şartlarda çalışan bu sınıfın, şirketlerin orijinal hallerinde çalışan, yabancı ülkelerdeki işçilerle aynı ya da onlara yakın hak ve şartları talep etmeye başlıyacaklarını ancak kapitalist düzenin bu konuda orta yolu bularak bu işçilerin direnişlerini kıracağından bahseder.

Her ikisi de eleştirel teorinin hegemonya kavramı kapsamında aydınları; üst yapı ile alt yapı arasındaki ilişkiyi sağlayan, alt yapıya, üst yapının değerlerine inanarak, üst yapının değerlerini aşılamaya çalışan kurum olarak görür.

Avrupa Birliği, Komşuluk Politikasında kendi aydınlarını yetiştirmek, sistemini ve ideolojisini üye devletlere yayabilmek adına birkaç farklı yol izlemiştir. Bu yollarda direkt kendisinin bürokratik sistem içerisindeki bürokratlara müdahale etmesi ve eğitimle desteklenmiş yetiştirme ile gençlere yön vermesidir. Birlik kendi ideolojisini savunacağını inandığı aydınlarını oluşturduğu Twinning, TAIEX, ve SIGMA programları ile sağlama amacındadır. Twinning, hükümetler ve Birlik arasındaki uyumu sağlayabilmek adına, bir uzmanın en az on iki ay boyunca devletin bir biriminde, belirli projelerde danışman olarak çalışmasını içermektedir (European Commission, 2011a). 2005-2011 yılları arasında uygulanan Twinning Projeleri aşağıdaki tabloda olduğu gibidir.

180

Tablo 1: 2005-2011 Yılları Arasında Uygulanan Twinning Projeleri

Ülke

Kaynak: Implementation of the European Neighbourhood Policy in 2011 Statistical Annex[IoENP2011SA], 2012: 83

Twinning Projeleri kapsamında finans ve iç pazar konusunda 66 adet, ticaret ve endüstri konusunda 44 adet, sağlık ve tüketici haklarında 23, istihdam ve sosyal konularda 20, çevre hakkında 14, taşımacılık konusunda 17, enerji konusunda 14,tarım hakkında 13, telekomünikasyon konusunda 8 ve diğer alanlarda 28 adet uygulama yapılmıştır. Toplamda gerçekleştirilen proje sayısı 286 iken bunlardan sadece 39 adedi adalet ve içişleri hakkındaki uygulamalardır (IoENP2011SA, 2012: 84).

1996 yılında uygulamaya konulan ve sonrasında Komşuluk Politikası kapsamında da devam ettirilen TAIEX Programı ise Twinning projelerinden farklı olarak, daha kısa vade de üye devletlere teknik destek sağlamak adına uygulanan bir projedir. TAIEX, Üye devletlerin memurlarına verilen seminerler ve eğitim programlarını kapsar (EU Commission, 2011b). 2007-2011 Yılları arasında yapılan TAIEX çalışmaları aşağıdaki tabloda verilmiştir;

Tablo 2: 2007-2011 Yılları Arasında Yapılan TAIEX Çalışmaları geliştirilmesini destekler. 2008 yılına kadar Politikaya üye devletler de uygulanmıştır.

SIGMA kısa vadeden orta vadeye kadar, yüksek seviyedeki karar alıcı devlet memurlarının ve sivil toplum önderlerinin desteklenmesini kapsar (EU Commission, SIGMA, undated’den aktaran Wesselink ve Boschma, 2012: 11)

Aşşağıdaki tabloda 2008 - Aralık 2011 Tarihleri Arasında Gerçekleştirilen SIGMA Programları gösterilmiştir;

Tablo 3: 2008-Aralık 2011 Tarihleri Arasında Gerçekleştirilen SIGMA Programları

Ülke Sektör Destek Sayısı

Ermenistan Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 3

Finansal kontrol ve dış denetim 4

Kamu ihalesi 3

Politika yapımı 1

182

Tablo 3’in Devamı

Ülke Sektör Destek Sayısı

Azerbaycan Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 1

Kamu ihalesi 2

Finansal Kontrol ve dış denetim 1

Mısır Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 6

Politika yapımı 6

Gürcistan Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 5

Finansal Kontrol ve dış denetim 3

Kamu ihalesi 1

Ürdün Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 2

Finansal Kontrol ve dış denetim 3

Politika yapımı 3

Lübnan Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 1

Finansal Kontrol ve dış denetim 1

Kamu ihalesi 1

Fas Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 7

Finansal Kontrol ve dış denetim 1

Kamu ihalesi 1

Tunus Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 5

Finansal Kontrol ve dış denetim 1

Kamu ihalesi 1

Ukrayna Yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet 4

Finansal Kontrol ve dış denetim 2

Kamu ihalesi 2

Kaynak: IoENP2011SA,2011:76

Yukarıda verilen 2008-2011 yılları arasında icra edilen SIGMA programları çerçevesinde, üst düzey devlet görevlilerini odak noktasına alan 77 adet SIGMA programının 38 adedi yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet konularındadır.

Bu üç programın sonuçlarına göre Birlik, SIGMA programlarının %50’sini yasal çerçeve, sivil hizmetler ve adalet konularına ayırırken, orta seviyedeki devlet memurlarına hitap eden TAIEX projelerinin sadece % 25’i adalet ve iç işlerine ayırmıştır. Bizzat Birliğin görevlendirdiği bir uzmanın danışmanlığı olan Twinning Projeleri’nde ise proje sayısı 286 iken bunlardan sadece 39 adedini, yani yaklaşık olarak % 20’sini, adalet ve içişlerine ayırmıştır.

Buradan yola çıkarak birliğin, demokrasi ve hukuk konusunda devletin üst düzeyinde bulunan karar alıcıları özellikle etkilemeye çalıştığı, Birliğin aydın olarak daha çok devlet kademelerinde yer alan bürokratları gördüğü sonucuna varabiliriz. Burada Birliğin hatası, bu bürokratların da esasında bahse konu ülkelerin içerisinde bulunduğu bir durumun sonucu olarak, rejim/hükümet/devlet yanlısı bir profil sergilemeleri ve sistemin devamını savunan, kemikleşmiş bir grup olmaları gerçeğinin göz ardı edilmesidir.

Tüm bu olumsuzluklara karşın Birlik, eğitim desteği verdiği bu üst yapı zümresini hedef kitle seçmekte haklıdır. Her ne kadar yaşlı bürokratların sistemin şiddetli bir şekilde taraftarı olacağı değerlendirilse de, genç bürokratların ideoloji çerçevesinde ikna edilmeleri daha kolay olacaktır. Zaten birlik, bu noktada orta düzey yöneticilere eğitim programlarında ağırlık vermiştir.

Birliğin kendi aydınlarını yetiştirmesinin diğer bir bacağı olan eğitim konusundaki uygulamalarına ise ilerleyen sayfalarda değinilecektir.