İşçinin Sataşması, Sarhoşluğu ve Uyuşturucu Madde Kullanması

4857 sayılı İş K. m.25/II-d alt bendine göre “İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka bir işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması…”

durumu haklı fesih nedenidir. Haklı nedenle feshe yol açan sataşma eylemi işverene, işverenin aile üyelerinden birine veya işverenin başka bir işçisine (veya işveren vekili de dahil) söz ile olabileceği gibi davranış şeklinde de ortaya çıkabilir.

Yargıtay’ ın konu ile ilgili bir kararına göre “…İşçinin, makinada çalışmak istemediği, işyeri yönetimine hakaretamiz ( hakaret dolu, hakaret içeren ) “TDK”

sözler sarf ettiği ve kendisini ikaz eden diğer işçinin üzerine yürüdüğü ve onu tehdit ettiği anlaşılmaktadır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 17/II-ç (şimdi İş K m. 25/II-d) maddesi uyarınca, işçinin işverene ve onun başka bir işçisine sataşması haklı fesih nedenini oluşturur.”²⁹⁷ Aynı doğrultuda başka kararları da mevcuttur.²⁹⁸

Her ne kadar İş K. m. 25/II-d alt bendinde işçinin sataşmasından söz ediliyorsa da, çalışmamızda savunulan görüşe göre işçi yakınının sataşması işyerinin düzenini ve disiplinini olumsuz yönde etkiliyor, işçi-işveren açısından iş ilişkisini katlanamaz hale getiriyorsa, kanun koyucunun mevzuatın amacından hareketle olayın niteliğine göre yine işveren lehine bildirimsiz fesih hakkı tanımak gerekir.²⁹⁹ Nitekim Yargıtay H.G.K. bir kararında, banka müdür yardımcısı olan işçinin diğer müdür yardımcısıyla anlaşmazlık içine düşmesi üzerine, işçinin kocasının bankaya gelip diğer müdür yardımcısını personelin önünde dövüp hakaret etmesi nedeniyle işçinin

297 Yarg. 9. H.D., T. 20.6.1995, E. 12819/22344 K. , Tekstil İşv., Kasım 1995, Kararlar Eki.

298 Yarg. H.G.K, 4.6.1975,9-62/724 ve Narmanlıoğlu Ünal’ ın notu, İHU, İş K. 17, No.

5; Yarg. 9. H.D., 4.3.1999 T., E.1866/4119K., Tekstil İşv., Mayıs 1999, 19; Yarg. 9. H.D., T.

5.5.1997, E. 3676/8205 K., YKD, Nisan 1998, 529-530; Yarg. 9. H.D., T. 16.10.2003, E.

4848/17217 K., ÇT, 2004/2, 157-158.

299 Süzek Sarper, Bireysel İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı, Yargıtay’ ın 1989 yılı İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi, 105; Centel Tankut, İş Hukuku, Cilt: I Bireysel İş Hukuku,182; Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 129-130. Savaş Fatma Burcu, İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Nedenle Feshi, 85; Arslan Ertürk Arzu, Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, 80.

100

iş sözleşmesinin işverence feshi isabetli olarak İş Kanunu m.17/II, ç (şimdi İş K. m.

25/II-d) kapsamında görülmüştür.³⁰⁰

Öte yandan, sataşma eyleminin mesai saatleri dışında meydana gelmesi de olayın niteliğine göre haklı nedene dayanarak fesih hakkının doğumuna bir engel teşkil etmez. Konu ile ilgili Yargıtay’ ın bir kararında, işveren tarafından işçiye verilen izin süresini aştığı için aynı işyerinde çalışan ustabaşı ile tartıştığı, yumruk atarak zarar verdiği ve yine iş süreleri dışında da olsa işyerinde ve işyeri ile alakalı olarak tecavüz olayının meydana geldiğini göz önünde bulundururak feshin haklı olduğuna karar vermiştir.³⁰¹

İş K. m. 25/II-d alt bendinde işçinin, işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde kullanmış biçimde gelmesi ya da işyerinde bu maddelerden herhangi birini kullanmış olması da haklı fesih nedeni sayılmıştır. İlgili kanun düzenlemesi gerekçesi ile haklı nedenle fesih nedeninin doğumu için işçinin mutlaka alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı olması gerekmeyip İş K. 25/II-d’de düzenlenen hallerden birinin meydana gelmesi yeterlidir.

Yasada işyerine sarhoş olarak gelmek koşulu arandığından, aldığı içki miktarı işçinin irade ve davranışlarını, işini normal bir biçimde yürütme yeteneğini etkilemiyorsa, sadece işyeri dışında alkollü içki kullanmış bulunması haklı nedenle fesih hakkının doğumu için yeterli değildir.³⁰² Ayrıca bu konuda Yargıtay’ ın aynı yönde kararları da vardır.³⁰³

İşçinin işyerinde alkollü içki içmesi işverene haklı nedenle fesih hakkı verir. Bu halde ayrıca, işçinin aldığı alkol miktarının işçinin eylemlerini olumsuz şekilde etkilemesi ve işini olağan şekilde yürütmesini engellemesi koşul olarak aranmaz.

Yargıtay’ ın konuyla ilgili bir kararında, “İşyerinde ispirtolu içki kullanmak İş K. nun

300 Yarg. H.G.K., T. 19.10.1983, 9-610/981, Tekstil İşv., Ocak 1985,19; Centel Tankut, İş Hukuku, Cilt: I Bireysel İş Hukuku, 182, dn. 86.

301 Yarg. 9. H.D., T. 4.11.1998, E. 13235/15605 K., Tühis, Şubat-Mayıs 1999, 80.

302 Narmanlıoğlu Ünal, İş Hukuku, 206; Centel Tankut, İş Hukuku, Cilt: I Bireysel İş Hukuku, 182-183. Savaş Fatma Burcu, İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Nedenle Feshi, 93; Odaman Serkan, Fesih hakkı, 132.

303 Yarg. 9. H.D., T. 27.6.1978, E. 6424/9324 K., Tekstil İşv., Ocak 1979, 9-10; Yarg. 9.

H.D., T. 19.2.1976, E. 5009/6514 K., YKD, Kasım 1976, 1571-1572.

101

17/II, ç bendi (şimdi İş K. 25/II-d) hükmü gereğince işveren açısından haklı fesih nedenidir. İçkinin sarhoşluk tevlit edecek derecede alınmamış olması ya da alışkanlık haline getirilmemiş bulunması, sonuca etkili değildir.”³⁰⁴ demek suretiyle işçinin aldığı alkol miktarının veya alkol almasının alışkanlık haline gelmiş olmasının önemi olmadığını belirtmiştir.

“Sataşma, tehdit veya sarhoşluk; işçinin, işverene veya onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka bir işçisine sataşması” veya 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nun m. 28/1 uygun davranmaması, yani işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde kullanmış olarak gelmesi ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu kullanması haklı nedenle fesih hakkı verir.

Yargıtay’ a göre, işçinin mesai saatleri içinde diğer işçilere kesici alet atması davranışı işverene bildirimsiz fesih hakkı verir ve bu eyleme ilişkin ceza mahkemesinin yapmış olduğu yargılama sonucunda verdiği beraat kararı hukuk hakimini bağlamaz.³⁰⁵ Yine Yargıtay işverene, işçinin işyerinde kavga çıkarmasına ilişkin vermiş olduğu bir kararında haklı fesih hakkı olduğunu kabul etmiştir.³⁰⁶ Aynı şekilde, sarhoş bir durumda gece nöbetçisine, kurum müdürüne ve santral çalışanına hakaret ettiği tanık beyanları ile sabit olan işçinin davranışı işverene haklı nedenle fesih hakkı verir ve ceza mahkemesinin verdiği beraat kararı sonucu değiştirmez.³⁰⁷ Yargıtayca belirtildiği gibi, işçinin personel müdürüne hakaret etmesi sataşma eyleminin kabulünü gerektirir.³⁰⁸ Aynı şekilde, makinada çalışmak istemeyen, işyeri yönetimine yönelik hakaret edici sözler söyleyen ve kendisini uyaran diğer işçinin üzerine yürüyen ve onu tehdit eden işçinin bu sataşmaları işveren lehine haklı fesih

304 Yarg. 9. H.D., T. 26.3.1981, E. 1673/3925 K., TÜHİS, Temmuz 1981,24.

305 Yarg. H.G.K, T. 4.6.1975, E. 975/9-62 K. 724 ve Ü. Narmanlıoğlu’ nun notu, İHU, 1976, İş K. 16 (No. 5); Yarg. 9. H.D., T. 21.2.1994, E. 1993/13441 K. 1994/2600, Tekstil, İşv. D., Temmuz-Ağustos 1994, Kararlar eki.

306 Yarg. 9. H.D. T. 16.6.1998, E. 1998/8260, K. 1998/10375, Tekstil İşv. D, Kasım 1999,15-16.

307 Yarg. 9. H.D., T. 16.11.1989, E. 1989/6824, K. 1989/9879, YKD, Ekim 1990,1479-1480.

308 Yarg. 9. H.D., T. 15.12.1994, E. 1994/13783, K. 1994/17960, TÜHÎS, Şubat 1995,67-68; Yarg. 9. H.D., T. 24 Ekim 2013, E. 2011/36860, K. 2013/27208, Çimento İşv. D, Eylül 2014, 39-40.

102

nedenini doğurur.³⁰⁹ Yine Yargıtay işçinin başka bir işçiye hakareti ile ilgili olarak kararı vardır.³¹⁰ Bunun gibi, aşçı yardımcısının aşçıbaşına hakaret etmesi ve asılsız bir şekilde yemeğin kötü çıktığına dair söylenti çıkarması ve işçinin aynı işyerinde birlikte çalışan eşine sinkaflı sözler ederek kaba kuvvet de uygulaması işçinin, işverenin başka işçisine sataşması halini oluşturur.³¹¹ Ancak, sataşma halinde iş sözleşmesinin feshi işyerinde çalışma disiplini ve iş düzenini sağlama amacına yönelik olup bunlara zarar verir nitelikte olmayan davranışlardan dolayı feshedilemez.³¹² Karardaki “zedeleme” ölçütü konusu önem arz etmektedir.³¹³ Örneğin, otobüs şoförünün araç için tehlike arz eden kişiyi fiziksel şiddet uygulaması veya sataşması işverene karşı bir davranış değildir.³¹⁴ Yüksek mahkeme Yargıtayca, iş arkadaşı tarafından dövülen işçinin de kendini savunma saikiyle karşılık vermesi neticesinde tazminatsız iş sözleşmesinin feshedilmesi suretiyle işten çıkarılması da kanuna aykırı bulunmuştur.³¹⁵

İşe sarhoş olarak gelen, işverenin ikazı üzerine işyerini terk eden ve bir daha geri dönmeyen işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.³¹⁶ Ancak, Yargıtayca da belirtildiği üzere, işe alkollü biçimde gelen işçinin irade ve eylemleri işini mutad şekilde devam etmesini etkilemiyorsa, sadece işyeri dışında içki

309 Yarg. 9. H.D., T. 20.6.1995, E. 1995/12819, K. 1995/22344, Tekstil İşv. D, Kasım 1995, Kararlar eki; Yarg. 9. H.D., T. 5.5.1997, E. 1997/3676, K. 1997/8205, YKD, Nisan 1998,529-530; Günay Cevdet İlhan, İş Kanunu Şerhi, C I, 1621.

310 Yarg. 9. H.D., T. 28.6.2000, E. 2000/6641,K. 2000/9976.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.)

311 Yarg. 9. H.D., T. 26.2.1988, E. 1988/226, K. 1988/1719, Tekstil İşv. D, Temmuz 1988, 22; Yarg. 9. H.D., T. 19.4.2004, E. 2004/20093, K. 2004/8643, Legal HD, 2005/5, 362-363.

312 Yarg. 9. H.D., T. 30.12.1982 ve İnce Ergun’ un incelemesi, İHU, İş K. 17 (No. 19);

Tunçomağ Kenan/Centel Tankut, İş Hukukunun Esasları, 208; Odaman Serkan, İşverenin Fesih Hakkı,112.

313 Odaman Serkan, İşverenin Fesih Hakkı, 116

314 Yarg. 9. H.D., T. 28.1.1987, E. 1987/576, K. 1987/763, YKD, Mayıs 1989, 665-666.

315 Yarg. H.G.K, T. 11.12.1985, E. 1984/9-248, K. 1985/1402, Tekstil İşv. D., Eylül 1987,18-19.

316 Yarg. 9. H.D., T. 19.2.1976, E. 1976/5009, K. 1976/6514, YKD, Kasım 1976, 1571-1572.

103

kullanmış olması iş sözleşmesinin feshi için yeterli olmayacaktır, buna rağmen işveren tarafından bu gerekçeyle yapılacak fesih de haksız fesih olacaktır.³¹⁷ Yargıtay’ a göre, alkollü içki alan işçi açısından aldığı alkol işyerinde sarhoşluk yaratacak derecede olmaması veya alışkanlık haline getirilmemiş olması sonuca etkili olmayıp her halükarda haklı nedenle fesih nedenidir.³¹⁸ Buna ek olarak, Yargıtay’ ın konu ile ilgili verdiği başka kararlarda makam aracı şoförünün veya yolların tuzlanması işi ile ilgili eki çalışan işçinin iş esnasında alkol alması³¹⁹ veya kamyon şoförünün kamyonu içkili halde sürmesi ve işyerine de içkili şekilde gelmesi³²⁰ de haklı nedenle fesih nedenidir.

İş K. m. 25/II (d) alt bendine göre; “…işçinin, işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması…” halinde işverenin, belirli süreli iş sözleşmesini süresinden önce veya ihbar öneli beklemeksizin feshedebilir. Esasen sataşma, iş sözleşmesinin güven ilişkisi temelindeki şahsi yönünün bir sonucu olan

“sadakat borcuna” aykırılığın özel bir düzenlenmesidir.³²¹

Yukarıda ayrıntılı bir şekilde açıklandığı üzere işverenin ailesi üyesi kavramını ne işverenin tüm akrabalarını kapsayacak biçimde geniş, ne de çekirdek aileyi ifade edecek şekilde dar yorumlanmaması gerekir. İşçinin, işverenin veya işverenin aile üyelerinden herhangi birine sataşması hal ile işçinin işverenin başka işçisine sataşması hali aynı esaslara tabi olarak değerlendirilmemelidir. Şöyle ki, işyeri

317 Yarg. 9. H.D., T. 27.6.1978, E. 1978/6424, K. 1978/9324, Tekstil İşv. D, Ocak 1979, 9-10; Yarg. 9. H.D., T. 23.2.2004, E. 2003/13841, K. 2004/3064, İBD, 2004/3,1264.

318 Yarg. 9. H.D., T. 26.3.1981, E. 1981/1673, K. 1981/3925, TÜTİS, S. Temmuz 1981,24.; Aydın Ufuk, İşçinin Sürücü Belgesine El Konulması ve İş Hukuku Bakımından Sonuçları, Sicil İHD, Haziran 2010, 232-243.

319 Yarg. 9. H.D., T. 21.11.1988, E. 988/8379, K 988/11025., Tekstil İşv. D, Nisan 1989,19; Yarg. 9. H.D., T. 21.11.2000, E. 2000/11059, K. 2000/17243; Günay Cevdet İlhan, İş Kanunu Şerhi, 3554; Yarg. 9. H.D., T. 9.10.2006, E. 2006/18364, K. 2006/26051, Çalışma ve Toplum,2007/1, 203-205.

