Gelişme Eksenleri

Uzman Paneli’nin ikinci bölümünde katılımcılara verilen varlık-odaklı yerel kalkınma fikirleri ile yeni ortaya atılan fikirler birleştirilerek stratejik gelişme eksenleri tarif edilmiştir (Şekil 5.1). Bu eksenlerin her biri toplantı sonrasında tekrarlar temizlenip, ifadeler rafine edilerek stratejiler (proje temaları) ve eylemler (proje konuları ve yapılabilirlikleri) olarak yeniden sınıflandırılmıştır.

• Organik Yarımada

• Temiz Kıyı, Temiz Deniz

• Sağlıklı, Güvenli, Kimlikli Yerleşmeler

• Kültürel ve Tarihi Varlıkları ile Öne Çıkan Yarımada

• Planlı, Örgütlü, Eğitimli Turizm

• Doğal ve Kültürel Varlıkları ile Turizmi Çeşitlenen Yarımada

• Yenilenebilir Enerji Kaynakları ile Öncü Yarımada

• Kapsayıcı, Paylaşımlı Yerel Ekonomik Kalkınma

• Yerel Ürün Odaklı Girişimcilik

• Öğrenen Bölge Olarak Yarımada

Tarım teması altında “organik Yarımada” ve “temiz kıyı, temiz deniz” eksenleri oluşturulmuştur. Organik ürün üretiminde Yarımada’nın potansiyelli bir bölge olması (bkz.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Yarımada’da Organik Tarım Projesi) eko-agro turizm gibi girişimler için yatırım ve yatırım planlarının bulunması bölgede organik ürün yetiştiriciliğinin jeotermal enerji gibi kaynakları da kullanarak geliştirilmesini tetiklemektedir. Diğer taraftan, özellikle balık çiftliklerinin yöredeki hassas konumu da göz önüne alınarak su ürünleri yetiştiriciliğinin gelişiminin sınırlandırılması, lojistik altyapı imkânlarının iyileştirilmesi ile deniz balıkçılığının teşviki konuları “temiz kıyı, temiz deniz” gelişme ekseninde içerilmiştir (Şekil 5.2).

Yerleşim yapısı ve kültür ana temasında “sağlıklı, güvenli, kimlikli yerleşmeler” ekseninde Yarımada’daki ikinci konut stokunun giderek sürekli oturulan birinci konuta dönüştüğü,

niteliğinin daha da iyileştirildiği ve bölgenin sosyo-ekonomik yapısı ile bütünleştiği; kentsel yerleşim alanlarının tarım alanlarına yayılışının durdurulduğu; Yarımada’daki ucuz konut talebinin yerelle ve doğayla uyumlu karşılandığı;

kırsal alanların altyapı, ulaşım, kanalizasyon, atık ve enerji gibi güncel altyapı ihtiyaçlarının karşılandığı; köylerin köy olarak niteliğini koruduğu; Yarımada’da yaşayan kadın, çocuk, engelli, yaşlı gibi dezavantajlı grupların sağlık, bakım, eğitim, sosyalleşme, eğlenme gibi ihtiyaçlarının karşılandığı; hem kentte hem de kırsalda toplumun farklı kesimlerine ulaşmak, biraraya getirmek ve eğitim, bilgilendirme ve iletişimi arttırmak amacıyla kullanılan hizmet evlerine sahip; bisiklet gibi alternatif, yeşil ulaşımın çeşitlendirildiği; dışarıdan Yarımada’ya, Yarımada ilçe yerleşim birimleri arasında bütünleşik ulaşımın geliştirildiği;

deprem, sel gibi doğal afetlere karşı güvenli; ulaşılabilir, enerji etkin, ekolojik, sağlıklı, yerel dokuya uyumlu ve kimlikli yerleşmeler hedeflenmiştir. “Kültürel ve tarihi varlıkları ile öne çıkan Yarımada” ekseninde ise tarihi yapı stokunun bilindiği, korunduğu, yaşatıldığı ve yeniden işlevlendirildiği;

Yarımada’nın havasını, suyunu, denizini, Akdeniz kültürünü ve sakin halini seven, bilinçli halkı ile öne çıkan Yarımada düşüncesi öne çıkmıştır (Şekil 5.3 ve 5.4).

Turizm ana teması altında “planlı, örgütlü, eğitimli turizm”

ve “doğal ve kültürel varlıkları ile turizmi çeşitlenen Yarımada” eksenleri oluşturulmuştur. Yarımada’nın turizm potansiyeli ulusal ve uluslararası ağlara bağlantı sağlanarak (ulaştırma, organizasyon) bölgedeki hassas doğal ve kültürel varlıklarla uyumlu eko-agrotuzim gibi alternatif turizm çeşitlerini destekleyen bir yapıda geliştirilmesi öngörülmüştür. Bölgedeki yerel bilgi ve becerilerin turizm sektörünün ihtiyaç duyduğu biçimde örgütlü ve eğitimi ön plana alan bir yapıda gerçekleştirilmesi desteklenmiştir (Şekil 5.5 ve 5.6).

Çevre ve enerji temasında “yenilenebilir enerji kaynakları ile öncü Yarımada” ekseninde çevreye dost yenilenebilir enerji üretimi ve çevrenin korunmasına yönelik bir yaklaşım

Bu bölümde gelişme eksenlerinin

nasıl oluşturulduğu, neleri içerdiği,

bağlantılı hedefleri ve bunların

değerlendirilmesi ve ilgili yönetişim

stratejileri yer almaktadır.

Şekil 5. 1 Yarımada Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi Ana Eksenleri

türlerinin çevre duyarlı geliştirilmesi, su kaynakları ve iklim ile çevre yönetimi konularında ele alınan gelişme alt eksenleri oluşturulmuştur. Bölgedeki yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesinde entegre sistemlerin kurulması, verilerin bütüncül irdelenmesi ve kaynakların kullanımının kontrolüne yönelik araştırmaların ve planların yapılması önceliklidir. Yarımada biyolojik çeşitliliği, özgün kıyıları, kısıtlı su kaynakları ile de dikkat çekmektedir.

“Yarımada çevresel kalitesinin iyileşitirilmesi ve korunması”

alt ekseninde yağışın azalması, deniz suyu seviyesindeki değişim gibi (iklim değişikliği kaynaklı) parametrelerin Yarımada’nın geleceğine nasıl etkileyeceğine yönelik planların yapılması ve buna yönelik önlemlerin alınması, çevre yönetimi vb. konular ele alınmıştır (Şekil 5.7 ve 5.8).

yerel ekonomik kalkınma” ile “öğrenen bölge olarak Yarımada” eksenleri oluşmuştur. Kapsayıcı gelişme ile yerel insan sermayesini geliştirme; sosyal paylaşımlı büyüme ile de içinde Ar-Ge, pazarlama birimlerinin de bulunduğu organize üretim bölgeleri hedeflenmektedir.

Diğer taraftan, tarihten getirdiği önemli birikimleri ve sözel kültürü ile Yarımada’nın soyut varlıklarının kodlanması, deneyim transferi gibi konular öğrenen bölge ekseninde konumlandırılmıştır. Bu eksende yerel bilginin saklanıp geliştirilmesi, yaşayan öğrenme, yerel kültürel yaratıcılık başlıkları altında proje hedefleri oluşturulmuştur (Şekil 5.9 ve 5.10).

Yukarıda belirtilen 10 ana stratejik gelişme eksenini kesen

“Yerel Katılımcı Ağ yönetişim” bir ortak payda olarak varlık-odaklı yerel kalkınma eksenlerini bütünleştirmektedir.

Şekil 5. 10 Yenilik ve Girişimcilik Ana Eksenleri 2

5.2. Gelişme Ekseni Hedeflerinin