Bizim tabiyatı milliyemizi haḳḳı ile teftiş ve tedḳiḳ étmeyenler teacüb éderlerki, Nevşehirin haḳiḳi eüergetisi olan P” Yeorgios niçün ġovalandı;
Bu bizim tabiyatı milliyemiz iḳtizasındandır. En ziyade hürrieti sever bir millet oldıġımızdan, her bir müteġalibeyi ġovalamaḳ isteriz ve bir zeman sonra tabiyatı milliyemizden olan serbestietimiz naḳıse verir fikri ile böylelere tam ḳuvvetle ġarşu 605
geliriz.
Fikrimizce atideki sebebden dolayı Ellinosın tabiatı daima hür doġmuşdır.
Malumdırki Ellinesler, Mısır, Foiniki, Furigia, Pelasyoi ve saire milletlerden hicret édenlerden meydana gelmişlerdir. Vatanını terk édenler ise, ya usulı idare ve nizamatını aġır ve muzlim görür, yahod topraġını ġayrı münbit ve tereḳḳi ve tefeyüze 610
ġayrı müsaid bulur, ve gendi tabiyat ve arzusına muvafıḳ yerler bulmaya gider. Bunlara bir misal göstermek lazım gelirse, şimdiki Ameriḳayı meydana getire biliriz. Ameriḳanın eski sekenesi olan vahşi Hindliler balada arz étdiġimiz sebeblerden dolayı hicret éden milletler ḳarşusında mahv ve ġayb olmuslardır ve o milletler memleketi en serbest ve hür bir memleket yapmışlardır.
89 Démekki o eski milletler içün Yonanistan bir Ameriḳa halini kesb iderek cümlesinin maksad ve tabiyatı hürriete maatuf oldıġından çabucaḳ birleşmişler, bir ġavm teşkil étmişler ve Ellines tesmiye olunmışlardır.
Hürriyete olan meyli bunlar ilede iktifa étmeyerek, daima ġalib gelmek isteyenleri bir zeman sonra serbestietine sekte verir fikri ile mahv étmek istemişdir.
620
Hatta bir çoḳ vasıtalar ile mezhepin ġalibiyetini, ġuvvei insanienin, usuli idarenin, zeka ve muharebat fezailinin servet ve hatta faziletin bile ġalibietini mahv étmek istemişdir.
Milleti Yonanie meydana geldiġi vaḳıt (p.h. 1500-2000), dünyada Allahın birliġine iman édenler çoḳ idi ve bu fikir Asurialılarca ve Yahudilerce cari idi. Halbuki 625
Yonanlılar vahdeti Allahieyi (monotheismos) ḳabul étmemişler, zira bunun icabatı olan usuli idare gendi serbest tabiatlarına mani idi. Ancaḳ gendi tabiat ve meyllerine muvafıḳ gördükleri 12 illaheden mürekkep olan mesheplerini teesis étmişlerdir. Evvelce vahdeti Allahieye yaḳın olan Uranos, Kronos gibi Allahları ḳabul étmişler isede, bundan memnun olmadıḳları gibi 12 illahenin bile nüfuzına sekte verecek bir 630
çoḳ ilaheler ve vasıtalar düşünerek, insandan bile Allahlar yapmışlar ve bunlar bazı kere Allahların zulmine ve haḳaretine ḳarşu gelmişlerdir, nitekim Gigantes ve Titanes vardır. Omırosun gösterdiġi iroesler bile 12 illaheye ḳarşu gelmekdedirler. Artıḳ putperestlik tekmilen inġıraz buldıḳdan sonra Ellinesler vahdeti Allahieyi ḳabul étmişler. Daha doġrusu Hristianlıġın Triada suretinde gösterildiġinden ḳabuline şitap 635
étmişlerdir. Ve Panayaya édilen izzet ve hörmetden başḳa, agos Yeorgios, Nikolas, Anarguros Elutherios gibi azizlerin dahi hörmeti gitdikce artmışdır.
Ekklisiamız dahi, bu fikri hürriete imtisalen bitün azizlere layḳ olduḳları methieleri daima zikr étmekden geri ġalmamışdır.
Tabiyatı Yonaniye ġuvvei insaniyeye ġalebe çalmaḳ isteyerek, meşhur Hraklisi halḳ 640
étdiġi gibi, bunın zafiyetini göstermek içün Omfalı dénilen ġadının ayaḳları ucunda iplik sardıġını ve yaġod gendi zevcesi Dııaneıra tarafından mahv édildiġini naḳl-u- hikaye étmekdedir.
Yonanistanda idarei müstaḳile asla idhal édilmediġi gibi mesrutietle idare iden ḳırallar bile pek az zeman beḳa bulmuş ve illa tam ve haḳiḳi cumhurietle idarede 645
sebat göstermişdirki, bu usuli idare şimdiye ġadar 2,500 sene geçdiġi ve medeniyet bu ġadar ilerülediġi halde elyevm hiçbir memleketde tadbiḳ édilmemişdir.
90 İş bu idarei cumhurieyi bile bazı ġaydat altında bulundırmışlardır. Mesela bir kimse ehali arasında fazilet ve nüfuz ile tefeyüz ve temeyüz iderse rey toplanmaḳ sureti ile o adam muvaḳḳaten nefi idilirdi [eksostrakısmos]. Böylece muharebelerde ve 650
siyasiyetde kespi iştihar iden Athinaılı Demistoklis Kimon ve saire sürüldiġi gibi haḳḳaniyet ve fazileti ile meşruh Aristeidis o Dikaios bile rey nefi édilmişdir.
Tarihde oḳundıġına göre, hökümet, siyaseten bir kimsenin sürülmesine ḳarar verirse, o zat namına, ehali beyninde rey toplamaya ġalḳışır ve ehali bir keremit parçası üzerine o adamın ismini yazar. şayet 6000 rey toplanırsa heman o adamın nefi icra 655
idilür.
Aristeidisin sürülmesi esnasında bir Athinaılı elinde keremit parçası oldıġı halde, yazmaḳ bilmediġinden, soḳaḳlarda dolaşup Aristeidis ismini yazdırmaḳ içün yazı pilen pir adam arayordı. Tessadüfen pizzat Aristeidis rast gelir ve Aristeidis ismini yazmasını reca ider. Aristeidis mülaymetle sorarki:
660
– Bu adamı tanırmısın; – Hayr.
– O halde ne fenalıḳ yapdıki bunın sürülmesini isteyorsın;
– Her vaḳıt punın fazıl (dikaios) dénmesini çekemeyorım. Aristeidis o dikaios hiç pir şey söylemeyerek keremit üzerine gendi ismini yazup köylüye vermişdir.
665
Gerek eski ve yeni tarihi Yonaniyede, her ne suretle olursa olsun temeyüz ve tefeyüz étmiş olanların, bir zeman sonra hürrietlerine naḳıse verir ġorḳusu ile nefi ve haps ve itlaf édildiklerine dair emsallar pek çoḳdır. Dédiġimiz gibi pu hal millete fıtri pir tabiyatdır.
Her gün hamiyet ve hayrperverliġin ciddi nişanelerini görüyoruz. Millet pu eserler 670
üzerine hayrperveranın ismi ile beraber gendi ismini dahi ġoyuyor. Ethnikon
Zappeion, (Milli Zappeion) Ethnikon Zografeion, Ethnikon Orfanotrofeion
Siniosoġlu gibiki, bunlar Zappas Zografos ve Siniosoġlu gibi hayrhahanın mesarifi ile meydana gelmişdir.
Tabiyatı milliye tıpḳı tabiyatı zatiye gibi asla deġişmediġinden, Yonanın tabiyatı 675
hürrietperveranesi ta eski zemandan şimdiye ġadar beḳa bulmış ve Ellines buna ġarşu gelenlere daima zıt gétmişdir. İşte benim fikrimce, niçün merhum ve maġfur P.Yeorgios Nevşehirde ġovalanmış ve nefi idilmişdir.
Aradan 2500 sene geçdiġi halde Aristeidis o dikaiosa édilen muamelenin tıpḳısı fazıl P. Yeorgiosada édilmişdir.
91 Bundan 2500 sene evvelki Athinaılılerin hakkiki ve öz halefi olan Nevşehirliler P.Yeorgiosın memleketlerinde fazilet ve icraatı ile ġazandıġı tefeyüz ve nüfuzı çekemeyereg gendisini sürmüşlerdir.
Yonanlıların bu tabiyat ve meslekleri ile karlımı yoḳsa ziyanlımı çıḳdıḳları haḳḳında varid olacaḳ suala cevab vermek ise bisbütün pahsı aherdir.
685
Bizde her vaḳıt tefeyüz ve temeyüz édenleri ġovalamaḳ adedi, dédiġimiz gibi, pir maksat üzerine, kin-u- ġarazdan ve yahod mazmum bir hal eseri deġildir, sırf tabiyatımızın hür ve serbest olmasından ilerü gelir. Bunu isbat içün öyle adamlar vefat étdikden sonra müteġalebe ġorḳusu zail olaraḳ heman lazım gelen hörmet ve tevazuyı alenen icra éderiz ve heykeller rekz eyleriz, Namına nutuḳlar irad éderiz, 690
eserler yazarız, nitekim işbu P. Yeorgios Cemiyeti ıslahiyesi ile elde bulunan işbu İmerologion merhumı muma ileyh P. Yeorgios şan-u-zikri içün meydana gelmişdir.
Al. Turgutis PASKA
İbnullah ġıyam étdi! Semaden énüb Mesih,
695
Yendi mevt ile mevti! Ten aldı bakireden!
Dünyayı tahlis étdi! Semaye çıḳdı Rasih,
Hrıstosın kefareti! Salb olub nankörlerden!
Ne böyükdir şu peyam! Ġayb olmış sürisini
Misli yoḳ bir mucize! Aradı, buldı çoban.
700
Eyledi Hristos ġıyam! Adamın varisini
Bu gün Paskadır bize! Ḳurtardı, olub ġurban!
Adamın ve Euanın İnsus bu gün saçdı
Afv édüb günahını, Cihane bahşişini.
Çözdi cinsi insanın Cennetin bize açdı
705
Baġlanmış cenahını Ḳapanmış ġapusını!
Hatası ile ilk insan Rahm édüb bize Huda,
Fevt édüb saadeti, Oġlını étdi izam.
Eyledi tekrar ihsan Buyırub vadin eda,
Allahın inayeti! Vaz étdi yeni nizam!
710
Pederden olub mahkum, Şudır emri azizi:
Ḳalacaḳdı günahkar. “Sevin bir birinizi,
92
Gelmeseidi Helaskar! Seveyim bende sizi”!
Dim. P. Klimentidis, Rumi 715
MURİLLOSUN KÖLESİ