Grupla Tarihi Roman Okuma Tekniği (Collaborative Historical Novel

Tarihi romanların sınıf içi kullanım tekniklerinden ilki grupla tarihi roman tekniğidir. Bu teknik, grupla ya da diğer bir ifadeyle işbirlikli öğrenme kuramına göre tarihi roman okuma şeklinde de tarif edilebilir. Bu teknikle tarihi roman okumak için öncelikle grupla öğrenme yaklaşımının özellikleri, avantaj ve dezavantajları, öğrenme ilkeleri vs. ayrıntılı olarak incelenmelidir.

Öğrenci merkezli öğretim tekniklerden biri olan grupla öğretim, sınıfın gruplara ayrılmasını ve grupların verilen bir konu üzerinde çalışmalarını gerektirir. Öğrenciler, bilgiye ulaşmak, sorun çözmek ve karar vermek için iş birliği içinde çalışırlar (MEB, 2004). İşbirliğine dayanan grup etkinliklerinde grup üyelerinin kaç öğrenciden oluşması noktasında kesin bir sayı olmamakla birlikte 4-6 öğrenci bu etkinlik için en ideal sayı olarak gösterilmektedir (Maxim, 2003: 251).

Öğrencilerin küçük gruplar oluşturarak bir problemi çözmek ya da bir görevi yerine getirmek üzere ortak bir amaç uğruna birlikte çalışma yoluyla bir konuyu

öğrenme yaklaşımına işbirliğine dayalı öğrenme de denilmektedir (Açıkgöz, 1992; Christison, 1990). Ayrıca grupla öğrenme yaklaşımı deneysel modele dayanan, öğrenci merkezli ve içsel güdülemeyi esas alan bir yaklaşım olup, öğrencilerin oluşturduğu küçük gruplar içinde etkileşim yoluyla öğrenmenin sağlandığı bir tür öğrenme tekniğidir. Grupla öğrenme tekniğinde öğrencilerin yeterlilikleri, zeka düzeyleri, akademik başarıları vs. birbirinden farklıdır. Bu açıdan bir öğrenci diğer öğrencinin öğrenmesinden sorumludur. Diğer bir ifadeyle bireysel öğrenmenin yanında, bir grup değerlendirmesi de söz konusudur. (Yel ve diğerleri, 2011). Ayrıca öğrenciler, grupla yapılan etkinliklerde birbirlerinin bilgi, beceri ve deneyimlerden faydalanmakta, bir amaca ulaşmak için işbirliği içinde çalışmaktadırlar. Bu süreçte öğrenci, arkadaşlarıyla iyi ilişkiler kurmakta, sorumluluk bilinci gelişmekte, grup üyelerinin başarılarını takdir, hatalarını hoşgörü ile karşılamaktadır. Dolayısıyla öğrenciler, bu süreçte edinmiş olduğu bilgi ve beceri ve değerlerden okul dışındaki sosyal hayatlarında da faydalanmaktadır.

Yukarıda grupla (işbirlikli) öğrenme kuramı, temel ilkeleriyle açıklanmıştır. Tarihi romanların bu yaklaşımla okutulmasında ise dikkat edilmesi gereken bir takım unsurlar söz konusudur. Bu anlamda bir okuma tekniği olan grupla tarihi roman tekniği üç temel etkinlik sürecini gerekli kılmaktadır (Hatcher, 2012; Sliwka, 2008; Bage, 2002; Pace, 2001). Bunlar;

Roman Okuma Öncesinde Yapılan Etkinlikler  Öncelikle öğrenciler 4-6 kişilik gruplara ayrılır.

 Demokratik yollarla her grupta bir grup başkanı, başkan yardımcısı ve grup sözcüsü seçilir.

 Her bir gruba bir blok not defterleri dağıtılır (ders etkinliklerinde kullanılması için)

 Derste kullanılacak olan tarihi roman sınıfa gösterilerek öğrenciler romana ilişkin düşüncelerini (kitapta ne anlatılıyor, nasıl bir şey bekliyorsunuz, hoşunuza gideceğini düşünüyor musunuz gibi) dile getirmelerine fırsat tanınır.

