Güzelbahçe GüneĢevi, Ġzmir (ġekil 4.49)

ġekil 4.49: Güzelbahçe GüneĢ Evi.

1994 yılında yapılan Güzelbahçe GüneĢevi, üç oda, bir salon olup 170 m2

net alana sahiptir. Dört kiĢilik bir ailenin yaĢadığı, dört cepheli, betonarme karkas yapı, 17o Güneydoğuya yönelmiĢ Ģekilde konumlandırılmıĢtır.

DıĢ duvarların tamamı 30 cm kalınlığında gazbeton ile örülmüĢ olup binanın ortalama U değeri 1,1 W/m2

C‟dır (Okutucu, 2009).

Güzelbahçe GüneĢevi Projesi'ndeki sistem ile, konut ve iĢyerlerindeki mekânların güneĢ enerjisi ile ısıtılmaları, dolayısı ile de mekân kalitesinin iyileĢtirilmesi, çevre kirliliğinin azaltılması ve parasal kazanç elde edilebileceğinin kanıtlanması amaç- lanmıĢtır.

Güzelbahçe GüneĢevi, içinde sürekli yaĢanılan ve deneysel amaçlı olmayan; pasif güneĢ enerjisi ile ısıtılan ve havalandırılan/serinletilen Türkiye'nin ilk güneĢevi projesidir. ġekil 4.50‟de kat planları yeralmaktadır.

Bu güneĢ evinin projesinde konutun güney ve güneye yakın olan yönlerinde inĢa edilen pasif ısıtma elemanları olan cam bölümler ile kuzey ve kuzeye yakın olan yönlerde inĢa edilen tampon bölgeler; dıĢ ortam konfor sıcaklığı dıĢında olduğunda iç ortamdan dıĢ ortama veya dıĢ ortamdan iç ortama doğru olan ısı akıĢını kararlı bir ısıda tutmaya yarayan mekânlardır. Bu sistemler konutun kıĢ aylarında haftasonu kullanımında daha çabuk bir ısıtma olanağı sağlayabilmektedirler.

Cam bölümler; burada kullanılan malzemeler, çok farklı ısıl değerler altında kaldıklarından kaliteleri ve yapısal özellikleri bakımından belli Ģartları sağlamak zo- rundadırlar. GüneĢin UV ıĢınlarına dayanım, hava sızdırmazlık, iç ortamda oluĢabilecek yüksek nemden etkilenmeme, gerek dıĢ ortamdan içeriye, gerekse iç ortamdan dıĢarıya oluĢacak yoğun ısı transferini azaltmayı sağlayabilen malzeme olarak alüminyum profillerin " ısı köprüsüz" olanı seçilmiĢtir.

DıĢ ortama temas eden profil yüzey ile iç ortama temas eden profil yüzeyler birbirlerine ısı iletkenlik değeri daha düĢük olan PVC aracılığı ile bağlanmıĢlardır. Cam bölümler için ikinci önemli karar dıĢ cepheleri oluĢturan pencerelerin tek camlı, çekirdeği oluĢturan bölgenin kapılarının ve pencerelerinin çift camlı yapılmıĢ olmasıdır. Tek cam yüzeyler, güneĢ ıĢınlarını çift cam yüzeylerden daha az yansıtırlar. Dolayısı ile de cam yüzeyin arkasından geçtikten sonra dalga boyu artarak ısıya dönüĢen enerji miktarını arttırmaktadır. Cam bu fiziksel özelliği nedeni ile dalga boyu artmıĢ olan enerjiyi dıĢ ortama daha az göndermektedir. Bu nedenle kazanılıp cam ev içinde biriken enerji, çekirdek bölgesinin aralık bırakılan sürme pencereleri / kapıları aracılığı ile ısıtılması amaçlanan çekirdek bölgesine transfer edilmektedir. Artık kazanılmıĢ olan bu enerjinin daha iyi ve daha uzun süreli korunabilmesi için de çekirdek bölgesi ile cam bölümlerin ortak pencerelerinin / kapılarının camları çift cam ile yapılmıĢtır.

