2. SENATO FAALİYETLERİ
2.1. İÇ POLİTİKADAKİ GÖRÜŞLERİ
2.1.4. HÜKÜMET HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
Alâeddin Çetin, demokratik düzen kuruldu kurulalı hususiyet taşıyan şartlar içinde AP’nin hükümeti tenkit edici değil, ülke menfaatlerinde yapıcı bir gayret içinde olduğunu savunmuştur. İnönü Hükümeti’nden354 samimiyetlerine inanmalarını istemiştir. Memleket meselelerinde görüşler farklı olduğu zamanda birbirlerinin samimiyetine inanılması gerektiği görüşündedir. Parlamento mümessillerin memleketin iyiliği için gayret gösterdiğine muhalefetin hata yapabileceğini, iktidarında anlayış göstermesi gerektiğini ifade etmiştir. Tenkitler acı olsa dahi şahısları hedef almıyorsa iktidarın memnuniyetle kabul etmesi gerektiğini belirtmiştir.355
2.1.4.2. İçişleri Bakanlığı
Çetin, ülkede adaletin adilane dağıtılmasında İçişleri Bakanlığı’nın rolünün önemli olduğunu, demokratik nizamın başarısında etkisinin çok olduğu kanısındadır.356 Zamanımızda savaşların cephede olmadığını, milletlerin içine girilerek kalenin içten fethedilmeye çalışıldığı bir devirde milli savunma bakımından en önemli bir bakanlık haline geldiğini ifade etmiştir. Ona göre; ülkenin demokratik nizam içinde kalkınmasının, bazı asgari müştereklerde partilerin mutlak manada antlaşmalarına ve bu prensipleri herkesin ısrarla müdafaa etmesine bağlı olduğunu savunmuştur. Milli varlığımız, milli bekamız ve istiklalimiz bakımından mühim olan konularda partilerin ittifak yapmasının, beynelmilelci, komünist ve millet mefhumunu tanımayan milli varlığın yok olmasını hedef tutan her türlü cereyanlara karşı partilerin birleşmesinin şart olduğunu belirtmiştir. Türk milletinin yükselmesi için her türlü fikri savunmanın mümkün olduğunu, fakat Türk milletinin istiklali maddi ve manevi varlığının zarar göreceği noktalarda sonlanacağı görüşündedir. Bu konuda hükümetin hassas olmasını, partilerin bu konuda ortak bir fikre sahip olması gerektiğini söylemiştir. Tarih boyunca sulh ile hükümdarlığı altında yaşattığı milletlere kendi milleti kadar kıymet verip rahat ettiren, Türk milletinin iyi niyetine rağmen milletimizin varlığının tehlikeye sokulması
354 TBMM Albümü 1920-2010, C. 2, s. VIII.
355C.S.T.D., C. 24, 26 Ocak 1965, T. 4, B. 30, s. 193.
356C.S.T.D., C. 18, 7 Şubat 1964, T. 3, B. 40, s. 734.
endişesini yaşadığını ifade etmiştir. Ona göre bütün partiler bu noktada İçişleri Bakanlığını desteklemelidir.357
2.1.4.3. Memurlarda Sosyal Adalet
Alâeddin Çetin, milletçe üzerinde titizlikle durulması gereken konulardan birinin sosyal adalet olduğunu, ülkedeki memurların durumunun sosyal adalete uygun statü içinde olmadığını söylemiştir. Bu durumun geçmiş devirlerde de gündeme geldiğini, adaletsizliğin giderilmesi için çalışmalar yapıldığı ifade etmiştir. Yedek subayların er olarak tatbikat okullarında veya yedek subay okullarında geçen müddetleri terfi sayıldığı gibi, yüksek tahsil görenlerin muayyen bir müddetinden sonra fazla müddetleri de ilk terfilerine sayıldığını belirtmiştir. Geniş bir kütlenin askerlikte geçen müddetinin memurluktaki kıdemine sayılmaması noktasında mustarip olduğu görüşündedir. Kadın memurların askerlik yapmadıklarından dolayı erkek memurlarla da aralarında farklılaşma yarattığını dile getirmiştir. Kalkınma devresinde bütçenin yatırım dışı mali külfetlere girmesinin istenmediğini, fakat mali külfetin büyük olmadığı durumlarda sosyal adalet için fedakârlık yapılmasının zorunlu olduğunu söylemiştir. Bu düzenlemenin mali tablosunun ciddi ve mesuliyet üzerine olarak senatoya ifade edilmesi gerektiğini, bu düzenleme bütçeye ağır gelirse hiç olmazsa emekliliğe esas olmak üzere kıdemlerine sayılabileceği görüşündedir. Bu kanunla kıdemlerini tekaütlüklerini sağlamak bakımından kabulüne fayda görmüştür.358
Çetin’in bu konuşmayı yaptığı birleşimde; Cumhuriyet Senatosu Niğde Üyesi Kudret Bayhan ve üç arkadaşı 1111 Sayılı Askerlik Kanuna Bir Madde Eklenmesi Hakkındaki Kanun Teklifi, Konya Milletvekili Ahmet Gürkan ve Ankara Milletvekili Ferhat Nuri Yıldırım, 5585 Sayılı Kanuna Geçici Bir madde Eklenmesine Dair Kanun Teklifi, Tokat Milletvekili Ali Dizman’ın, Askerlik Hizmetinin Emeklilik ve Terfiden Sayılması Hakkında Kanun Teklifi ile Cumhuriyet Senatosu İzmir Üyesi Hilmi Onat ve Aydın Milletvekili Mehmet Yavaş’ın, Maaş Kanununa Ek 4379 Sayılı Kanunla Bu Kanunu Tadil Eden 5585 ve 6721 Sayılı Kanunlara Bazı Maddeler İlâvesi Hakkında Kanun Teklifi vermişlerdir. Kanun teklifleri esas itibarı ile askerlik hizmetini er olarak yapmış olan memurların bu hizmet sürelerinin emeklilik ve terfilerinde hesaplamaya dâhil edilmelerini öngörmektedir. Kanun teklifçileri, askerliklerini yedek subay olarak
357C.S.T.D., C. 45, 4 Şubat 19968, T. 7, B. 27, s. 518.
358C.S.T.D., C. 23, 2 Ocak 1965, T. 3, B. 27, s. 306.
yapan devlet memurlarının durumunu da emsal göstermek suretiyle ve meseleyi bir kamu hizmeti telâkki etmekle ve aynı tarihte devlet hizmetindeki bir göreve intisap eden erkek ve kadın memurdan erkeğin ve vatani hizmetinden ötürü uğradığı kayba temasla bir eşitsizlik doğduğu, bunun da harp senesine tesadüf edenlerde üç yıl gibi önemli bir zaman olduğunu savunmaktadır.359 Bu teklif 03.01.1962 tarihinde Başbakanlıkça ilk komisyona havale edilmiş ve Genel Kurulun 09.01.1964, 16.01.1964 ve 13.07.1964 tarihli 29. 34. ve 125. nirleşimlerde görüşülerek ret edilmiştir.360
2.1.4.4. Sağlık Bakanlığı’na Verilen Kadrolar
Alâeddin Çetin, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatında Çalışmakta Olup Hususiyet Arz Eden Yer ve Hizmetlerde Görevlendirilen Sağlık Personeline Dair Kanun Tasarısı’nın sadece Sağlık Bakanlığı’nı ilgilendirdiğini fakat muhtelif meslek gruplarını içine alması bakımından adaletsizlik yarattığı görüşündedir. Devletin sağlık personeline ihtiyacı olduğu gibi veteriner hekimlere de ihtiyacı olduğunu savunmuştur.
Zor bir öğrenim hayatı sonunda yetişen veterinerlerin köylü ile en çok temas eden kimseler olduğunu dolayısıyla halk eğitimde rol oynayacak veteriner kitlesinin olduğunu söylemiştir. Senatonun Sağlık Bakanlığına verdiği kadroların diğer mesleklere de teşmil edilmesini istemiştir.361
Cumhuriyet Senatosunda Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatında Çalışmakta Olup Hususiyet Arz Eden Yer ve Hizmetlerde Görevlendirilen Sağlık Personeline Dair Kanun Tasarısı kabul edilmiştir.362Buna göre;
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı teşkilâtında ve Hıfzıssıhha Enstitülerinde çalışan tabip, diş tabibi, eczacı, biyolog, kimyager, kimya, mühendisi, kimya lisansiye ve veteriner hekimlerden, coğrafî, iktisadi ve içtimai sebeplerle hususi vaziyette olduğu Bakanlar Kurulunca kabul olunan yer veya hizmetlerde sürekli görevde bulunanlara, her ay maaşlarından ayrı olarak 1.000 liraya kadar, Bakanlar Kurulunca belirtilecek esaslar dairesinde ödenek verilir. Bu ödeneğe hak kazanabilmek için, mezkûr maddede sözü geçen mahal ve görevlerde fiilen çalışmak şarttır.363
359C.S.T.D., C. 23, 2 Ocak 1965, T. 3, B. 27, s. 296-397.
