Ergonomi ve İşten Ayrılma Eğilimine İlişkin Korelasyon Analiz

Korelasyon, değişkenlerin bağımlı veya bağımsız olmasını dikkate almaksızın aralarındaki ilişkinin derecesini ve yönünü ortaya koyan istatistiksel yöntemdir. Değişkenler arasındaki ilişkinin derecesine ve yönüne bakmak için en sık Pearson katsayısı kullanılmaktadır. Pearson katsayısı -1 ile +1 arasında değerler almaktadır. Katsayının negatif olması değişkenler arasındaki ilişkinin ters orantılı olduğunu göstermektedir (Durmuş vd.,2011: 143-146). Değişkenler arasındaki ilişkinin düzeyi, korelasyon katsayısının 0 - 0,29 arasında olması durumunda zayıf veya düşük, 0,30-0,64 arasında olması durumunda orta, 0,65-0,84 arasında olması durumunda kuvvetli/yüksek ve 0,85-1 arasında olması durumunda ise çok kuvvetli/çok yüksek şeklinde yorumlanabilir (Ural ve Kılıç, 2006: 248).

Tablo 13: Ergonomik ve İşten Ayrılma Eğilimine İlişkin Korelasyon Analizi

Ölçek İşten Ayrılma

Ergonomi

r -0,689**

p 0,01

n 336

Katılımcıların işten ayrılma eğilimleri ile ergonomi değerlendirme puanları arasında negatif yönde (ters orantılı), anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=-0,689, p=0,01, p<0,05).

Tablo 14: Ergonomik koşullar İşten ayrılma eğilimi Regresyon Analizi

Bağımlı değişken: İşten ayrılma eğilimi

*Regresyon denklemi= İşten ayrılma eğilimi= 1.928-0.398.ergonomik koşullar

Buna göre ergonomik koşullarının algısı ile işten ayrılma eğilimi algı ortalamaları arasında (p=0.00) düzeyinde anlamlı görülen R2_{= 0,474 sonucu elde edilmiştir.} Buna göre işten ayrılma

eğilimi algısının yaklaşık % 47’sinin ergonomik koşullar tarafından açıklanabileceği söylenebilir. İşten ayrılma eğilimi istatistiksel olarak ergonomik koşuldan etkilenmektedir (F=113,26; p<0,05). Bu bulgu; H15= Tekstil işletme çalışanlarının ergonomik koşul algıları işten ayrılma niyetlerini negatif etkilemektedir” hipotezini desteklemektedir.

Bağımsız

Değişkenler Beta Std. Hata Stnd. Beta t test Test R square

(Constant) (β0) 1.928 ,150 11.137

F= 113,236

p= 0.000 0.474

Ergonomik

72 SONUÇ

Sanayileşmenin ve yeni üretim yöntemlerinin ön plana çıktığı 20. yüzyıl; yoğun makineleşme ve üretim sürecine giren binlerce kimyasal maddenin neden olduğu iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ölümler ve organ kayıplarının yoğunlaştığı bir yüzyıl olmuştur. Üretim sürecine giren her yeni madde, her yeni makine, araç ve gereç, insan sağlığı, işyeri güvenliği, çevre sağlığı ve çevre güvenliği için tehdit oluşturmaktadır. İşletmelerde işgücünün etkin bir şekilde kullanılması için gerekli olan uygun çalışma ortamının sağlanması zorunludur. Uygun çalışma ortamı, işgörenin işyerinde rahat ve verimli olabilmesi için gerekli olan fiziksel ve psikolojik havanın yaratılmasıdır. İş ve çalışma ortamı sağlık açısından riskler içerebilir. Çalışma ortamındaki kalabalık, gürültü, kirlilik, sürekli aynı beden pozisyonunda çalışma zorunluluğu, ağır kaldırma, manyetik alanlara ya da kimyasal maddelere maruz kalma, hava kirliliği, iş kazaları gibi daha pek çok etken sağlığı tehdit etmektedir. İşletmeler çalışma ortamlarından kaynaklanacak sağlık risklerini tanımalı ve bunları en aza indirmelidirler (Tambay, 2006: 25) İşyerindeki fiziksel çalışma koşulları yetersiz ve aynı zamanda sorunlar yaratıyorsa, çalışanları örgüt içinde tutma ve çalıştırma olanaksız hale gelmektedir. O halde örgüt için yaşamsal nitelik taşıyan fiziksel koşullar öncelikle sağlanmalıdır (Eren,1993: 29). Çalışmamızda Bitlis ili tekstil işletmeleri çalışanlarının ergonomik koşul algılarının işten ayrılma eğilimlerine etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda çıkan sonuçlarda katılımcıların ergonomik değerlendirme algılarının işten ayrılma eğilimlerini negatif etkilediği tespit edilmiştir. Bir bağlamda katılımcıların çalıştıkları işyerini ergonomik olarak değerlendirme düzeylerinin artmasının işten ayrılma eğilimini azaltacağı öngörülmektedir.