Ayrıca, dıĢ çeperde cam yüzeyler dıĢındaki yüzeylerin karkas yüzeylerin tamamında dıĢarıdan ısı yalıtımı yapılmıĢtır. Yalıtım 60 x 25 x 5 cm boyutlu Gazbeton G2 400 yalıtım plakları ile gerçekleĢtirilmiĢtir. Plaklar, kaba yapının kalıp aĢamasında, kolon ve kiriĢ kalıp tahtalarının iç yüzeylerine altılık çivilerle çakılmıĢtır.

Birinci kattaki ebeveyn yatak odası ile büyük çocuk odasının cam bölümlerin tavanlarında 10cm kalınlığında camyünü Ģilte serilerek ısı yalıtımı yapılmıĢtır. Bununla, yapı kütlesine depolanan enerjiyi olabildiğince uzun süre koruyup yapının gece ile gündüz arasındaki ısı farkını düĢük düzeyde tutabilmek amaçlanmıĢtır. Güzelbahçe GüneĢevi'nin güneydoğu cephesinde zemin katta iki adet, birinci katta iki adet olmak üzere toplam dört adet Trombe duvar vardır. Bu Trombe duvarları yurtiçi ve yurtdıĢı örneklerinden farklı kılan bazı özellikleri bulunmaktadır.

Bunlardan biri; Trombe duvarların cam yüzeyleri alüminyum sürme doğramalar yardımı ile açılabilir yapılmıĢ olmasıdır. Böylece ısıtma sezonu dıĢında istenmeyen

ısıtma engellenmektedir. Cam yüzeyin açılabilir olmasının diğer bir yararı da camların iç yüzeylerinin silinebilmesine olanak vererek duvarın verim kaybına uğramasını önlemesidir.

Ġkinci fark ise duvarların yan kenarlarına çepeçevre ısı yalıtım plağı koyulmuĢ olmasıdır. Böylece 4,5m2 _{yüzeyli her bir Trombe duvarda 1,6m}2

yüzeyli bir ısı köprüsü yok edilmiĢ olmaktadır.

Pasif güneĢ enerjisi yardımı ile serinletme, en alt kattan baĢlayıp çatının en üst kattaki mahyasının 0,50 m üstünde biten bir hava bacası merdiven evine bitiĢik inĢa edilmiĢtir. En alt katın içinde ve her katın merdiven sahanlığında olmak üzere toplam dört adet kapalı menfez aracılığı ile sürme kapıları yarı kapalı konumdaki cam bölümler ve Trombe duvarlar arasında doğal bir hava hareketi oluĢturmaktadır. Bu hava hareketi, baca içindeki ısının ve basıncın Trombe duvarlar veya cam bölümler içindeki ısı ve basınçtan farklı olması nedeniyle gerçekleĢmektedir. Bina içindeki nemin etkisi de bu yolla azalmaktadır.

Güzelbahçe GüneĢevi‟nde, cam bölüm ve tampon bölgeler aracılığı ile mevsimle uyumlu olarak yaĢam alanı büyüklüğü değiĢebilmektedir.

Yaz kullanımında, güney cephenin dıĢ cam duvarı toplandığında 2 numaralı alanların döĢemeleri güneĢ kırıcı olarak çalıĢmaktadır.

Ayrıca kuzey cephenin iç cam duvarı toplanıp, mekânın kuzey dıĢ duvara kadar büyüyebilmesi sağlanmaktadır. KıĢ kullanımında güney ve kuzey cephelerdeki tüm duvarlar kapatılıp kıĢ kullanım sınırları içerisinde çekirdek bölge oluĢturulmaktadır (Okutucu, 2007).

Bu ev için pasif sistem yapı elemanlarının toplam yapı maliyeti içerisindeki payı yüzde 11,6‟dır. Geri ödeme süresi ise 5,8 yıldır (Okutucu, 2002).

4.2 Enerji Etkin Bina ve YerleĢme Birimlerinin Ġklimsel Veriler Açısından