360C.S.T.D., C. 23, 2 Ocak 1965, T. 3, B. 27, s. 1.
361C.S.T.D., C. 20, 14 Mayıs 1964, T. 3, B. 73, s. 713-714.
362C.S.T.D., C. 20, 14 Mayıs 1964, T. 3, B. 73, s. 713-717.
363 TBMM Kanunlar Dergisi, C. 47, s. 1052.
2.1.4.5. Sanayi Bakanlığı’na Verilen Kadrolar
Alâeddin Çetin, Sanayi Bakanlığı’na verilen kadro teklifin bütçeye bir yük getirmediğini, hükümetin 8 kadronun lağvedilmesini istediğini, buradan tasarruf edecekleri paralarla da 2 Müsteşar Muavini, 3 de Bakanlık Müşaviri kadrosuyla karşılarına çıktıkları görüşündedir. Ülkemizdeki kadroların bazen ihtiyaca göre değil şahıs emellerine göre ayarlanabildiği, Tarım Komisyonunda bulunduğu esnada kanunun Bakanlık görevlilerine sorulduğunda tatmin edici cevap alamadıklarını belirtmiştir.
Müsteşar Muavini alınmasını eleştirerek bu kadronun birilerini bir üst dereceye atamak için açılabileceği görüşündedir. Ayda 1500 liralık maaşla bakanlığa yol gösterecek müşavirlerin kimler olduğunu sormuştur. İki müsteşar muavinini gereksiz olarak görmekte Sanayi Komisyonu’nun teklifinin kabul edilmemesini istemektedir. Bakan Müşavirlerinin bakanlık teşkilatında tetkik ve istişare heyeti görevi yapacaklarını, bakanlıkta da böyle bir heyet kurulduğunu söylemiştir. Sanayi Bakanlığı’nın Türkiye sanayisine istikamet verecek hiçbir ilmi tetkik kurulu olmadığını bakanlığın Türkiye sanayisine nasıl yön vereceğini sormuştur? Bakanlığın açıklamalarında kamu iktisadi teşebbüslerine yol verecek olanların bu üç müşavir olduğunu anlaşıldığını savunmuştur.
Sanayi Bakanlığı’nın Türk sanayisine yön verecek, DPT’na mütenazır olarak bakanlıkta ilk etütleri yapacak olanların bu üç kişi olacağını, yabancılarla olan iktisadi münasebetlerimizde hemahenk olarak çalışabilmesi için bu kişilere ihtiyaç olduğu yönündeki beyanlarını eleştirmiştir. Ona göre bu görevleri bu kişilerin yapamayacağını eğer elemana ihtiyaç varsa daha ciddi tekliflerle gelinmelidir.364
2.1.4.6. 1965 Bütçe Müzakerelerinde AP’nin Tutumu
Alâeddin Çetin, 1966 Yılı Bütçe Kanunu komisyonundaki müzakerelere komisyona üye olmayan senatör ve milletvekillerinin de müşahede etmiş olacakları veçhile samimi, vatanperver bir cereyan ettiğini, AP’li senatör ve milletvekillerinin tenkitlerinin bazen muhalefete mensup üyelerden daha ileri seviyede olduğunu belirtmiştir. Demirel Hükümeti’nin365 bütçe imkânları dolayısıyla zamlara karşı olmasına rağmen ülkenin menfaati icabı olarak gördüğü hususlarda komisyonun AP üyelerinin de gayreti ile de bu zamları kabul ettiğini söylemiştir. Muhalefetin tenkitlerinden dolayı başbakandan ve bakanlardan herhangi bir ikazın gelmediğini
364C.S.T.D., C. 13, 19 Ağustos 1963, T. 2, B. 98, s. 805-806.
365 TBMM Albümü 1920-2010, C. 2, s. VIII.
bununda değişen zihniyetin ifadesi olduğu görüşündedir. Senatodaki herkesin milletin oraya gönderdiği vatanperver insanlar olduğunu hükümetin müsamahakâr olmasının arzu edildiği için sabırla müsamaha ile en ağır tenkitleri dinlediklerini ifade etmiştir.
Mensup olduğu partinin rejim, inkılâp ne de milletin aleyhinde alet olacağını kabul etmeyeceğini, hükümetin en ufak bir hatasında karşısında yer alacağını belirtmiştir.
Türkiye’nin bir kurtuluş davası içerisinde bulunduğunu bunu da AP’nin gerçekleştireceğine inandığı için bu partinin saflarında yer aldığını açıklamıştır.366
366C.S.T.D., C. 32, 1 Şubat 1966, T. 5, B. 38, s.86.