Gözlem ve Görüşme Bulgularının Tutarlığı

Bu bölümde öğretmenlerin görüşleriyle gözlem sonuçlarını karşılaştırarak aralarındaki tutarlılık tartışılacaktır. Veriler önce gözlem yoluyla toplanmış, gözlemlerin bitmesinin ardından her öğretmenle görüşmeler yapılmıştır.

Birinci sınıf öğretmeni yapılan görüşmelerde gerçek yaşamla ilişkilendirmenin çok önemli olduğunu söylemiş, gözlemler esnasında da öğretmenin sınıf içindeki ve çevredeki eşyalar yoluyla konusunu gerçek yaşamla ilişkilendirdiği görülmüştür. Araç gereç kullanmanın önemine inandığını ifade etmiş fakat dersini zengin araç gereçlerle işleyememiştir. Sınıfa gerçek nesneler getirmiş, bunun dışında programın da önerdiği araç gereçlerden çok faydalanmamıştır. Yapılan görüşmelerde çizim yapmanın geometri öğretiminde çok önemli bir yeri olduğunu fakat büyük sınıflarda çizim yaptırılabileceğini birinci ve ikinci sınıfta çizim yaptırmanın mümkün olmadığını söylemiş, gözlemler esnasında da birinci sınıf öğretmeni çizim yaptırma etkinliğinden yararlanmamıştır. Bu sınıf düzeyinde öğrencinin yalnızca şeklin basit özelliklerini bilmesinin ve istenen şekli bir şekil grubu içinde göstermesinin yeterli olacağını söylemiş aynı doğrultuda şekil özellikleri ve tanım yaptırma, tahmin ve çıkarım yaptırma etkinliklerini sınıfta hiç uygulamamıştır. Görüşmelerinde de sık sık belirttiği gibi doğrudan bilgi hiç vermemiştir. Birinci sınıf öğretmeni geometri konularını dört saatlik bir zaman dilimi içerisinde işlemiştir. Okuma yazma çalışmalarının en kritik döneminde olduğunu söylemiş bu dönemde geometriye daha fazla zaman ayıramayacağını belirtmiştir.

İkinci sınıf öğretmeni işlediği geometri derslerini görüşmelerde söyledikleriyle tutarlı olarak gerçek yaşamla ilişkilendirmiştir. Bu bağlamda gerçek yaşamla konularını ilişkilendirirken sınıf içinde ve sınıfa getirdiği araç gereçlerle de dersini zenginleştirmiştir. Öğrencilerine sınıfa getirdiği gerçek materyallerle farklı cisimler yaptırmıştır. Öğretmen geometri derslerini programa bağlı olarak ve eksiksiz işlemiştir. Matematik programının önerdiği tüm etkinlik ve projeleri yapmak için çaba harcamıştır. Öğretmen kendisiyle yapılan görüşmede tanım ve açıklamalar

yapma, çizim yapma, tahmin ve çıkarım yapmaya dayalı etkinlikleri yapmanın çok önemli olduğunu belirtmiş fakat derslerinde kullanmamıştır. Yine farklı bakış açıları geliştirmeye dayalı etkinliklere derslerinde yer vermemiştir. Buna rağmen derslerini renkli araç gereçlerle ve öğrencilerin birebir etkin olduğu farklı etkinliklerle birleştirdiği için bu sınıf öğrencilerinin dersler boyunca etkin oldukları ve dersler sonunda geometriyi çok sevdiklerini belirttikleri gözlenmiştir.