 Romanın konusunun ne olduğunun sınıfla paylaşılmasından sonra KWL ilkesine uygun olarak beyin fırtınası yapılır. Romanın konusu hakkında

ne biliyorlar (K), romanın konusuna ilişkin ne bilmeyi istiyorlar (W) gibi sorulara cevaplar aranır.

 Her bir gruba (grup başkanının sorumluluğunda) bir blok not defterleri verilir.

Roman Okuma Sürecinde Yapılan Etkinlikler

 Romanda geçen olaylar, karakterler, ve zaman hakkında not tutulur.  Romanda adı geçen karakterler gerçek mi yoksa kurgu mu? Sorusuna

cevap aranır ve gruplar arası tartışma yapılır

 Romana geçen sayısal veriler (olayın geçtiği yıl, savaşta bulunan asker sayısı, kaç kişinin öldüğü gibi durumlara ilişkin sayısal veriler) gerçekte olanla tutarlılık gösteriyor mu? Sorusuna ilişkin sınıf içinde değerlendirmeler yapılır.

 Romanda adı geçen karakterlerin listesi çıkartılır ve bu karakterler, iyi ve kötü olarak iki şekilde sınıflandırılarak özellikleri belirlenir.

 Olaylar dizisi belirli bir plan üzerine odaklanmakta mı? değerlendirilir.  Roman tarihteki sosyal durumları ortaya çıkarıyor mu? tartışılır.

 Yazarın oluşturduğu sosyal durumlar hakkında ne düşündüklerine ilişkin öğrencilerin görüşlerine yer verilir.

 Romanda anlatılan sosyo-kültürel durumlar, çağdaş yaşamla ilgili midir ve ne derece ilişkilendirilebilir? Öğrencilerin bu konudaki düşünceleri tartışılır.

 Romanda anlatılanların tek bir bakış açısıyla mı yoksa çoklu bakış açısıyla mı ele alındığına ilişkin öğrenci görüşlerine dayanan etkinliklere yer verilir.

 Romanda geçen tarihi kavramlardan beşi tahtaya yazılır ve öğrencilerin bu kelimelerin anlamlarını kendi grup üyeleriyle tartışmaları için onlara 5 dakika verilir.

 Romanda anlatılan olayların yaşandığı dönemin siyasi, sosyo-kültürel ve ekonomik koşulları düşünülerek tarihsel empati yapma etkinliği yapılır. (Drama yöntemi kullanılarak grup üyelerinin süreç içinde aktif rol oynaması sağlanır).

 Öğrenciler, kendilerini geçmişte yaşıyor gibi düşünürler ve romandaki bir olayla ilgili gazete haberi hazırlarlar.

 Öğrencilerde ahlaki muhakeme yeteneğini geliştirmek amacıyla tarihi romanda anlatılan olayları, o dönemde yaşayan insanların değer yargıları ve dönemin koşularına göre değerlendirmeye dönük sınıf içi tartışma etkinliği yapılır.

Roman Okuma Sonunda Yapılan Etkinlikler

 Romandaki anlatılanlardan yola çıkarak geçmişte yaşanılanlarla ilgili doğru bir şekilde bilgilendiğinizi düşünüyor musunuz?

 Bu okunulan kitaplar, neden bir tarihsel roman olarak kabul edilir? Açıklayınız.

 Sizce bu roman, tarihsel anlatı olarak iyi mi yoksa kötü mü kurgulanmış bir roman özelliği taşımaktadır? Açıklayınız.

 Öğrencilerden okudukları tarihi romanda anlatılan olaylara ilişkin grup üyelerince hazırlanmış bir rapor alınır.

 Sınıf içinde yapılan etkinliklerde öğrencilerin grup olarak düşüncelerini yazdıkları blok not defterleri toplanır.

Uygulama süreçleri yukarıda anlatılan tarihi romanı grupla okuma etkinliğinin avantajları ve dezavantajları aşağıda açıklanmaktadır:

Grupla Öğretiminin Avantajları

 Öğrencilerde “biz” duygusunu geliştirerek grup olarak başarı hedeflenir.  Grupla öğrenmenin bilişsel öğrenme ürünleri ve süreçleri üzerine diğer

 Grupla öğrenmenin güdü, kaygı, tutum vb. duyuşsal özellikleri üzerinde olumlu etkilerinin olması.

 Grupla öğrenme, olumlu bir öğrenme çevresinin yaratılmasını sağlaması  Grupla öğrenme, destekleyici öğrenme ürünlerinin oluşmasına elverişli

bir ortam sağlar.

 Özel düzenlemeler ve harcamalar gerektirmemesi bakımından ekonomiktir.

 Öğrencilerin birbirinin düşünce ve davranışlarına saygı göstermelerini sağlar, hoşgörü ortamını geliştirir (Açıkgöz, 1996).

Grupla öğrenmenin yukarıda belirtilen olumlu özelliklerine ek olarak bireysel tartışmayı geliştirmede oldukça etkili olup kısa sürede bir konuyu ya da problemi tartışmak bu teknikle kolaylaşmaktadır.

Grupla Öğretimin Dezavantajları

 Hazıra Konma Durumu: Genellikle gruba verilen sorumluluk bir ya da birkaç kişi tarafından üstlenilir. Başka bir anlatımla grup üyeleri üzerlerine düşen sorumluluğu almayarak ortaya çıkan ürüne katkı sağlamaz. Ortaya çıkan ürüne katkısı olmadığı ya da çok az katkısı olduğu halde grup başarısına ortak olan öğrenciler hazıra konmuş olurlar. Bu durumda öğrenci hak etmediği bir not almış olur ve bu süreç sonunda herhangi bir kazanıma ulaşamaz.

 Sömürülme Durumu: Hazıra konma durumuna bağlı olarak, gruptaki bazı üyelerin hazıra konacağını fark eden üye bunu önlemek için çabalarını azaltmaktadır. Bu yaşananlar, sömürülme durumu olarak adlandırılmaktadır. Başarılı öğrenciler, başarısızların kendilerinden faydalanacaklarını, kendilerinin “enayi” durumuna düşecekleri endişesiyle sorumluluk almaktan çekinirler. Dolayısıyla bu durum grup başarısını ve ortaya çıkan ürünün kalitesini olumsuz etkilemektedir.

 Zenginin daha da Zenginleşmesi: Akademik başarı düzeyleri gruptaki diğer öğrencilere nispeten daha yüksek olan öğrenciler liderlik vb. rolleri alarak

yapılan işten daha fazla yarar sağlaması durumudur. Böylece durumu iyi olan daha iyi öğrenirken, akademik durumu zayıf olan öğrencinin durumu daha kötüye gider.

 Bireysel Farklılıklar: Yapılan araştırmalar, öğrencilerin bireysel farklılarının olduğunu göstermiştir. Bazı öğrenciler bireysel çalışmalarda daha iyi performans sergilerken bazı öğrenciler işbirliği içinde yapılan grupla çalışmalarda daha iyi performans sergilemektedir. Bu açıdan işbirliğine açık olmayan öğrenciler, grupla yapılan etkinlikler sürecinde başarılı olamamaktadır (Açıkgöz, 1992).

Görüldüğü üzere grupla öğretimin avantajları olduğu kadar dezavantajları da mevcuttur. Bu açıdan söz konusu tekniğin uygulanmasında yararları ve sınırlılıklarının göz önünde bulundurulması gerekmekle birlikte bu sınırlılıkların en aza indirilmesi önem arz etmektedir.

2.13.2. Bireysel Tarihi Roman Okuma Tekniği (Singular Historical Novel