Görsel – ĠĢitsel Medya

Ses üzerinden gerçekleĢtirilen ve yalnızca kulağa hitap eden yayın türüdür iĢitsel medya baĢka bir deyiĢle radyo yayıncılığıdır. Yazılı medyanın ortaya çıkıĢı ve geliĢiminden sonra elektromanyetik dalgalar enerjisi aracılığıyla seslerin iletilmesi sistemine dayanan radyo bulunmuĢtur

Radyo, hava yoluyla zamanın ve yerin kontrolünü sağlayan, sesin kulakla duyulabilirliğin ötesinde uzaydan alınmasına olasılık veren insanın kulağının teknolojik uzantısıdır (Erdoğan ve Alemdar, 2002: 22).

Radyo, geçmiĢten bugüne dinleyicisine farklı türden içerikler aktararak kendisine belli bir kitle oluĢturmayı baĢarmıĢ etkin bir medyadır. Ġcadıyla birlikte kısa bir zamanda çoğu kiĢi tarafından tercih edilen radyo içeriğindeki programlarla da dinleyicilerin davranıĢları üzerinde etkili olmuĢ ve bu nedenle de onları yönlendirmekte güçlü bir araç olarak tercih edilmiĢtir. Ġkinci Dünya SavaĢı döneminin “Radyolar SavaĢı” Ģeklinde adlandırılmasının nedeni o dönemde radyo yayınlarının dinleyiciyi etkilemek üzere aktif bir biçimde propaganda yapmakta kullanılmıĢ olmasıdır. Görsel ve iĢitsel olarak yayın yapma özelliği taĢıyan televizyonla birlikte radyonun kullanımı azalsa da hâlâ önemini koruduğu ve kendine özgü bir kitlesinin olduğunu söylemek yanlıĢ olmaz. Günümüzde hem kamu hem de

özel sektör kaynaklı birçok radyo istasyonu bulunmaktadır ve bu yayınlar 24 saat olmak üzere birbirinden farklı içeriklerle kitlesi tarafından dinlenmektedir ( Bakır, 2006: 56). ĠletiĢim ve kitle iletiĢim teknolojilerindeki geliĢmelerle birlikte radyo yayınları diğer iletiĢim ve medya organlarında da dinlenilebilir hale gelmiĢtir.

Görsel medyanın temel araçları ise televizyon ve sinemadır. Sinema izleyicisinin tüm dikkatini kendi içine alan bir gerçekliğe, kendi gerçekliğine sahip bir görsel medyadır. Sinema aynı zamanda görüntülerin izleyiciyi etkileyecek biçimde düzenlendiği bir araç olmasının yanında sunduğu içeriklerle izleyicide o anı yaĢıyormuĢ hissi yaratacak ölçüde de canlı bir sanattır.

Medya içerisinde en popüler olanı televizyondur. Televizyon diğer medyalar içinde en etkili ve ulaĢımı en kolay araçtır. Bu yüzden insanların bu aracı kullanma amaç ve yoğunluğu günden güne artmaktadır. Televizyon, farklı konu ve türde program yayınlaması, içeriğinde müziği, sesi ve hareketli görüntüleri, hatta yazıyı barındırıyor olması, herkes tarafından kolaylıkla ulaĢılabilmesi, tüketilebilmesi, anlaĢılabilmesi nedeniyle gazete ve radyoya göre daha yaygın bir medyadır.

Günümüzde televizyon her evde bulunmaktadır ve insanların hayatlarının her döneminde izleyerek vakit geçirdikleri bir araç halindedir. Televizyonla ulusal ya da uluslararası boyutta yaĢanan geliĢmelerin hemen hemen hepsinden haberdar olunmasının dıĢında, farklı kültürlerde tanınmakta, kültürler arası etkileĢim olmakta ve insanların yaĢam tarzları belirlenmekte, tutum ve davranıĢları Ģekillenmektedir (YaĢar, 2013: 1). Televizyonun toplumu hızlı ve kolayca etkisi altına aldığını iddia eden düĢünceler, toplumsal araĢtırmaların televizyon üzerinde ayrı bir ilgi oluĢturmasına neden olmuĢtur. ÇalıĢmalar insanların bu araçla nasıl bir etkileĢim içinde oldukları ve televizyonun toplumsal yaĢam üzerindeki etkileri üzerine odaklanmıĢtır. ÇalıĢmalar genelinde televizyonun bireyi ve dolayısıyla içinde yaĢadığı kültürü biçimlendirdiği, bunu yaparken de yarattığı görsel gerçekliğe vurgu yapıldığı görülmektedir. ( Özel, 2015:3 ).

