Cumhuriyet Türkiye’sinde, eğitim millileştirilmiş, Tevhid-i Tedrisat kanunu ile halkın eğitim ve öğretimi devletin denetim ve yönetimine verilmiştir. Öğretmenler devlet tarafından tayin edilerek düzenli bir ödeneğe kavuşmuş; öğrencilerin okul, burs, yurt ve bir takım sosyal ihtiyaçları da devlet eliyle karşılanmıştır.
Ancak devletin bu görevine yardımcı olmak maksadıyla ülkemizde bazı eğitim vakıfları kurulmuştur. Bu vakıflar, ilkokul, lise ve üniversite kurarak devletin bu alandaki hizmetine katkıda bulunmaktadır. Günümüzde zeki ve yetenekli olmasına rağmen, ekonomik imkansızlıklar sebebiyle okuyamayan bir çok gence burs ve kalacak pansiyon temin ederek o
gençlerin eğitimlerini sürdürmelerine yardımcı olan bazı vakıflar mevcuttur. Fakat geçmişe göre bu türlü vakıfların sayısı çok azdır. Bugün itibariyle yaklaşık 43 kadar eğitim alanında vakıf bulunmaktadır. Bunlar;
Alarko Kültür ve Eğitim Vakfı
Anne Çocuk Eğitim Vakfı, AÇEV
Antalya Eğitim ve Araştırma Vakfı, ANTEV
Asım Kocabıyık Kültür Eğitim Vakfı
ATOSEV Adana Ticaret Odası Sosyal Hizmetler ve Eğitim Vakfı
Aydın İli ve İlçeleri Eğitim, Araştırma ve Yardım Vakfı
Aziz Nesin Vakfı
Batı Trakya Eğitim Kültür ve Sağlık Vakfı
Bornova Anadolu Lisesi Eğitim Vakfı
Cam Ocağı Vakfı
Çağdaş Eğitim Vakfı, ÇEV
Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı
Galatasaray Eğitim Vakfı
Hacettepe Eğitim Vakfı
Hacı Ömer Sabancı Vakfı
ICEP Burs Vakfı
İstanbul Eğitim ve Kültür Vakfı, İSTEK
İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı, İELEV
İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı
Karamürselliler Vakfı
Kenan Evren Eğitim Kültür Vakfı Özel Marmaris Koleji
Kuşadası Eğitim ve Geliştirme Vakfı, KEGEV
Milli Eğitim Vakfı, MEV
ODTÜ Prof. Dr. Mustafa Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı
Saint-Joseph Lisesi Eğitim Vakfı
Sakarya Üniversitesi Vakfı
Sani Konukoğlu Vakfı
Selçuk Üniversitesini Yaşatma ve Geliştirme Vakfı
Sema Yazar Gençlik Vakfı
TED Ankara Koleji Vakfı Okulları
Teknik Eğitim Vakfı, TEKEV
Terakki Vakfı
Toplum Gönüllüleri Vakfı
Türk Alman Kültür ve Eğitim Vakfı İlköğretim Okulu, TAKEV
Türk Eğitim Vakfı, TEV
Türk Kültür Vakfı, TKV
Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, TEGV
Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı, TOÇEV
Vehbi Koç Vakfı
Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı
Yumlu Eğitim Kültür ve Bilimsel Araştırma Vakfı
1884 Eğitim, Kültür ve Dayanışma Vakfı
Eğitim alanındaki vakıfları tek tek incelememiz mümkün olmadığından, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı örneği verilecek ve kısaca değineceğiz.
Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (kısaca TEGV)
Devlet tarafından verilen temel eğitime katkıda bulunmak amacıyla 23 Ocak 1995 tarihinde İstanbul’da kurulmuş eğitim vakfıdır. Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, başta Suna Kıraç olmak üzere bir grup sanayici, yönetici ve akademisyenin girişimi ile 23 Ocak 1995 tarihinde kuruldu. 55 kişilik bir mütevelli heyetiyle kurulan vakıf, ilk yıllarında burs sağlama, okul onarımları, gençlik merkezleri kurma gibi etkinlikler gerçekleştirdi. Ardından ilköğretim çağındaki çocuklara "okul dışı eğitim desteği" vermeye odaklandı. 16 yıl içerisinde Türkiye'nin eğitim alanında faaliyet gösteren en yaygın sivil toplum kuruluşu oldu. 2009 yılında Bakanlar Kurulu tarafından "izin almadan yardım toplama" hakkına sahip vakıflardan biri olarak tanındı.
TEGV amacını “7-16 yaş arası çocuklarımızın Cumhuriyetimizin temel ilke ve değerlerine bağlı, akılcı, sağduyulu, özgüven sahibi, düşünen, sorgulayan, kendi iç yaratıcılığını harekete geçirebilen, barışçı, farklı düşünce ve inançlara saygılı, insan ilişkilerinde cinsiyet, ırk, din, dil farkı gözetmeyen bireyler olarak yetişmesine katkıda bulunacak eğitim programları ile etkinlikler oluşturmak ve uygulamak” olarak ortaya koymuştur.
Bu amaçla özgün eğitim programları geliştirir ve bu programları ülkenin çeşitli yerlerinde kurduğu “eğitim Parkları”, “Öğrenim Birimleri”, “Ateşböceği Gezici Öğrenim Birimleri”, “İl Temsilcilikleri” ve “Sosyal Etkinliklere Destek Protokolü” kapsamında ilköğretim okullarında, gönüllüleri aracılığı ile hayata geçirir. Vakıf tamamen gönüllülük esasına göre çalışmaktadır.
İlk Eğitim Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinde 20 Nisan 1996 günü açılışı gerçekleştirilen Çukurbostan Eğitim Parkı; ilköğrenim birimleri ise; İstanbul Beykoz, Yeniköy ve Zeyrek
Öğrenim Birimleri'dir. 1996'dan itibaren maddi desteğe ihtiyacı olan öğrencilere burs sağlamaktadır.
İstanbul dışında yapılan ilk Eğitim Parkı, "Van Feyyaz Tokar Eğitim Parkı"'dır.
17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin ardından "Hayat Mahalleleri Projesi"'ni yaşama geçirilmiş ve Marmara Bölgesi'nde toplam 6 Hayat Mahallesi kurulmuştur.
2000 yılı sonunda "Öğrenim Birimleri" ülke çapında yaygınlaşarak sayıları 49'a ulaşmıştır.
İlk Gezici Öğrenim Birimi "Ateş Böceği" de 2000 yılında park ve birimlerin bulunmadığı bölgelerde çocuklara eğitim desteği vermek üzere Anadolu yollarına çıkmıştır.
2001 yılında; Eğitim Gönüllüleri kamuoyu nezdinde tanınırlığını artıracak iki büyük etkinlik gerçekleştirmiştir: 23 Nisan 2001 tarihinde bir televizyon kanalında üç gün süren "Bir Milyon Çocuk Eğitim Kampanyası" ile bağışçı ve gönüllü sayısı arttırılmış; hemen arkasından Haziran 2001 tarihinde gerçekleşen futbolcu Mehmet Özdilek'in jübilesi ve jübile gelirinin vakfa bağışlanması ile tüm Türkiye'de vakfın bilinirliği sağlanmıştır.
2001 yılı sonunda öğrenim birimleri sayısı 63'e ve gezici öğrenim birimi sayısı 5'e ulaşmıştır. 2002 yılında Samsun ve Diyarbakır'la birlikte Eğitim Parkları sayısı 8'e, Öğrenim Birimlerimizin sayısı 64'e ve Gezici Öğrenim Birimleri sayısı ise 13'e ulaşmıştır. 2003 yılında 12 Eğitim Parkı, 58 Öğrenim Birimi ve 17 Ateş Böceği ile ülkenin eğitim alanında faaliyet gösteren en yaygın sivil toplum kuruluşu olmuştur. 2006 yılında faaliyetlerini yaygınlaştırmak, yerel talepleri karşılamak ve TEGV etkinlik noktasının bulunmadığı yerlerde ulaşamadığı çocuklara da eğitim desteği verebilmek amacıyla “İl Temsilciliği” uygulamasını başlatmıştır. 2011 yılında 10 Eğitim Parkı, 52 Öğrenim Birimi, 3 İl Temsilciliği ve 21 Ateş Böceği ile 36 ilde faaliyetlerini sürdürmüştür. 2012 yılında 10 Eğitim Parkı, 54 Öğrenim Birimi, 3 İl Temsilciliği ve 21 Ateş Böceği ile 38 ilde faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir.