Girişimciliğin sadece para ile ilgisi olmamakla birlikte birtakım özelliklerin bileşimi olduğu bilinen bir gerçektir. Özellikle, girişimcilik kavramı yeni girişim yaratma ve KOBİ yönetimi ile ilişkilendirilse de tüm işletme sahibi yöneticilerin girişimci olmadığını kabul etmek önemlidir. Dahası kurumsal girişimcilik olarak adlandırılan daha büyük kuruluşlardaki girişimciliğe olan ilgi de giderek artmaktadır
Bu alanda yapılan ilk araştırmalar, bir girişimcinin özelliklerini belirlemeye çalışarak girişimcileri ve girişimcilik sürecini anlamak üzerine olmuştur. Fakat böyle bir özellik grubunu belirlemek kolay olmamıştır. Çünkü çok az girişimci literatürde sunulan tüm özellik ve niteliklere sahiptir. Bu durumun kişilik türlerine dayanan ve farklı özellik grupları olan çeşitli girişim türlerini belirlemekle mümkün olabileceği önerilmiştir. Bu tür özellik yaklaşımlarının kısıtları da göz önüne alındığında girişimcilik araştırmaları yetkinlik teorilerine odaklanmaya başlamıştır (Mitchelmore ve Rowley, 2010: 96).
Girişimciliğin ekonomi ve toplumlar üzerindeki etkileri sonucu çevre ve süreç değişkenlerine yönelik çok sayıda çalışma yapılmış fakat girişimciyi ele alan araştırmaların sayısı aynı oranda olmamıştır (Vatansever, 2012: 1). Bir başka ifade ile girişimciler tartışmasız yeni servet ve yeni işlerin oluşumundaki yaratıcılar ve toplumun ve ekonominin devrimcileri olarak ekonomideki en önemli aktörlerdir. Bu önemlerine rağmen onları motive eden, başarılı kılan ve girişimci yapan özellikler hakkında çok az şey bilinmekte olup, üzerinde uzlaşılan bir özellikler listesi henüz oluşturulamamıştır (Cohoon,vd., 2010).
Girişimci ruhu olan bir kişinin, rutin işlerden hoşlanmaması, devamlı çalışma, yeni fikirler üretme ve başarma isteğinin olması bilinen en belirgin özelliğidir. Yapılan araştırmalarda girişimciyi profesyonel yöneticiden ayıran en önemli özelliğin risk almak olduğu da ortaya çıkan bulgulardandır. Bunların yanı sıra, “atak olma, analiz yapabilme, özgüven sahibi olma, güvenilirlik, akılcılık, yaratıcılık ve hızlı karar verebilme” girişimcinin başarısında rolü olan diğer özellikleridir (Şimşek, vd., 2014: 92).
Bir girişimcide bulunması gereken temel özellikler; iş fırsatlarını görüp değerlendirme, kararlı olma, risk alabilme, değişimi görebilme, yaratıcı ve yenilikçi olma, ön ayak olma, başarısızlığa rağmen vazgeçmeme ve başarı ihtiyacıdır (Bedük, 2012: 81). Başarma isteği, girişimcilik ile güçlü bir ilişkiye sahiptir. Bunun yanı sıra kendine güven, bağımsız olma, sorumluluk, örgütsel çevreye uyum, esneklik ve öğrenmeye yatkınlık gibi özellikler girişimcinin karakteristik özelliklerinden bazılarıdır ve bu özellikler yüksek seviyede ticari büyüme ile ilişkilidir.
İş başarısını belirleyen girişimci özellikleri; başarı gereksinimi, kontrol odağı ve kişisel nitelikler gibi psikolojik faktörlerin yanı sıra işletme performansı ile pozitif ilişkili olan kurucunun/işletme sahibinin eğitim düzeyidir. Özellikle yükseköğretimin girişimcilik üzerinde iyi bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir (Kaur ve Bains, 2013: 33).
Girişimcilerin fiziksel ve zihinsel yönlerinin değerlendirilmesi ile ilgili olan ve belirli ölçüde belirli kişilik özelliğini temsil eden bir kavram olan girişimcilik tipolojisi, girişimcilik özelliklerini sınıflandırırken bazı genel özellikler ve gözlemlenebilir kişilik belirtileri üzerinde durarak bireysel davranışları yorumlamaya gitmektedir. Buna göre girişimcilik tipolojisinde yer alan ve girişimciden girişimciye değişebilecek farklı özellikler; içe dönüklülük-dışa dönüklülük, güçlü olmak-güçsüz olmak, kendine hakim olmak-öfkeli olmak, dikbaşlı-duygusal, çekingen-atak, ekip çalışmasına yatkın-bireyselliğe yatkın, eğitimli-eğitimsiz gibi gruplara ayrılmaktadır (Çelik ve Akgemci, 2007: 20).
Girişimcilik, karlı bir işleve sahip olmak için bazı stratejik beceriler gerektirir. Hindistan Girişimcilik Geliştirme Enstitüsü, Ahmadabad, girişimcinin ülke ekonomisine katkısına olduğu kadar işletme başarısı için de ihtiyaç duyduğu bazı faktörleri tespit etmişlerdir. Bu faktörler şunlardır (Kaur ve Bains, 2013: 31): girişim/inisiyatif, fırsatları görmek ve fırsatlar üzerine harekete geçmek, kararlılık, bilgili ve haberdar olmak, sistematik planlama, problem çözme, özgüven, etkili stratejilerin kullanılması gibi.
KOSGEB’in girişimcilik eğitimlerinde, kişisel yetenekler konusunda iyi bir espri duygusuna sahip olmadan, tekrar savaşma gücü, detaylara dikkat edebilme, fiziksel ve zihinsel dayanıklılığa kadar bir dizi özelliğin girişimcide bulunması gerektiğine de vurgu yapılmaktadır (www.kosgeb.gov.tr).
Sözü edilen bu girişimcilik özellikleri haricinde girişimciliğe dair genel kabul görmüş ve girişimcilik çalışmalarında sıklıkla sözü edilen gerçeği yansıtmayan inanışlar da vardır. Timmons’un (1999) ABD’de düşük teknolojili endüstrilerde (danışmanlık şirketi, kafeterya gibi) çalışarak mal varlıklarının %80’ini kendilerinin
elde ettiği disiplinli ve çalışkan milyarderler örneğinden yola çıkarak sözü edilen inanışların bazılarının şu şekilde sıralandığı görülmektedir (Aktaran: TÜSİAD, 2002: 38):
Girişimci doğulur, olunmaz. Birçok bilgi ve tecrübe zaman içinde gelişerek girişimciliği ortaya çıkarır.
Girişimciler tüm riskleri dikkatlice hesaplayan kumarbazdırlar.
Girişimciler büyük işletmelerdeki profesyonel yöneticilerden daha çok
çalışırlar. Bu net değildir.
Sermaye yeni iş için yeni bir fikirden daha önemli bir girdidir. Sadece sermayenin varlığı ile yeni bir fikir ortaya konulamaz. Sermaye bir araçtır.
Başarılı bir girişimcinin okul performansı da iyidir. Girişimcilik birçok yeteneğin karışımıdır ve iyi okul performansı girişimciliğin ortaya çıkmasında etken değildir.
Girişimciler için motivasyon kaynağı para iken, iyi bir fikri olan her
girişimci sermaye bulabilir. Başarma isteği, hayallerine ulaşmak gibi amaçların
varlığında para tek motivasyon kaynağı değildir. İyi bir fikre sahip olmak kadar girişimcinin bunu ortaya çıkaracak yetkinlikleri ve tecrübesi de sermaye bulmada etkilidir.
Yeni bir iş fikrini uygulamak risklidir ve çoğunlukla başarısız olur. İşletmenin performans düşüklüğü her zaman girişimci başarısızlığı anlamına gelmez. Başarısız girişimler öğrenme, yetkinlik ve fikirleri geliştirmek için bir fırsat olabilmektedir.