Evren ve Örneklem

Evren; genel ve araĢtırma evreni olmak üzere iki türlüdür. Evren (population), araĢtırma sonuçlarının genellemek istendiği elemanlar bütünüdür (Karasar, 2003), Tanımlanması kolay ama ulaĢılması güç olan evrendir (Karatay, 2013). AraĢtırma evreni ise, araĢtırma probleminin kapsamına giren olgu ve olaylar bütünü olarak ifade edilir. Örneklem ise; araĢtırma evreninin özelliklerine sahip olan ve kendilerinden veri toplamak üzere araĢtırma evreninden belirli tekniklerle seçilen grup olarak tanımlanmaktadır (Turhanoğlu vd. 2012) Örnekleme iliĢkin bulguların evrene genellenmesi sürecine çıkarsama denir. Örneklem de, evrenin içinde bulunan ve evrene çıkarsama yapmaya uygun özelliklere sahip olan bir alt gruptur (Lin, 1976:146).

Barak Müziği ve Geleneğinin Tespit edildiği bu çalıĢmada örneklem, Seçkisiz olmayan örneklem yönteminden olan Amaçlı Örneklem yöntemlerinin benzeĢik örnekleme yöntemi ile belirlenmiĢtir. Fraenkel & Wallen (1990); amaçlı örneklemeyi; derinlemesine araĢtırma yapabilmek amacıyla çalıĢmanın amacı bağlamında bilgi açısından zengin durumların seçilmesidir. Bir alt unsuru olan BenzeĢik örneklemi ise; araĢtırmanın problemi ilgili olarak evrende yer alan benzeĢik bir alt grubundan ya da durumundan oluĢturulması yani evrende yer alan birbirine benzeyen alt gruplardan birinin seçilmesi iĢi olarak tanımlamıĢlardır.

Sonuç olarak araĢtırmanın genel evreni; günümüzdeki Barak Müziği ve Geleneğini sürdüren topluluklar olup, araĢtırmanın evreni ise Gaziantep ilindeki Barak Türkmenlerinin yaĢadığı alanlarda ortaya koydukları müzikal özellikler ve gelenekler olarak tespit edilmiĢtir. Bu yüzden örneklem olarak Gaziantep ilinin KarkamıĢ, Nizip, Oğuzeli ilçeleri seçilmiĢtir. Bu yöndeki tespitte söz konusu ilçelerin Barak Ovası olarak tanımlanan bölgeyi oluĢturması önemli olmuĢtur.

2.3. Veri toplama ve Çözümleme Araçları

Nitel veri çözümleme; olgular hakkında düĢünme, onları fark etme ve veri toplama aĢamalarından oluĢan döngüsel, tekrarlı, ilerlemeci ve bütünsel bir süreçtir

(Siedel 1998). Yıldırım ve ġimĢek (2006) ise, Sosyal Bilimlerde Nitel Veri Analizi isimli çalıĢmalarında; Betimleme, Analiz ve Yorumlama olmak üzere üç temel kavramı vurgulamıĢlardır. Betimleme, araĢtırmada toplanan verilerin araĢtırma problemine iliĢkin olarak neleri söylediği, analiz; veri setinde doğrudan görülemeyen ancak kavramsal kodlama ve sınıflama yoluyla temaların ve bu temalar arasındaki anlamlı iliĢkilerin ortaya çıkarılması, yorumlama; ayrıntılı bir biçimde tanımlanan ve sunulan bulguların araĢtırmacı tarafından yorumlanması ve bazı sonuçların çıkarılması olarak ifade edilmiĢtir(Yıldırım ve ġimĢek 2006).

Söz konusu çalıĢmada yukarıda da belirtildiği gibi; Odak Grup GörüĢme ve Etnoğrafik GörüĢme Tekniklerinden yararlanılmıĢtır. Odak grup görüĢmelerin tamamı, etnografik görüĢmelerin ise; iki tanesi video kamera ile kayıt altına alınırken diğer iki etnografik görüĢme de yazılı olarak kayda alınmıĢtır.

Elde edilen görüntülü ve yazılı kayıtlar analiz aĢamasında bilgisayarda Microsoft Office Word ortamında diyalog Ģeklinde yazılı metne dönüĢtürülerek nitel veriler elde edilmiĢtir. Bu metindeki benzer konu baĢlıkları Microsoft Office Excell programında sistematik yöntemle sınıflandırılmıĢ, nitel veriler mantıklı ve anlaĢılır biçimde betimlenerek, nicel verilere dönüĢtürülmüĢ ve oransal grafiklerle gösterilerek ve yorumlanmıĢtır.

Ġçerik analizi aĢamasında araĢtırmacı, birinci görüĢmelerden elde edilen verilerin doğruluğunu ve geçerliliğini kontrol etmek, eksiklik ve soru iĢaretlerini gidermek ve güvenilirliği artırmak için örneklemi temsil eden aynı konuda bilgi sahibi birçok kiĢiyle ikinci kez görüĢerek karĢılaĢtırma yöntemi ile verileri kontrol etmiĢtir.

Nitel veri analizi sonucu elde edilen araĢtırma bulguları, güvenilirlik tespiti için konu uzmanı kiĢilerle birlikte değerlendirilmiĢ ve araĢtırma bulgularının saha gerçeklerini yansıttığı sonucuna ulaĢılmıĢtır (bkz. Ek:1) .