Üçüncü sınıf öğretmeni görüşülen ve gözlenen öğretmenler arasında deneyimi en az olan öğretmendir. Yapılan görüşmelerde de sorulan sorulara net cevap veremediği ve sorular için sürekli açıklama beklediği böyle bir şeyi daha önce hiç düşünmemiştim dediği ve yapılan gözlemlerde de işlediği geometri konusuna hakim olmadığı eksik bilgiler verebildiği gözlemlenmiştir. Buna rağmen öğrencilerine zengin geometri yaşantıları sunmak için sınıfa diğer öğretmenlere nazaran daha çok araç gereç getirmiştir. Örneğin geometri çubuklarını tek kullanan öğretmen üçüncü sınıf öğretmenidir. Görüşmelerde şekil özellikleri arasındaki ilişkilerin vurgulanmasının önemine, çizim yapmanın, tahmin ve açıklamalar yapmanın önemine ısrarla değinmiş ve kalıcılık için gerekli olduğunu belirtmiş olmasına rağmen bu etkinlikleri derslerinde nadiren kullanmıştır. Şekil özelliklerini çoğu zaman kendisi öğrencilerine vermiş, sorulara yanlış cevap veren öğrencilere doğru cevabı söylemekle yetinmiştir. Hatta zaman zaman öğrencilerini yapamayacakları görevlerle karşılaştırıp ders anlatırken yanlış bilgiler de verebildiği gözlenmiştir.

Dördüncü sınıf öğretmeni yapılan görüşmede konuları gerçek yaşamla ilişkilendirmenin, öğrencilerine tahmin ve çıkarım yaptırmanın yine çizim yaptırmanın önemine değinmiş ancak geometri derslerinde bu noktalarda yeterince etkinlik yaptırmamıştır. Dördüncü sınıf öğretmeni geometri problemleri çözmenin öğrencilerin geometri başarılarını arttırdığını görüşmeler süresince vurgulamış ve bilgiyi doğrudan verme ve zor görevlerle öğrencilerini sınama yönünde eğilimi olduğu gözlemlenmiştir. Dördüncü sınıf öğretmeninin gözlemler boyunca, görüşmelerde de belirttiği gibi öğrencilerine bol bol problem çözdürmüş ve

138

öğrencilerini seviyelerinin üzerinde zor görevlerle baş başa bırakmıştır. Dördüncü sınıf öğretmeni araç gereç kullanmanın geometri derslerini zenginleştirdiğini yapılan görüşmelerde belirtmiş birçok araç gereçten de bahsetmiştir. Dördüncü sınıf öğretmeni bahsettiği araç gereçlerin büyük bir çoğunluğunu derslerinde kullanmıştır. Örneğin, ip, tel, geometrik cisimler, renkli kâğıtlar, çalışma kâğıtları gibi araç gereçleri derslerinde kullanmıştır.

Beşinci sınıf öğretmeni görüşülen öğretmenler arasında en deneyimli olanıdır. 37 yıllık bir deneyime sahiptir. Öğretmen kendisiyle yapılan görüşmede gerçek yaşamla ilişkilendirmeye, araç gereç kullanmaya, çizim, tanımlamalar ve açıklamalar yaptırmaya, öğrencilerine şekiller arasında ilişkiler kurmaları için fırsatlar sunmaya önem verdiğini belirtmiştir. Beşinci sınıf öğretmeni görüşmede söyledikleriyle tutarlı olarak derslerini gerçek yaşamla ilişkilendirmiş, araç gereç kullanmaya dikkat etmiş, verdiği her yeni şekilde çizimler yaptırıp çizimler üzerine öğrencilerini şekil özellikleri üzerine konuşmaya motive etmiştir. İşlenen geometrik şeklin özelliklerini öğrencilerinin tahminler ve grup çalışmalarıyla kendilerinin bulmasını sağlayıp tanımlamalar yapmalarına fırsatlar sunmuştur. Öğrencilerine sık sık şekiller arasında kıyaslamalar yapmaları için etkinlikler yaptırmıştır.

6. BÖLÜM

SONUÇ ve ÖNERİLER

Bu çalışma öğretmenlerin geometri öğretimine ilişkin görüşleri ve sınıf içi uygulamaların Van Hiele seviyelerine göre irdelenmesine yönelik fenomenografik bir çalışmadır. Öğretmenlerin geometri dersindeki uygulamalarını iki aylık bir gözlemle değerlendirmiş, geometri öğretimine ilişkin görüşlerini almak için her öğretmenle görüşmeler yapılmıştır. Gözlem ve görüşmelere ilişkin bulgular bir önceki bölümde ele alınmış ve yorumlanmıştır. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır.