Harem Bölgesindeki Suçlulara Yaklaşımı

Harem bölgesi, Allah’ın diğer mekânlara göre daha şerefli kıldığı, Mekke’de sınırlarını kendisi tayin ettiği mekândır.⁶⁹¹

Aynî, harem bölgesi için şu ifadeleri kullanır: Hz. Adem cennetten yeryüzüne indirilince Allah yâkûttan bir evi Kabe’yi ona gösterdi. Cinler ve şeytanlar onun etrafındaki bölgeden kaçışmaya başladılar. İşte o bölge harem bölgesiydi. Melekler de harem sınırlarının başlangıcında ve sonunda durdular. Adem melekleri gördü ve o bölgenin harem bölgesi olduğunu bu şekilde anladı⁶⁹²

Harem bölgesinde bir kişi had cezasını gerektiren bir suç işlerse, bu kişiye had cezası uygulanır. Harem bölgesinde yaşayan insanların kendilerini, ırzlarını ve mallarını koruması için bu tedbir, âlimlerce gerekli görülmüştür.⁶⁹³

Rasûlullah harem sınırları dışında had gerektiren bir suçu işlemiş, sonradan da Mekke’ye sığınmış kimselerin kanının akıtılmaması gerektiğini, belirli bir zaman dilimi için kendisine özel olarak helal kılındığınıifade etmiştir.⁶⁹⁴ Harem sınırları dışında adam öldürmüş, irtidat etmiş, içki içmiş, zina haddi gerektiren bir suçu işlemiş, daha sonra da harem sınırlarına sığınmış bir suçluya, had cezası uygulanamaz. Fakat bu kişiyle alış-veriş de yapılamaz, karşılıklı bir şey de yenemez, onunla oturulmaz, oradan çıkması için yardım ve yataklık yapılamaz. Harem Bölgesi’nden çıktığı an, bu kişiye had cezası uygulanır.⁶⁹⁵

Eğer Harem bölgesinde suç işlemişse oranın güvenliği için suçluya daha fazla ceza verileceğini de belirtenler devardır. ⁶⁹⁶ Bunun sebebi, Harem bölgesinin, diğer mekânlardan farklı olmasıdır. Çünkü Mescidi Haram, hem güven duygusu ve hem de saldırganlık duygusunun refüze edildiği bir ortamdır. Bir yerin saldırıdan emin olması demek, o yerin güvenli olduğu anlamına gelir. Bu güven suçları da kapsar.⁶⁹⁷Hz. Peygamber’in:Kıyamet günü Allah’ın katında en rezil olacak kimselerden birisinin, Harem Bölgesi'nde adam öldüren kişidir⁶⁹⁸buyurması, bu güveni sarsanların durumunu açıklamak için ifade edilmiştir.

Rasûlullah,Allah semaları ve yeri yarattığı gün, Mekke’yi de Harem Bölgesi olarak yaratmıştır. Sadece bana bir anlık helal kılmış, sonra tekrar Mekke’nin Harem Bölgesi

691 Aynî, Umdetu’l-Kârî, IX, 321.

692 Aynî, Umdetu’l-Kârî, IX, 321.

693 İbn Kudâme, X, 233.

694 Müslim, Hac, 82; İbn Kudâme, X, 230.

695 İbn Abidin, II, 625.

696 Zeydan, 37.

697 Abdurrahman Kasapoğlu, “Kişilik Eğitimi Açısından Hac İbadeti”, cilt: 44, sayı: 1, Ocak-Şubat-Mart 2008, 114-115.

698 Müsned, II, 187.

oluşunu iâde etmiştir⁶⁹⁹Rasûlullah,Mekke’nin Fethi günü yırtıcı bir köpeğe benzettiği, Kâ'be’nin sütununa kendisini bağlamış İbn Hatal⁷⁰⁰ ve Mikyâs b. Sübâbe’nin öldürülmelerini istemiştir. Bazı kaynaklarda Mekke’nin Fethi günü öldürülenlerin birden fazla olduğu yer almıştır.⁷⁰¹

Medine-i Münevvere, harem olarak bazı hadîslerde ifade edilse de Ceza Hukuku açısından bu hükümlerin dışındadır. Orada kısâs ve had cezaları uygulanabilir. Çünkü Medine’de had cezalarının uygulanamayacağı konusunda bir delil gelmediği gibi⁷⁰²had cezalarına has bir uygulamasıda yoktur.Ayrıca, Medine’nin dışında veya içinde işlenen suçlar arasında bir ayırım yapmamıştır.

Medine’ninharem oluşunu ifade eden hadîslerin bazıları şunlardır:

Enes b. Mâlik’ten rivayet edildiğine Hz. Peygamber şöyle buyurdu: Medine şuradan şuraya kadar haremdir⁷⁰³

Abdullah b. Zeyd b. Asım’dan rivayet edildiğine göreHz. Peygamber şöyle buyurdu:

İbrâhim Mekke’yi harem kıldırdı ve Mekke ehline dua etti. İbrâhim Mekke’yi harem kıldırdığı gibi ben de Medine’yi harem kıldırdım. İbrâhim’in Mekke ehline ettiği dua gibi ben de Medine ehlinin saı’na ve müddüne⁷⁰⁴ bereketli kılınması için dua ettim⁷⁰⁵

Ali b. Ebi Talib’in rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber: Medine, Ayr ile Sevr dağları arasına kadar harem bölgesi kılınmıştır⁷⁰⁶ demiştir.

Bünyamin Erul’a göre Hz. Peygamber Medine’nin tarihî dokusunu korumaya ümmetini teşvik etmek için burayı harem olarak ifade etmiştir.⁷⁰⁷

Medine’nin harem olması konusuna geniş bir şekilde yer veren Mağribî, özetle: Allah semaları ve gökleri yarattığı günde Mekke’yi harem kılmıştır. Hz. İbrâhim’in duasıyla da burada savaş, öldürme vb. suçların işlenmemesi gerektiğini kullarına ifade etmiştir. Hâlbuki Medine için bu durum söz konusu değildir. Hz. Peygamber’in Medine’yi harem olarak ifade etmesi, mecâzî anlamdadır dedikten sonra mezheplerin bazılarının Medine’yi aslî anlamda

699 Müslim, Hac, 82.

700 Tirmizî, Cihâd, 18.

701 İbn Hişâm, Ebû Muhammed Melik, es-Sîretu’n-Nebeviyye, Thk. Mustafa es-Seka, İbrâhim el-Ebyârî, Abdu’l-Hâfız Şelebî, Daru’l-Kütübü’l-İlmiye, Lübnan 2009, 743.

702 İbn Kudâme, X, 234.

703 Buhârî, Fedâilü’l-Medine, 1.

704 Ağırlık ölçüleridir.

705 Buhârî, Buyû, 53; Müslim, Hac, 85.

706 Müslim, Hac, 85.

707 Erul, 250.

bazılarının da mecâzîanlamda harem kabul ettiklerini belirtir ve şöyle der: Eğer Rasûlullah, aslî anlamda Medine için harem idafesini kullansaydı Enes kıssasında kafes içinde kuş besleyen Enes b. Mâlik’in kardeşine Eba Umeyr, mafeale’n-nugayr şeklinde şaka yapmazdı.

Harem bölgesine ait bir kuşun hapsedilmesine karşı çıkardı⁷⁰⁸

Sümâme b. Üsâl isimli Benî Hanîfe oğullarından birisini,Rasûlullah’ınNecid tarafına atlı birlik yolladığı sırada Mescidi Nebî’nin duvarına bağlamıştır.⁷⁰⁹Öldürme, fidye ile salıverme seçenekleri var olduğu sırada bu kişi gusül abdesti alıp, mescidin içine girdi ve kelime-i şehâdet getirerek müslüman oldu.⁷¹⁰Buhârî, yukarıda verdiğimiz ilk hadîsin rivayetinin başlığına Bâbur’-Rabt ve’l-Habsfi’l-Harem Harem Bölgesi’nde suçluyu Bağlamak ve Hapsetmek başlığını kullanması, Medine’yi bir bakıma Harem bölgesi olarak kabulünün delili sayılabilir.⁷¹¹ Bizi burada asıl ilgilendiren Rasûlullah’ın kelime-i şehâdet karşılığında Medine’deki suçluyu salıvermesi hususudur. Bu uygulama içinde Hz.

Peygamber’den Medine dışında veya içinde böyledir şeklinde bir ifade gelmemiştir.

Hz. Peygamber Medine’de bir bozgunculuk-bidat çıkarana Allah’ın, meleklerinin ve tüm insanların lanetinin olmasını temenni ettiği bedduası vardır. ⁷¹²

Sonuç olarak Hz. Peygamber suçlular açısından harem bölgesinin diğer mekânlardan farklı bir özelliğe sahip olduğuna vurgu yapmıştır. Burada adam öldürme suçunu işleyenlerin Allah katında en rezil kişiler olacağını haber vermiştir.⁷¹³

Harem bölgesinin, yerlerin ve göklerin yaratıldığı gün, bu bölgenin Allah katında harem kılındığını, yalnız kendisi için bu yasağın bir sefere mahsus kaldırıldığını bildirmiştir.

Hadîslerde Medine’nin harem olması konusu da geçmektedir. Yalnız Medine’de veya Medine dışında suç işleyenler şeklinde hadîslerde bir ayırıma girilmediği görülmüştür.

Medine’nin hadîslerde harem olarak nitelenmesinin nedeni, mecâzî bir kullanım yoluyla buranın değerine işaret edilmiştir. Yoksa burada suç işleyenlere ayrı muamele yapılması istenmemektedir.

708 Mağribî, II, 566-567.

709 Buhârî, Husûmât, 8.

710 Buhârî, Salât, 76; Müslim, Cihâd, 59.

711 Buhârî, Husûmât, 8.

712 Buhârî, Fedâilü’l-Medine, 1.

713 Müsned, II, 187.