Tekstil işletmelerinde yapılacak ergonomik düzenlemeler çalışanların işten ayrılma eğilimini etkileyecektir. İşyerlerindeki ergonomik düzenlemeler çalışanların sağlık ve güvenliğinin sağlanmasının yanında çalışan memnuniyeti ile birlikte verimliliklerini de etkileyeceği söylenebilir. Çalışma alanlarında uygun fiziksel şartların; tertipli ve düzenli bir ortam, havalandırma, aydınlatma ve ısıtma gibi temel unsurların iyi düzenlenmesi ile sağlanacağı bir gerçektir. Yöneticilerin bu unsurları bilmesi ve uygulaması temel görevlerinden birisidir. Çünkü temel fiziki şartları oluşmamış ve belli bir standardı sağlanmamış ortamda yapılacak işlerle kaliteyi yakalamanın mümkün olmayacağı söylenebilir.

KAYNAKÇA

ADAMS, Gary A. and BEEHR, Terry A. (1998), “Turnover and Retirement: A Comparison of TheirSimilaritiesandDifferences”. Personnel Psychology, 51(3), 643-665.

AKOVA, Orhan., TANRIVERDİ, Haluk ve KAHRAMAN, Onur Cüneyt. (2015), “Otel İşletmelerinde İşgören Devir Hızına Etki Eden Risk Faktörlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Vizyoner Dergisi, 6(12), 87-107

ALPUGAN, Oktay, (1998), “Küçük İşletmeler (Kavramı, Kuruluşu ve Yönetimi)”. Özgün Matbaacılık, Ankara.

73

Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1): 33-44.

AYDIN, Ş. (2005). “Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi: İlkeler ve Uygulamalar”. Ed. Cengiz Demir, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

CANER, Erden ve UÇAR, Alim ve ERBAY, Emre, (2016), Bir Tekstil Atölyesinde Ergonominin Temel Prensiplerinin Uygulanması, Uluslararası Mühendislik ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi,1(1), 23-37.

CORNOG, Y. Geoffrey. (1957), “The personnel Turnover Concept: Are appraisal”, Public Administration Rewiew, 17(4), 247-256.

ÇELİK, Şenol. (2013). “Kümeleme Analizi ile Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), 175-194.

DURMUŞ, Beril, YURTKORU, Serra ve ÇİNKO, Murat. (2011), “Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi”, Beta Yayınları, İstanbul.

EREN, Erol. (1993). “Yönetim Psikolojisi”, Beta Basım, İstanbul.

FOOTE, David A. (2004), “Managing the Problem of Unscheduled Turnover”, Management Decision, 42(8), 963-973.

GUSTAFSON, Catherine M. (2002). “Employee Turnover: a Study of Private Clubs in The USA”. International Journal of Contemporary Hospitality Management 14(3), 106-113.

GÜZEL, Berrin (2002), Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Kapsamında İşgücü Devir Hızının Analizi; Muğla Bölgesi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

GÜÇER, Evren, Pelit, Elbeyi, Demirdağ, Şerif Ahmet, Keleş, Yasin (2017), Sosyal Kaytarmanın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Journal of Business Research Turk, 9 (2): 14-36.

HENDRIE, James. (2004). “A Review of A Multiple Retailer’s Labour Turnover”, International Journal of Retail & Distribution Management, 32(9), 434 - 441.

SAKS, A. M., MUDRACK, P. E. and ASHFORTH, B. E. (1996), The relationship between the work ethic, job attitudes, intentions to quit, and turnover for temporary service employees. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadiennedes Sciences de l'Administration, 13(3), 226-236. ÖGE, Serdar (2000). Örgütsel Etkinliğin Sağlanmasında İşgören-iş uyumunun ergonomik analizi, Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

SERÇEOĞLU, N., IŞIK, Z., ÇETİNKAYA, Z.( 2016). İşyeri Zorbalığının İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Çalışan Personel Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (45), 1099-1188.

SOYSAL, Abdullah. (2009). “İş yaşamında Stres”, Çimento İşverenler Dergisi, 23(3), 17-23. SÖNMEZYUVA, Nagihan, (2009). İşyerinin Ergonomik İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Bursa.

TAMBAY, Ahmet. (2006). İşgören Devrinin Yönetimine İlişkin Tekstil Sektöründe Yapılan Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal

74 Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.

TUNCER, Mahmut, (2014). “Otel Çalışanlarının İşten Ayrılma Eğilimi: Sayfiye ve Şehir Otellerinde Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 419-430.

URAL, Alpaslan ve KILIÇ, İbrahim. (2006). “Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi”, 2.Baskı. Detay Yayıncılık, Ankara.

UZUN, Mert ve MÜNGEN, Uğur. (2011). “Çalışma Ortamında Ergonomik Koşulların İşçi Sağlığı ve İş Kazaları Açısından Önemi”, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, 21-23 Ekim, Çanakkale.

YILMAZ, Burcu ve HALICI, Ali, (2010). “İşgücü Devir Hızını Etkileyen Etmenler: Sekreterlik Mesleğinde Bir Araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İncelemeler Dergisi, 2(4), 93-108.

75

4th _{International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress, 29-30 November 2019, İstanbul}

Features of Emotional Intelligence of Future Psychologist Students