Elektronik Kaynaklar ve Medya Kaynakları

Türkiye‟de festival ve Ģenliklerle ilgili olarak yapılan çalıĢmalar bu kadarla sınırlı değildir. Elektronik kültür ortamında da festival ve Ģenliklerle ilgili birçok veriye rastlamak mümkündür. Radyo, televizyon ve internet, gerek festival ve Ģenliklerle ilgili verilerin paylaĢımı gerekse haberlerin duyurulması konusunda ilk baĢvurulan kaynaklar arasındadır. Bu kapsamda 23.12.2013 tarihinde Google arama motoruna festival/Ģenlik sözcükleri ve bazı türevleri girilerek yapılan araĢtırmada Ģu sonuçlarla karĢılaĢılmıĢtır:

Festival ve Ģenlikler: 547.000 Festival: 4.760.000

Festivaller: 4.410.000

Türkiye‟de festivaller: 351.000 Medyada festivaller: 1.450.000 Basında festivaller: 1.530.000 2000 festival takvimi: 5.400.000 2010 festival takvimi: 503.000 2011 festival takvimi: 278.000 2012 festival takvimi: 237.000 2013 festival takvimi: 307.000

46 2014 festival takvimi: 351.000 2014 yılı festivalleri: 1.750.000 ġenlik: 1.710.000

ġenlikler: 1.700.000

Türkiye‟de ġenlikler: 220.000 Medyada Ģenlikler: 814.000 Basında Ģenlikler: 1.040.000 2000 Ģenlik takvimi: 1.400.000 2010 Ģenlik takvimi: 418.000 2011 Ģenlik takvimi: 447.000 2012 Ģenlik takvimi: 258.000 2013 Ģenlik takvimi: 335.000 2014 Ģenlik takvimi: 353.000 2014 yılı Ģenlikleri: 561.000

Yukarıda verilen arama sonuçları her il ve festival/Ģenlik için ayrı ayrı yapıldığında katlanarak artmaktadır. Zira Türkiye‟deki pek çok festival ve Ģenlikle ilgili en az bir internet sitesi bulunmaktadır. Bu siteler çoğunlukla etkinliği düzenleyen kurum/kuruluĢ/dernek yöneticileri tarafından açılmaktadır. Site(ler)de festivalin tarihçesi, festival/Ģenliği düzenleyen/destekleyen kurum/kuruluĢ/dernek vb.

bilgileri, festival/Ģenlik içeriği, yaklaĢan festival/Ģenlik tarihi, afiĢi, broĢürü, geçmiĢ festival/Ģenlikler hakkında yazılı ve görsel materyaller gibi etkinliklerle ilgili pek çok bilgiye yer verilmektedir. Bütün bunlar bize bir taraftan festival ve Ģenliklerin sosyo-kültürel hayatımızda ne denli geniĢ ve önemli bir yere sahip olduğunu diğer yandan ise konuyla ilgili enformasyon yoğunluğunu gözler önüne sermektedir.

Medyada festival ve Ģenliklerin yeri sadece yukarıda sözünü ettiğimiz hususlarla sınırlı değildir. ÇeĢitli televizyon dizilerinde, dizinin olay örgüsü içerisinde gerek sosyal mesaj vermek, gerek dizinin çekildiği bölgeyi, bölge kültürünü daha iyi tanıtmak gerekse konu akıĢına canlılık kazandırmak gibi

47

sebeplerden ötürü festival/Ģenlik isimlerinin ya da etkinliklerinin izleyiciye aktarıldığı görülmektedir. Söz konusu durumlarda bahsi geçen festival/Ģenliğin ismi, nerede düzenlendiği, öne çıkan etkinliği, düzenleyen kurum/kuruluĢ vb. adı gibi etkinliğe ait bazı yapısal unsurlar hakkında bilgi verildiği görülmektedir. Bazı televizyon ve sinema yapımları konuya örnek teĢkil edecek mahiyettedir. Güzel Köylü dizisinde, 50. bölümde, “9. Yatağan Uluslararası Uçurtma ile Farkındalık Festivali” (Muğla), engellilere dikkat çekmek için diziye konu edinilmiĢtir. Eyvah Eyvah 3 adlı sinema filminde gerek Türkiye‟de özellikle de sahil Ģeritlerinde gerek yöre halkını eğlendirmek gerekse turizm faaliyetini arttırmak amacıyla bir araç olarak kullanılan festivallere dikkat çekmek gayesiyle olsa gerek, bir zeytin festivalinin ulusaldan uluslararasına taĢınması öyküsü hazırlık evreleriyle birlikte kurgusal olarak iĢlenmiĢtir.

Festival ve Ģenliklerin gazete, dergi gibi basılı yayın organlarında da geniĢ ölçüde yer aldığı görülmektedir. ÇeĢitli haber ajanslarıyla, Cumhuriyet‟ten bu yana Türkiye‟de düzenlenen festival ve Ģenlikler hakkında çıkan haberlerin gerek yıl yıl dökümünü gerekse tamamını elde etmek için yaptığımız görüĢmelerde, hizmet bedeli olarak yüz binlerce Türk lirasıyla ifade edilen meblağların telaffuz edilmesi de konuya yazılı medyanın yaklaĢımını göstermesi bakımından önemlidir diye düĢünmekteyiz.

Yerel, ulusal ve uluslararası arenada yayın yapan pek çok dergi özellikle ilkbahar ve yaz sezonlarında sayfalarından okuyucularıyla çeĢitli festival ve Ģenlik haberlerini paylaĢmaktadır. Ġl, ilçe belediyeleri; otobüs, uçak gibi seyahat acenteleri/firmaları, çıkarmıĢ oldukları dergilerde gerek kendi gerekse tatil beldelerinde düzenlenen festival/Ģenliklerle ilgili etkinliğin baĢlangıç tarihinden önce ve sonra etkinlik aktiviteleri hakkında bilgiler vermektedir. Sadece, Ankara BüyükĢehir Belediyesinin çıkarmıĢ olduğu BüyükĢehir Ankara isimli dergiyle, Varan/Ulusoy seyahat Ģirketlerinin yayınladıkları Yol Boyunca / Ulusoy Travel adlı dergilerde 2014 yılı içerisinde yer alan haberlerden örnekler vermenin bile konuyla ilgili fikir sahibi olunmasını sağlayacağı kanaatindeyiz. Bu kapsamda Ulusoy Travel ve Yol Boyunca (2014a: 90; 2014b: 86; 2014c: 88; 2014d: 86) ile BüyükĢehir Ankara (2014a1: 22; 2014a2: 23; 2014b1: 29; 2014b2: 29)‟da yer alan festival/Ģenlik haberlerinin yekûnu baĢlı baĢına bir çalıĢmayı oluĢturacak denli fazladır.

48

KuĢkusuz konuyla ilgili yapılan çalıĢmalar, yukarıda kendisinden kısaca bahsedilenlerle sınırlı değildir. Biz burada, alanında özellik arz eden ve ulaĢabildiğimiz belli baĢlı kaynakları vermeye, onlar üzerinde durmaya çalıĢtık. Söz konusu çalıĢmalar incelendiğinde görülmektedir ki, toplum hayatında geniĢ bir yer kaplayan, sayıları her geçen gün artan, bünyesinde ait olduğu halkın kültürel hayatına dair çok sayıda unsuru barındıran, gerek kültürel gerek siyasal gerek toplumsal gerekse ekonomik pek çok amaca hizmet eden festival/Ģenlikler, araĢtırmacılar tarafından gereği kadar incelenmemiĢtir. Yapılan çalıĢmaların en büyük eksikliklerinden birisi, festival/Ģenlik kavramı ve sınıflandırmasının üzerinde yeterince durulmamasıdır. Bu durum, adı festival/Ģenlik olan eğlencelerle bu adla anılmamasına rağmen yapısal ve iĢlevsel özellikleri bakımından diğerleriyle büyük benzerlikler gösteren etkinliklerin konu dıĢında tutulmasına yol açmaktadır. Öyle ki, yapısal ve iĢlevsel özelliklerindeki benzerlikler nedeniyle aynı grupta anılması gerekenler, isimleri dolayısıyla farklı kategorilere yerleĢtirilmiĢ durumdadır. Bütün bunlardan yola çıkılarak konuyla ilgili yapılan çalıĢmalara bakıldığında ortaya çıkan tablo kısaca Ģöyle özetlenebilir:

Festival/Ģenlikler üzerinde yapılan çalıĢmaların büyük yekûnu ülke genelinde düzenlenen organizasyonları tespit ve bunlardan halkı haberdar etme niteliğindedir.

Bu kategorideki çalıĢmaların bir kısmı tespit edilen bütün festival/Ģenliklerin duyurulması, belli bir kesimi tek bir etkinlik hakkında bilgi paylaĢımı, çok az sayıdaki eser ise bir ya da birkaç etkinliğin müzik, sinema, denizcilik gibi alanlar bakımından analizine sayfalarında yer vermektedir. Dolayısıyla yapılan çalıĢmaların büyük bir kısmı mevcudu tespitten öteye geçememiĢ, hatta bu konuda bile tam olarak yeterli gelememiĢtir. Bunlara ilaveten konuya turizm açısından yaklaĢan çalıĢmalara da rastlanmaktadır. Bu kapsamda gerek Türkiye gerekse dünya ölçeğinde yapılan kutlamalar, festival turizmi çerçevesinde mukayese yoluyla ele alınmaktadır.

Zikredilen çalıĢmalar içerisinde konuya halkbilimsel açıdan yaklaĢan eserler de yok değildir. Ancak söz konusu eserlerde kavram karmaĢası ve sınıflandırma çalıĢmaları üzerinde pek fazla durulmadığı için bütünden ziyade parçaya odaklanılarak bazı önemli hususlar gözden kaçırılmıĢtır. Festival/Ģenliklere elektronik ortamda ayrılan yer, basılı eserlere nispeten oldukça fazladır. Ġnternet ortamında sosyal medyadan bloglara, web sayfalarından afiĢ/görüntü/film vb. paylaĢımlarına kadar, televizyon,

49

radyo, gazete ve dergilerde muazzam bir festival/Ģenlik külliyatı karĢımıza çıkmaktadır. Özellikle televizyon, gazete, dergi gibi yayın organlarında festival/Ģenliklerle ilgili yoğun bir enformasyon yağmurunun varlığı göze çarpmaktadır. Bunlara, düzenlenen festival/Ģenlikler için basılan afiĢ, broĢür, kitapçık gibi malzemeler de eklendiğinde konuyla ilgili devasa boyutlara ulaĢan bir yekûna ulaĢılmaktadır. KarĢımızda halk hayatına böylesine girmiĢ, orada önemli yer edinmiĢ hatta yerini sabitlemek Ģöyle dursun her geçen gün geniĢleten bir konu durmaktadır.

Söz konusu duruĢ, yukarıdan beri sözünü ettiğimiz bütün bu hususlar da dikkate alındığında, halkbilimsel açıdan konuya yaklaĢan Ģümullü çalıĢmaların varlığına duyulan ihtiyacı ve gerekliliği gözler önüne sermektedir.

50

1. BÖLÜM: