Eğitim Yönetimi ve Geliştirme

Eğitim genel anlamda bilgi verme, yetenek ve becerileri geliştirme sürecidir. Personel eğitimi ise, çalışanların ve onların oluşturdukları grupların, işletmede şu anda sahip oldukları yada ileride sahip olacakları görevleri daha etkin bir şekilde yapabilmeleri için, onların mesleki bilgilerini geliştiren, düşünce, rasyonel karar alma, davranış ve tutum, alışkanlık ve anlayışlarına olumlu katkılar yapmayı amaçlayan, bilgi ve becerilerini artıran eğitsel faaliyetlerin tümüdür.40

“Eğitimin amacı, çalışanların işlerinde buldukları tatmini, bireyin verimini ve bütün olarak organizasyonun performansını yükseltmektir. 41”

Personel eğitiminde kullanılabilecek bir çok eğitim tekniği vardır. iş başında eğitim, staj yada çıraklık programları, iş rotasyonu, çalışma grupları, filmler, konferanslar, iş canlandırmalarıyla birlikte bunların dışında pek çok yöntem uygulanabilir.

“İnsan kaynakları alanındaki eğitim ve geliştirme çabalarının amacı, çalışanların işlerinde buldukları tatmini, bireylerin verimini ve bütün olarak örgütün performansını yükseltmektir.”42

İnsan Kaynaklarını geliştirme, bir örgüt içinde uygulanan eğitim, öğretim ve gelişime yönelik faaliyetlerin tümü ile ilişkilidir. Personelin ve örgütün verimliliğini doğrudan

39 _{İbicioğlu, İnsan Kaynakları , sy.68}

40 _{İstanbul Üniversitesi, İnsan Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi,} Dönence Basım Yayım Hizmetleri, 2. Baskı, İstanbul, 2000, s. 170

41 _{Bilgi Yönetimi Sitesi;Aşkın Keser 6. Eylül 2006}

http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=412 42 _{Palmer ve Winters, İnsan Kaynakları Yönetimi, sy. 119}

29

etkiler. Örgütler için bu kadar önemli olan bu konu olan eğitim faaliyetlerinde öncelikle;

Örgüt içinde eğitim ihtiyacının tespit edilmesi gerekir. Daha sonra bir ‘Eğitim Planı’ hazırlanarak eğitimin amacı, uygulanacak eğitim programının adı ve kapsamı, eğitim verilecek departmanların ve bu departmanlarda çalışan personel, eğitimi verecek kuruluş, eğitim süresi, eğitim yeri, eğitim maliyeti, eğitim sonuçları vs. konular belirlenmelidir. Eğitim planının tespitinden sonra eğitim programlarının uygulanması konusunda ilkelerin belirlenmesi gerekir43_.

Örgütlerde eğitimler pek çok şekilde temin edilebilir. Bir eğitimin planlanma süresinde; eğitimin içsel kaynaklarla iş başında verilebileceği gibi, iş dışında da olabilir. Eğitim ve geliştirmenin temel rollerini aşağıdaki gibi şekil yardımıyla görebiliriz.

Şekil 7: Temel Rolleriyle Eğitim ve Geliştirme Fonksiyonu44

İnsan kaynaklarıyla ilgili geliştirme çabalarının başlıca hedefi, çalışanların kapasitesinden tam olarak yararlanmak ve bu kapasiteyi daha da yükseltmektir. Bireyin potansiyelinin tam olarak gerçekleşmesi için geliştirme sürecine içtenlikle katılması gerekir. Yöneticilerin olumlu yaklaşımı ve gerektirdiği gibi seçilip düzenlenmiş teknikler bunu kolaylaştırır. İnsanın bir şeyi öğrenmesinin en iyi yolu, doğrudan doğruya kişisel deneyimdir. Dolayısıyla, eğitim ve geliştirme programlarına katılan elemanlara, öğrenecekleri şeyi bizzat deneme olanağı sağlanmalıdır. Ayrıca insanların gerçekleşmesine katkıda bulundukları değişiklikleri daha kolay benimsediği de unutulmamalıdır.45

İnsan kaynakları eğitimi için şeffaf, ölçülebilir ve spesifik amaçlar belirlenmelidir.

Eğitim plan ve programları hazırlanırken her kademede çalışanlara yönelik eğitim ve seminer uygulamasına özen gösterilmelidir. Örneğin, üst düzey yönetici eğitimi, orta ve alt kademe yönetici eğitimi, işçi eğitimi, çıraklık eğitimi vs. ayrımlarının yapılmasında yarar vardır. Bunun dışında örgüt

43 _{İnsan Kaynakları Yönetimi Süreci, Can Aktan}

http://www.canaktan.org/yonetim/insan-yonetim/gelistirme-egitim.htm 07.09.2006 44 _{İbicioğlu, age, sy. 72}

45 _{Palmer ve Winters, age, sy.121}

Eğitim ve Geliştirme İç er id en E ğ it im D ış ar ıd an E ğ it im Y öne ti m G el iş ti rm e B ec er i E nvan te ri

30

personeline çalıştıkları işe uygun eğitim seminerleri (toplam kalite yönetimi, insan kaynakları yönetimi, motivasyon yönetimi, zaman yönetimi, stres yönetimi, kalite kontrol, istatistiksel süreç kontrol, eş zamanlı mühendislik, değişim mühendisliği vs.) uygulanmalıdır.46

Eğitim programının içeriği, yönetim düzeyi, kurmay personel ve profesyonel/ teknik düzey için en çok ihtiyaç duyulan yazılı iletişimler, dinleme ve kişiler arası iletişim becerileridir.

Örgütlerde, işe yeni başlayan personele yönelik olarak, personelin “firma kültürüne ve işe uyum sağlaması için verilen eğitimlere oryantasyon eğitimleri”47 denilir. Kelime anlamı ile oryantasyon, “bir işe, duruma ve çevreye alışma ve uyum sağlama sürecidir.”48 Oryantasyon .bazı örgütlerde 1-2 gün sürerken bazı örgütlerde, örgütün yapısı ve faaliyet alanına göre aylarca sürebilir.

“İşgörenin işe uyumlaştırılması süreci başlıca dört temel faaliyeti içerir:

- Gerek iş arkadaşları gerek amirleriyle kişiler arası ilişkiler oluşturmak (benimsenme),

- İşi başarmak için görevlerini öğrenmek (yeterlik),

- Örgütteki rollerini ve bu rolle ilişkili biçimsel ya da doğal gruplardaki rollerini açıklığa kavuşturmak (rol tanımı),

- Görevin ve rolün gereklerini tatmin için yaptıkları gelişmeleri değerlendirmek (değerlendirmenin uygunluğu).49

Örgütsel anlamda eğitimin en önemli fonksiyonlarından biri olan işe ve örgüte alıştırma eğitimlerinin dışında, örgütlerde farklı yöntemlerle tespit edilen ihtiyaçlara göre eğitimler düzenlenir.

Eğitim ve geliştirme ile ilgili olarak, yöneticilerin ileride atanabilecekleri pozisyonlara hazır olmalarını sağlayacak eğitimlerin düzenlenmesi de oldukça önemlidir. Örneğin, bir yöneticinin görev yapacağı yabancı bir ülkenin kültürel

46 _{İnsan Kaynakları Yönetimi Süreci, Can Aktan07.09.2006}

http://www.canaktan.org/yonetim/insan-yonetim/gelistirme-egitim.htm

47 _{David D. Dubois, William J. Rothwell , Competency-Based Human Resource Management,} Davies-Black Publishing , 2004 sy,126

48 _{Wayne Cascio, Managing Human Resorces, McGraw-Hill, The International Edition , 1995 Sy.} 239

31

değerlerini, dilini öğrenmelerine yönelik olarak verilen eğitimler, yönetici eğitimleridir.

Son dönemlerde örgütlerde yatay örgüt yapılarının önem kazanmasına bağlı olarak, uzmanlıklar ve buna bağlı olarak da takım yönetimi anlayışı gelişmektedir. Özellikle toplam kalite yönetimi anlayışının da işletmelere egemen olmasına paralel olarak kurum içi girişimcilik ve personel güçlendirme uygulamaları da ekip çalışmasını gerektirmektedir.50

Bu nedenlerle, örgütlerde takım çalışması eğitimleri önem arz etmektedir. Takım çalışması eğitimlerinden farklı olarak organizasyonlarda önem verilen bir diğer eğitim içeriği de, temel beceri eğitimidir.

Pek çok üniversite mezununun işsiz olmasına rağmen, örgütler kalifiye iş gücü bulamamaktan şikayet etmektedir. Bu nedenle personelin hangi düzeyde olursa olsun, problem çözme, iletişim, temel ve pratik vs. eğitim görmeleri gerekmektedir.