Televizyon, Erdoğan ve Alemdar‟ın belirttiği gibi insanları eğlendirerek keyifli zaman geçirme hissi yaratmaktadır yani oyalama amaçlıdır. Televizyonun “Gücü de büyük ölçüde insanlarda gerçekten böyle bir duygu yaratabilmesinden gelmektedir. Televizyon önünde vakit öldüren insan kendisine dayatılan yaĢam

koĢullarını sorgulamak yerine sunulan seçenekler arasından biri ile gerçekten iyi zaman geçirdiğine inanabilmektedir” (Erdoğan ve Alemdar, 2001; 3).

Sinema ve televizyon dıĢında, video oyunları oynanabilen, film ve televizyon izleme imkânı sunan taĢınabilir iletiĢim araçları ve bilgisayar da görsel medya çeĢitleri olarak sayılabilmektedir. Günümüzde bu araçlarda da kullanılan ve dünyayı bir ağ gibi saran internet yazı, ses ve görüntüyü aynı ortamda kullanarak diğer araçların hemen hemen hepsinin sunduğu hizmetleri yerine getirmektedir.

Gazete, radyo ve televizyon “geleneksel medya” Ģeklinde tanımlanırken internet “yeni medya” ya da “biliĢim teknolojileri” Ģeklinde tanımlanmaktadır (Timisi, 2003: 80). Yeni medya “yüksek bir ivme hızı ve süreklilik gösteren söz konusu teknolojik dönüĢüm sürecinin birbiriyle bağlantılı yeniliklerinin laboratuvar ortamından çıkarılıp piyasalarla tüketime sunulmuĢ ve iletiĢim etkinliğinin sosyo- ekonomik değerine koĢut olarak, günlük yaĢamın ayrılmaz birer parçası haline gelmiĢ ürünleri” Ģeklinde tanımlanabilir (Törenli, 2005: 88).

Ġnternet etkileĢimli bir iletiĢim süreci yaratmıĢtır ve geleneksel medyadan farklı olarak geleneksel medyada var olan yansıma gecikmelerini ve kitleden tepki alamama sorunlarına karĢın, internet ortamıyla kitleden anlık tepkiler alabilme olanağı sunmaktadır. Ġnternet kullanıcıları bilgisayar ya da diğer araçlar üzerinden ulaĢtıkları mesajlara tepkisini, herhangi bir materyale gerek kalmaksızın web sayfasındaki ilgili yere tıklayarak anında iletebilmektedir (Çakır ve Topçu, 2005: 76).

Gün geçtikçe kullanım ağı daha da geniĢleyen internet, günümüzde ticaret, haberleĢme, eğitim, eğlence vb. birçok alanda kullanılmaktadır. Teknolojideki değiĢim ve geliĢimler medyanın iĢlevleri üzerinde de etiklere neden olmaktadır. Ġnternet kullanımı ile birlikte “ Kitle iletiĢim araçlarının en önemli iĢlevlerinden biri olan „haber verme‟de de, özellikle sunulan haberlerin nitelik olarak farklılaĢması, daha çok veri tabanına dayalı bilgi içermesi, haber konu ve olaylarında çeĢitlilik, haber verme sürecinin hızlanması gibi değiĢiklik ve geliĢmeler yaĢanma imkân ve ihtimali doğmuĢtur.” (Kazaz, 2007:221).

Günümüzdeki teknolojik geliĢmelere paralel olarak nitelik ve nicelik olarak değiĢen ve geliĢen medya „iletiĢim toplumları‟nın vazgeçilmez ögelerinden biri halini almıĢtır. Toplumsal yaĢamın merkezinde varlığını sürdüren medya birtakım iĢlev ve sorumluluklar taĢımaktadır.