Girişim; insanların ihtiyaçlarını karşılamada mal ve hizmet üretmek amacı ile girişimci sahip tarafından oluşturulan ve devamlı üretim faaliyetinde bulunan bir ekonomik birimdir (Bedük, 2012: 80). Kavramın teşebbüs kavramı ile beraber işletme anlamına geldiği fakat iki kavram arasında bir ayrım yapmaya gerek duymadan gerek teşebbüs gerek işletme kavramının mal ve hizmet üretiminde üretim faktörlerini bir araya getiren, kar ve fayda elde etme amacı bulunan iktisadi ve teknik bir birim olarak kabul edildiği görülmektedir (Küçük, 2017: 29). Girişimin (teşebbüs) belirleyici niteliklerine bakılacak olursa aşağıdaki şekildedir (Marangoz, 2017: 41):
Girişimin üretim ve satış ve bu iki işlevin yerine getirilmesinde gerekli finansmanın sağlanması şeklinde üç temel işlevi vardır.
Girişimin amacı fayda ve kazanç sağlamaktır. Bu doğrultuda kar amaçlı bir işletme olabileceği gibi kamusal fayda sağlayacak bir teşebbüs de olabilir.
Girişim olmanın zorunlu unsuru, ücret karşılığında satış için mal ve hizmet üretimi ya da fon sağlamaktır.
Girişim sahiplerinden ayrı tüzel kişiliğe haiz, çalışmalarını bu kişilik altında yürüten hukuki bir birimdir.
Girişim, kendisine ilişkin varlıklar ve bunları karşılayacak öz ve yabancı kaynakları bulunan finansal bir birimdir.
Toplumların sosyal ve ekonomik gelişimi doğrudan girişimcilerin gelişimine, beceri ve yeteneklerine bağlıdır. Ekonomi tarihinde önemli bir yeri olan Joseph A. Schumpeter “Kapitalist toplumlarda gelişim girişimcilerin ortaya koyduğu bir eserdir” der (Çelik ve Akgemci, 2007: 15).
Girişimcilik kelimesi, “bir şey yapmak” anlamına gelen Fransızca “entreprendre” sözcüğünden gelmektedir ve Orta Çağda başlangıçta, aktif olan, işleri yapan bir “kişi” anlamında kullanılmıştır. Bir başka ifade ile girişim veya girişme kelimesinden ya da kökünden türetilen girişimci (müteşebbis) kavramı, kar ve zararını yüklenerek başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal ve hizmet üretmek için üretim faktörlerini temin eden ve birleştiren kişi ya da iş adamıdır (Şimşek ve Çelik, 2015: 20; Kaur ve Bains, 2013: 32).
Halk arasında girişimci için, iş adamı, yönetici, patron, yeni bir üretim tekniğinden yararlanma, yeni pazarlar elde etme, yeni bir organizasyon biçimi oluşturma gibi yeni fikirleri gerçekleştirmeye çalışan atılgan kişi şeklindeki isimlerle anılan, bir işi yapmaya girişmekten çekinmeyen biri denilmektedir (Çelik ve Akgemci, 2007: 15).
Lumpkin ve Dess (1996)’e göre girişimci, ekonomik değişim ve gelişme için bir katalizör görevindedir. Girişimci, aynı zamanda çevresindeki iş fırsatlarından istifade eden, yeni teknolojiler geliştirmek için kaynakları verimli bir şekilde kullanan, kazancını en üst düzeye çıkarmak ve toplumun gelişimine önemli katkılarda bulunmak için yeni ürün ve hizmetler üreten bir değişim ajanıdır. Riskleri üstlenen ve yenilikleri benimseyen kişidir (Lopa ve Bose, 2014: 2).
Girişimcilik, her iki tutumu (risk ve sonuçların sorumluluğunu alma eğilimi) ve davranışı (bir girişimin uygulanmasında gerekli eylemler kümesi) içeren kişinin niteliğidir (Madatta, 2011: 7).
Zaman içinde değişen ve gelişen girişimci tanımı, özellikle içinde yaşadığımız yüzyılda daha çok risk alan, fırsatları değerlendiren ve yenilikleri yakalayan, krizleri uyuma çeviren kişi olarak karşımıza çıkmaktadır (İraz, 2010: 138).
Girişimcinin diğer güncel bir tanımına göre; mevcut kaynakların ve yeteneklerin de ötesine geçerek, fırsatları hayal eden, arayan ve yakalayan sonra da bu fırsatlara uygun kaynakları ve yetenekleri tedarik eden kişidir. Girişimci bu özelliği ile problemden fırsatı kavrayıp geliştirerek yenilik adı altında şekillendirip, pazarlanabilir ve işe çevrilebilir hale getirmekte, üzerine katma değer halkaları eklemekte ve tüm bu sürecin sonunda maddi ve manevi kazanç beklemektedir (Bedük, 2012: 80).
Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişte yeni finans kaynaklarını kullanarak, yeni satış ve üretim tekniklerini, yeni organizasyon şekillerini uygulayarak ve yeni ürünler ortaya çıkararak, eskinin yerine yeniyi koyan en önemli aktör dinamik girişimcilerdir. Değişen ekonominin bu şartlarına uygun bir tanımla girişimci; bilgiyi temel alarak, bilgisini girişimciliğe konu edip ya da kendisine uygun bir alanda herhangi bir finansman yöntemini kullanıp, tüm insanların faydasına olacak mal ve hizmet üretimi için işletme açan ve işletmenin devamlılığını sağlayan kişidir (Erdoğan, 2009: 9).
Girişimcilik ile ilişkilendirilebilen diğer kavramları ise tacirlik, esnaflık, işletme sahipliği, yöneticilik, teknisyenlik-teknokratlık ve liderlik şeklinde sıralamak mümkündür (Çelik, 2018: 3). Özellikle küçük işletmelerde girişimci, patron ve yönetici gibi birden fazla rolü tek başına yerine getirerek her iki konuda da başarılı olmak zorundadır. Fakat girişimci ve yöneticilerin sahip olduğu özellikler arasında önemli farklılıklar vardır. Girişimci ve yönetici arasındaki temel farklılıklar şöyle sıralanabilmektedir (Marangoz, 2017: 43):
Yönetici problemleri görürken, girişimci fırsatları görmektedir. Girişimci dinamik, yönetici statiktir.
Yönetici eskiyi, girişimci geleceği düşünmektedir.
Yönetici, işletme içindeki faaliyetlerinden doğacak kar ve zararları üstlenmemektedir.
Girişimci nitelikleri arasında yöneticiliğin de olduğu, işletmenin kuruluş sonrası faaliyetlerinin yürütülmesinde girişimcinin isterse yöneticilik de yapabileceği ya da devrebileceği görülmektedir.
Burada günümüz bilgi toplumunun girişimcilerinin işletme sahip ve ortaklığının yanında profesyonel yöneticilik, liderlik ve teknisyenlik-teknokratlık gibi özelliklerin aynı anda tamamına ya da bir kısmına sahip olabilecekleri gerçeği karşımıza çıkmaktadır (Çelik, 2018: 3).
Yapılan tüm bu tanımlarda ortak nokta, girişimcinin başkalarının baktığı fakat göremediği fırsatları görerek birer iş fikrine dönüştüren, risk almaya yatkın kişi olmasıdır. Ayrıca endüstriyel birer lider olarak kabul edilen girişimcileri yöneticilerden ayıran en önemli özelliklerin başında, kar ya da zarar etme riskini üstlenmesinin geldiği görülmektedir (Çelik, 2018: 12).
Özetle girişimci kişi, risk alanın da yönetenin de özelliklerini taşıyan, kar amacı güden bir işletmeyi kuran, yöneten, başarı için yönlenmiş, özellikle yenilikçi davranışlarla karakterize olmuş, risk alma eğilimi yüksek ve genellikle iş dünyasında stratejik yönetim uygulamalarını kullanan kişidir.