AraĢtırma bulgularında tümevarım ile parçalardan yola çıkarak olayın bütününe ulaĢılarak sonuç kısmı oluĢturulmuĢtur.

BÖLÜM III

3. BULGULAR VE AÇIKLANMASI

3.1. GörüĢme Verilerinden Elde Edilen Bulgular

3.1.1. 24 Ocak 2013 Tarihli GörüĢme Bulguları:

Gaziantep/KarkamıĢ/Akçaköy Salman ĠNAL Barak Odası

3.1.1.1. Barak Köy Odasına Yönelik Nitel Bulgular

Resim 1. Salman ĠNAL Barak Köy Odası

Genellikle dikdörtgen Ģeklinde olan Barak odasının karĢı duvarında kırmızı pres tuğladan yapılmıĢ bir kahve ocağı bulunmaktadır. Kahve ocağının arka duvarının her iki yanında sağlı sollu olmak üzere pencere bulunmaktadır. Kahve ocağının üstü tamamen mermer tezgah ile kapatılmıĢ olup üstünde sağ tarafta kahve çekirdeklerinin kavrulması için tarihi bir tava büyük bir özenle duvara dayandırılmıĢ ve bunun hemen karĢısına kahve çekirdeklerinin dövüldüğü 120 yıllık tarihi olan alıç ağacından yapılma dibek koyulmuĢtur. Dibekle tavanın tam ortasına dört adet farklı boylardaki mırra cezveleri yan yana ve boy sırasına göre büyükten küçüğe doğru sıralanarak adeta büblo gibi dizilmiĢtir ki kahvenin asıl piĢirildiği yer bu cezvelerdir.

Ayrıca iki adet farklı boyda mırra cezvesi de kahve ocağının içindeki küllerin üstüne itina ile yerleĢtirilmiĢ olup hemen önüne iki adet mırra fincanı ve bir mangal maĢası koyulmuĢtur. Kahve ocağının sağ tarafına bir saksı çiçeği ve abajur, sol tarafına da bir nargile ve tüpe bağlanmıĢ fener yerleĢtirilmiĢtir. Ayrıca tavana kadar çıkan kahve ocağı bacası görülmektedir. Barak odasının sağ ve sol tarafı tamamen misafirlerin oturacağı Ģekilde düzenlenmiĢ olup her iki tarafa duvar boyunca yolluk serilmiĢ ve misafirlerin yaslanabileceği kilim deseninde uzun yastıklar yerleĢtirilmiĢtir. Aynı yastıklardan kahve ocağının sağına ve soluna da dekor amaçlı olarak birer adet koyulmuĢtur. Odanın sol duvarında yine iki adet pencere sağ duvarında ise sadece elektrik prizi bulunmaktadır. Odanın orta kısmına da aynı Ģekilde halı serilmiĢ olup tam ortasına bir kömür sobası kurulmuĢtur. Sobanın önünde ve arkasında yol boyunca eĢit aralıklarla ve düzenli bir Ģekilde dizilmiĢ; kül tablaları, sürahi ve bardaklar bulunmaktadır. Odanın giriĢ kapısının hemen sol tarafına bir televizyon sehpası koyularak bunun üzerine bir adet televizyon ve uydu cihazı yerleĢtirilmiĢ ve üstündeki duvarda bir duvar saati ve takvim ile misafirlerin ceketlerini asabileceği bir askı bulunmaktadır.

Barak odalarında, odanın sağında ve solunda olmak üzere büyükten küçüğe doğru gerçekleĢen sağlı sollu çift taraflı bir oturma düzeni vardır. Gelen misafirlerden en yaĢlı olanlar ile protokol bakımından üst mevkii de olanlar odada baĢ köĢeye oturtulmaktadır. Daha sonra da yaĢ ortalamasına göre odanın sağında ve solunda en yaĢlıdan genç olana doğru bir oturma düzeni gerçekleĢmektedir. Bu düzen içerisinde gençler kapıya yakın bir yerde oturmakta ve gerektiğinde odadaki misafirlere hizmette kusur etmemek için ayakta durarak oda dağılana kadar burada beklemektedirler.

3.1.1.2. Barak Oda Geleneğine Yönelik Nitel ve Nicel

Bulgular

Barak ekinine yönelik nitel bulgulardan elde edilen veriler; Acı kahve Ekini, Barak Odası ve Eğitim, Barak Odasının Anlamı ve ĠĢlevi, Baraklarda Gelenekler olmak üzere dört ana baĢlık altında incelenmiĢtir. Bu konu baĢlıklarından Acı kahve ekini hakkında hemen hemen tüm bilgiler Salman ĠNAL tarafından

açıklanmıĢ olup diğer misafirler pasif dinleyici olarak ve sessiz kalarak anlatılanları onaylamıĢlardır. Sazlı sözlü gerçekleĢtirilen bu Barak Oda Sohbetinde yaklaĢık olarak 15-16 kiĢi olmasına rağmen 5-6 kiĢi haricinde kimse görüĢ bildirmemiĢ hepsi dinleyici olarak katılmıĢlardır. Bunlardan yaĢı genç olanlar odadaki hizmet iĢlerini üstlenmiĢleridir.