320 Yarg. 9. H.D., T. 26.3.1991, E. 1990/12848, K. 1991/6573, YKD, Aralık 1991, 1823-1824; Yarg. 9. H.D., T., 11.4.2005, E. 2005/8257, K. 2005/12834, Legal HD, 2005/8,1741-1742.

321 Narmanlıoğlu Ünal, İş Hukuku, 359; Mollamahmutoğlu Hamdi/Astarlı Muhitten/Baysal Ulaş, İş Hukuku, 625; Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 109.

104

dışındaki sataşma eylemi işverene yönelik ise istisnasız olarak, işverenin başka bir işçisine yönelik ise işyeri ile alakalı olduğu ve işyeri düzenine etki ettiği ölçüde haklı nedenle fesih nedeni olarak kabul edilmelidir.³²² İş K. m. 25/II-b alt bendinde işçinin, işveren veya işverenin aile üyelerinden herhangi birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması durumunu ayrıca düzenlenerek, bu kapsamda “sataşma” kavramının içeriğini daraltılmıştır.³²³

Öte yandan, işveren vekili kavramına gelince; işveren vekili, işverenin diğer bir işçisi niteliğini taşıdığı takdirde işverenin başka işçisine sataşma durumu kapsamında olmakta ve işçinin, işveren vekiline sataşması iş sözleşmesinin feshinde haklı neden olarak kabul edilmektedir. Ancak işveren vekilinin, işverenin diğer bir işçisi sayılmadığı hallerde ise, eğer işveren vekili temsil etme yetkisine ve en üst düzeyde karar verme yetkisine sahip ise, işverene sataşma durumundan bahsedilir.³²⁴ Bu anlamda, işveren için düzenlenen her çeşit yükümlülük ve sorumluluklar işveren vekilleri açısından da uygulama alanı bulduğundan işverenin bahsi geçen fonksiyonlarına sahip olan işveren vekili, işveren gibi değerlendirilecektir. Bundan dolayı, işçinin, işveren vekili veya işverenin aile üyelerinden herhangi birine sataşması halinde de, anılan bu bent kapsamında haklı nedenle fesih hakkı doğacaktır.³²⁵

Son olarak belirtilmesi gerekir ki işçinin sarhoşluğu ile ilgili İş K.’ nun İçki veya uyuşturucu madde kullanma yasağı başlıklı m. 84’ de düzenlenen “işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.” hükmü 20/6/2012 tarihinde 6331 sayılı Kanunun 37. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

İncelenen konu başlığı ile ilgili son hal olan işçinin uyuşturucu madde alması hali İş K. m. 25/II-d alt bendinin devamında, “…işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması “olarak düzenlenmiştir.

322 Mollamahmutoğlu Hamdi/Astarlı Muhitten/Baysal Ulaş, İş Hukuku, 625; Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 109.

323 Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 109.

324 Akyiğit Ercan, İş Hukuku Şerhi, 1156.

325 Kaplan Emine Tuncay, Fesih Hakkı, 143; Narmanlıoğlu Ünal, İş Hukuku, 360.

105

İşçinin işyerine uyuşturucu madde³²⁶ almış olarak gelmek ya da bu maddeleri kullanması açısından ise, İş K.’ nda sadece uyuşturucu maddenin kullanımından bahsedilmiş olsa da, uyuşturucu maddeyi kullanmak yanında onu ceza hukuku disiplini açısından daha ağır yaptırımları olan uyuşturucu madde bulundurmak da işverene haklı nedene dayanarak bildirimsiz fesih hakkı verir.³²⁷

Ancak, kanunda açıkça yukarıda alıntılanan maddede işyeri sözcüğünü kullanmakta iken; kanunun lafzi ile ifade etmek gerekirse “işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmenin ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmanın”

sadece mesai saatleri içinde mi, yoksa mesai saatleri bittikten sonra da geçerli olup olmayacağı konusunda bir açıklık yoktur. Doktrindeki bir görüşe göre, bu fiillerin işyerinde işlenmesi kesinlikle yasaklanmıştır. O halde mesai saatlerinde ya da mesai saatleri dışında işyerinde içki veya uyuşturucu madde kullanılması halinde işveren lehine haklı nedenle fesih hakkı doğacaktır.³²⁸ Doktrindeki başka bir görüşe göre ise, bu eylemlerin bir tatil gününde yapılması durumunda söz konusu içki ve uyuşturucu madde kullanma yasağına aykırı hareket edilmiş olmayacak ve salt bu eylemlerin yapılmış olması iş sözleşmesini haklı nedenle sonlandırılamayacaktır.³²⁹ Yargıtay da konu ile ilgili vermiş olduğu bir kararında, “...davacının işyerinde ve iş saatleri içinde içki içtiği anlaşılmaktadır. Davacı şahitleri de davacının iş saatleri dışında içki içtiğini belirtmişlerdir. Tanıkların bu beyanlarından ve dosya içeriğinden davacının iş saatleri için işyerinde içki içtiğinin kabulü gerekir. Bu durumda davacının hizmet akdinin 1475 sayılı İş Kanunun 17/11-ç maddesi (şimdi İş K.

m.25/II-d) gereğince hizmet sözleşmesinin haklı olarak feshedilmesi nedeniyle ihbar ve kıdem teminatı isteklerinin reddine karar verilmelidir...”³³⁰ demek suretiyle işçinin işyerinde ve iş saatleri içinde içki içmesi nedeniyle işverenin haklı nedenle feshe hakkı olduğunu içtihat etmiştir.

326 Morfin, kokain, eroin, afyon, esrar gibi duyulara uyuşukluk veren madde, http://tdk.gov.tr/

327 Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 133.

328 Kaplan Emine Tuncay, Fesih Hakkı,146; Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 134.

329 Oğuzman M. Kemal, Fesih, 69.

330 Yarg. 9. H.D., 18.09.1995 T., 1995/8655 E., 1995/25771 K.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.)

106 a) Sataşma Kavramı

Hukuki anlamı itibariyle sataşma sözcüğünün tam olarak hangi halleri içerdiğini net bir biçimde belirlemek olası değildir. Somut durumun özelliklerine göre, sataşma kavramına hangi hallerin gireceği, hakimin takdirine bırakılmıştır. Yargıtay,

“…İşçinin işverene veya işverenin ailesine ya da işverenin diğer bir işçisine sözle veya eylemle yapılan sataşma, işverene hizmet sözleşmesini haklı ve tazminatsız fesih hakkı verir.’ şeklinde ifade ederek sataşmanın hem söz hem de eylem ile gerçekleşebileceğini içtihat etmiştir.³³¹ Bir başkasını söz veya fiille rahatsız etmek ve bu şekilde onun kişilik haklarına tecavüz etmek sataşma kavramı içinde değerlendirilecektir. Sataşma, Bir kimseyi rahatsız edecek şekilde sözlü veya fiili davranışlarda bulunmak veya ona sarkıntılık etmek olarak tanımlanabilir.³³² O halde, kişinin malına, namusuna, şeref ve haysiyetine, kısacası maddi ve manevi bütünlüğüne zarar verilmesi halinde sataşma hali söz konusu olacaktır.

Sataşma eylemi, her olayın kendi özellikleri içinde değerlendirilmesi gereken bir kavram olduğu için, sergilenen tutum ve davranışın eylemi yapanla eyleme muhatap kişi arasındaki yakınlık ve ilişki göz önüne alınarak değerlendirilmesi daha doğru olacaktır.³³³

Bu bent kapsamında bir sözün veya davranışın, eylemin sataşma sayılabilmesi için Türk Ceza Kanunu bakımından suç olması zorunlu değildir.³³⁴ TCK’ na göre suç sayılmayan, fakat sataşma olgusunun meydana gelmesi için yeterli olan, işyerindeki düzeni bozan söz ve fiiller, haklı nedenle fesih nedeni teşkil edecektir. Nitekim Yargıtay da işçinin söz konusu davranışları dolayısıyla kovuşturmanın başlamış ve sonunda beraat karan verilmiş olmasının, feshin haklılığını etkilemeyeceğini ifade etmiştir: “... Davacı işçinin, çalışma saatleri içinde işverenin başka işçilerine iki defa

331 Yarg. 9. H.D., T. 23.11.1995, 1995/17725 E., 1995/34508 K.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.) 332 Kaplan Emine Tuncay, Fesih Hakkı, 143.

333 Akyiğit Ercan, İş Hukuku Şerhi, 1156.

334 Tunçomağ Kenan/Centel Tankut, İş Hukukunun Esasları, 212; Narmanlıoğlu Ünal, İş Hukuku, 359; Mollamahmutoğlu Hamdi/Astarlı Muhitten/Baysal Ulaş, İş Hukuku, 626;

Dönmez Kazım Yücel, İş Hukukunda Tazminatlar, 436; Akyiğit Ercan, İş Hukuku Şerhi, 1156.

107

bıçak attığı anlaşıldığına göre, işverenin iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı doğmuştur. Ceza Mahkemesinden verilen beraat kararı hukuk hakimini bağlamaz.

30.4.1974 gün ve 2360/88223 sayılı ilamıyla, davacı işyerinde arkadaşlarına iki defa bıçak atmak suretiyle, işyerindeki disiplin ile kabili telif olmayan bir tutum içindedir.

Ceza Mahkemesinin, olayı bir şaka olarak kabul edip cürmi kasıt görmeyerek davacıyı beraat ettirmesi, iş sözleşmesinin feshi bakımından davalı için haizi ehemmiyet değildir. Davacının işyerindeki tutumu dolayısıyla davalı bakımından iş sözleşmesinin haklı olarak feshi için kanuni sebepler teşekkül etmiştir. Bu bakımından davanın reddi gerekirken…” ³³⁵

b) Sözlü Sataşma

İşverenin, işçinin iş sözleşmesini feshedebilmesi için, söz ile yapılan sataşmanın varlığı yeterlidir. Sözlü sataşmanın gerçekleşebilmesi için, sataşan işçinin karşısındaki kişiyi manevi yönden olumsuzluğa sürüklemesi, onda üzüntü ve kedere neden olması gerekmektedir. Bununla birlikte, sözle sataşmanın haklı neden oluşturması için, mutlaka sözün hakaret şeklinde ifade edilmiş olması gerekmez;

sözün sarf edildiği kişinin ruhsal yapısında bir etki uyandırabilecek nitelikte olması aranmaktadır. Ayrıca bir sözün sataşma olarak nitelendirilmesi için, onun gerçek dışı olması da önem arz etmemektedir.³³⁶

Yargıtay konu başlığı altında incelenen konuya ilişkin vermiş olduğu bir kararında,

“…Bir işçinin kendisini uyarmak isteyen ve göreve davet eden amirine karşı “benim üzerime çok düşme, sonra karışmam” demesi amirine karşı hakaret ve tehdidi tazammun eder. Zira “sonra karışmam” sözlerinin dilimizde istihdaf ettiği mana, muhatabı maddi ve manevi her türlü zarara maruz kılmayı tazammun eder. Bu sözlerin sarfından sonra “verin tazminatımı çıkayım, zaten yaza çıkacağım” demiş olması izhar olunan tehdit kastını yok etmez, aksine tehdidin tazminat almayı sağlamak kastıyla yapıldığını meydana vurur...”³³⁷ demek suretiyle işçi tarafından

335 Yarg. H.G.K., 04.06.1975 T., 1975/627 E., 1975/724 K.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.) 336 Akyiğit Ercan, İş Hukuku Şerhi, 1156.

337 Yarg. 9. H.D., 03.08.1967 T., 1967/6662 E., 1967/7049 K.

108

işveren veya ailesine ya da işverenin başka işçisine karşı yöneltilecek tehdit de bu bent kapsamında değerlendirilecektir.

Yargıtay’ a göre, işçinin amirini tehdit etmesi sataşması işveren lehine iş sözleşmesini fesih için haklı fesih nedeni doğuracaktır.³³⁸ Bahsi geçen tehdit, yazılı veya sözlü, ya da herhangi bir eylemle olabileceği gibi bazı durumlarda işaret ile de gerçekleştirilebilir. Örneğin, kişinin kapısına tehdit etmek amacıyla ölüm kavramını çağrıştıran kuru kafa sembolü çizilmesi eylemi tehdit olarak nitelendirilebilir.³³⁹ Ancak meydana gelmesi mümkün olmayan bir eylemin yahut sözün ifade edilmesi anlamına gelmemektedir. Ancak yine örnek olarak, “deprem olması için dua edeyim de, fabrikan başına yıkılsın” şeklindeki kişinin inisiyatifinde olmayan olaylara işaret ederek söylemde bulunması tehdit eylemi olarak değerlendirilmeyecektir.³⁴⁰ Yargıtay

“...Dosyadaki bilgi ve belgelere, davalı hakkında düzenlenen tutanak içeriğine ve özellikle tanık B.G.' nin açık ve kesin ifadesine göre, davacının işyerinde, Personel Müdürüne hakaret teşkil eden sözler sarf ederek etkili eylemde bulunduğu anlaşılmaktadır. Olayın cereyan ettiği, diğer tanıkların tevil yollu sözleriyle de doğrulamıştır. Bu durumda, davalı işverenin iş sözleşmesini fesihte haklı olduğunun kabulü gerekir…”³⁴¹ demek suretiyle işçinin, işverene hakaret içeren sözler söylemesinin; gösterilen makinede çalışmayan ve kendisini uyaran işçiye sataşan işçinin; yine “... düzenlenen makinede çalışmak istemediği, işyeri yönetimine yönelik hakaretimiz üzerine yürüdüğü ve onu tehdit ettiği anlaşılmaktadır. 1475 sayılı İş Kanunu'nun 17/II-ç maddesi (şimdi İş K. m. 25/II-d) uyarınca, işçinin işvereni ve onun başka bir işçisine sataşması haklı fesih nedenini oluşturur.”³⁴² demek suretiyle işyeri yönetimine hakaret ederek onun üzerine yürümesinin ve onu tehdit ettiği gerekçesiyle iş sözleşmesine son verilmesinin haklı fesih nedeni olduğunu (https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.)

338 Yarg. 9. H.D., 28.04.1970 T., 2431 E., 4309 K.; Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 110, dn. 531.

339 Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 110, dn. 534.

340 Odaman Serkan, Fesih Hakkı, 110, dn. 532.

341 Yarg. 9. H.D., 15.12.1994 T., 1994/13783 E., 1994/17960 K.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.)

342 Yarg. 9. H.D., 20.06.1995 T., 1995/12819 E., 1995/22344 K.

(https://www.karartek.com.tr/#/anasayfa.)

109

belirtmiştir. Yine başka bir kararında Yargıtay, “…işçinin yüksek sesle ve el, kol hareketleri yaparak ‘siz itfaiye amirini bana sordunuz da mı tayin ettiniz’ demesini, devamla “...belediyede itfaiye grup sorumlusu olan davacıya belediye başkanı tarafından zabıta marifetiyle pazar yerinin temizlenmesi ve sulanması işinin yapılması ulaştırıldığında, bazı sebepler ileri sürerek yapmak istememesi üzerine, belediye başkanının nedenlerini huzura çağırıp sorduğunda; diğer bir kısıra

belirtmiştir. Yine başka bir kararında Yargıtay, “…işçinin yüksek sesle ve el, kol hareketleri yaparak ‘siz itfaiye amirini bana sordunuz da mı tayin ettiniz’ demesini, devamla “...belediyede itfaiye grup sorumlusu olan davacıya belediye başkanı tarafından zabıta marifetiyle pazar yerinin temizlenmesi ve sulanması işinin yapılması ulaştırıldığında, bazı sebepler ileri sürerek yapmak istememesi üzerine, belediye başkanının nedenlerini huzura çağırıp sorduğunda; diğer bir kısıra

Belgede İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI NEDENLE FESHİ (sayfa 117-135)