İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2019/1769

KARAR NO : 2019/2619

DAVACI :

VEKİLİ : Av. Burak YABACI

Merkez Mah. Cumhuriyet Cd. As İş Merkezi No:14/3 Gölcük/KOCAELİ

DAVALI : Ankara Valiliği -ANKARA

DAVANIN ÖZETİ : Davacı tarafından, pasaport verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemin; seyahat özgürlüğünün ihlal edildiği, Kocaeli 2. Ağır ceza Mahkemesi'nce yurt dışına çıkış yasağının kaldırıldığı, eşinin ve kızının Bulgaristan vatandaşı olduğu, dava konusu işlemle aile bütünlüğünün de ihlal edildiği ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istenmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Usule ilişkin olarak davanın süresi içerisinde açılmadığı; esasta ise dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRKMİLLETİADINA

Karar veren Ankara 4. İdare Mahkemesince, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava, davacı tarafından, pasaport verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'sının "Yerleşme ve seyahat hürriyeti" başlıklı 23.Maddesinde; "Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir. Yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve kamu mallarını korumak; seyahat hürriyeti, suç soruşturma ve kovuşturması sebebiyle ve suç işlemesini önlemek; amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir. Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararına bağlı olarak sınırlanabilir. Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkında yoksun bırakılamaz." hükmüne yer verilmiştir.

5682 saylı Yasa'nın 22.maddesinde "Yurt dışına çıkmaları; mahkemelerce yasaklananlara, memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere ve terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen yurtdışındaki her türlü eğitim, öğretim ve sağlık kuruluşları ile vakıf, dernek veya şirketlerin kurucu ve yöneticisi olduğu veya bu yerlerde çalıştığı İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlerepasaport veya seyahat vesikası verilmez. Ancak, yabancı memleketlere gitmeleri mahkemelerce yasaklananlar dışında kalanlara, zaruri hallerde Cumhurbaşkanının onayı ile pasaport veya pasaport yerine geçen seyahat vesikası verilebilir.

Bu durumda olanların açık kimlikleri (adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, ana ve baba adı ile nüfusa kayıtlı olduğu yer) ve tahdit sebebi, ilgili daireler tarafından mahallin polis makamlarına bildirilir.

İlgili polis makamları da bu bilgileri alır almaz bağlı bulunduğu il emniyet müdürlüğü kanalıyla en seri haberleşme aracıyla yazılı olarak hudut kapısı bulunan emniyet müdürlüklerine,

1/4

şahsın nüfusa kayıtlı olduğu il emniyet müdürlüğüne ve Emniyet Genel Müdürlüğüne bildirir. "

hükmüne, Ek 7.maddesinde ise "Millî güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle;

A) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında kabul edilen kanunlar uyarınca kamu görevinden çıkarılmaları veya rütbelerinin alınması nedeniyle pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,

B) 18/10/2016 tarihli ve 6749 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun 5 inci maddesi ve 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 35 inci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,

C) Mahkemelerce yurt dışına çıkmaları yasaklananlar hariç olmak üzere bu Kanunun 22 nci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan, haklarında aynı nedenlerden dolayı; devam etmekte olan herhangi bir idari veya adli soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilenlere, mahkûmiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere, başvurmaları hâlinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir." hükmüne yer verilmiştir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 35.maddesinde ".... B) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle; terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca Devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen;

1) 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi personel Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır. ....

C) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle; haklarında (A) ve (B) fıkraları uyarınca idari işlem tesis edilenler ile aynı gerekçeyle haklarında suç soruşturması veya kovuşturması yürütülenler, işlemi yapan kurum ve kuruluşlarca ilgili pasaport birimine derhâl bildirilir. Bu bildirim üzerine ilgili pasaport birimlerince pasaportlar iptal edilebilir. İlgili pasaport birimine isimleri bildirilen kişilerin eşlerine ait pasaportlar da genel güvenlik açısından mahzurlu görülmesi hâlinde aynı tarihte İçişleri Bakanlığınca iptal edilebilir. ..." hükmüne yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde subay olarak görev yapan davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 35.maddesi uyarınca FETÖ/PDY terör örgütü ile ilişkili olduğu gerekçesiyle kamu görevinden çıkarıldığı, aynı gerekçe ile hakkında yürütülen ceza yargılamasında Kocaeli 2. İdare Mahkemesi'nin 27.06.2019 tarih ve E:2019/138, 2019/260 sayılı kararı ile hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilerek beş yıl denetim süresine tabi tutulduğu, aynı kararda karar kesinleştikten sonra sanığın yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasına karar verildiği, bu kararın 05.07.2019 tarihinde itiraz edilmeden kesinleştiği, anılan karar nedeniyle davacı tarafından pasaport verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Anayasa'nın “Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlığını taşıyan 13.maddesi "Temel

ANKARA

4. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2019/1769 KARAR NO : 2019/2619

hak ve hürriyetler, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, millî egemenliğinin, Cumhuriyetin, millî güvenliğin, kamu düzeninin, genel asayişin, kamu yararının, genel ahlâkın ve genel sağlığın korunması amacı ile ve ayrıca Anayasanın ilgili maddelerinde öngörülen özel sebeplerle, Anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olarak kanunla sınırlanabilir. Temel hak ve hürriyetlerle ilgili genel ve özel sınırlamalar demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olamaz ve öngörüldükleri amaç dışında kullanılamaz. Bu maddede yer alan genel sınırlama sebepleri temel hak ve hürriyetlerin tümü için geçerlidir” şeklinde düzenlenmiştir.

Seyahat hürriyetinin kısıtlanmasında temel hüküm, "Temel Hak Ve Hürriyetlerin Sınırlanması" başlıklı Anayasanın 13 ncü maddesi olup, ancak Anayasa'nın 15 nci maddesine göre Olağanüstü hal de özel kısıtlamalar getirilebileceği, bu kısıtlama ile olağanüstü hal sürecince seyahat hürriyetinin kısmen veya tamamen durdurulmasının mümkün olduğu, ancak bu kısıtlama için yasal temele ihtiyaç bulunduğu açıktır. İnsan hak ve hürriyetine dair belgelerde seyahat hürriyeti, üst derecede güvenceye alınmış bir insan hürriyeti olarak tanımlanmıştır.

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek 4 numaralı Protokol'ün 2 nci maddesinin 2.bendine göre; "Herkes, herhangi bir ülkeyi, kendisininki dahil olmak üzere, terk etmekte serbesttir."

hükmüne yer verildiği ve bu protokolü 1992 yılında Türkiye Cumhuriyetinin imzaladığı 26.02.1994 tarihli, 21861 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan bu protokolün iç hukukta da bağlayıcılığı olduğu da sabittir. davacının anayasal hakkı olan seyahat hürriyetinin engellenmesi sonucunudoğurabileceği, davacı hakkında FETÖ/PDY üyeliği kapsamında yürütülen yargılama neticesinde Kocaeli 2. İdare Mahkemesi'nin 27.06.2019 tarih ve E:2019/138, 2019/260 sayılı kararı ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiği ve aynı kararda yurt dışına çıkış yasağının kaldırıldığı, anılan kararın 05.07.2019 tarihinde kesinleştiği dikkate alındığında, davalı idarece davacı hakkında başkaca yurtdışına çıkış yasağına yönelik Mahkeme kararı bulunup bulunmadığı incelenerek, davacının yutdışına çıkışına mani başkaca mahkeme kararı bulunmaması halinde pasaport verilmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, dava açılırken davacının adli yardım talebi kabul edildiğinden, davacıdan alınmamış olan aşağıda dökümü yapılan (vekalet harcı hariç) 171,40-TL yargılama giderinin kararın kesinleşmesinden sonra davalı idareden tahsili amacıyla ilgili vergi dairesi müdürlüğüne müzekkere yazılmasına, kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.362,00 TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren otuz (30) gün içinde AnkaraBölge İdare Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere 31/12/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

YARGILAMA GİDERLERİ : Başvurma Harcı : 44,40 TL

Karar Harcı : 44,40 TL

Vekalet Harcı : 6,40 TL Posta Gideri : 76,20 TL

TOPLAM : 171,40 TL

KOCAELİ

1. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/873