Dokunmayın Şabanıma filmi, Türk Sinemasını 1975‘te etkisi altına almaya başlayan seks filmleri dalgasının artık zirve noktaya ulaştığı dönemde çekilmiştir. Evlerde televizyonun yaygınlaşmasıyla sinemada aile filmleri neredeyse kalmamıştır. Bu dönemde halen ailecek izlenebilen film yapan nadir oyunculardan biri Kemal Sunal’dır. Filmin afişinin ise konusuyla alakası olmadığı gerçeği, insanları sinemaya çekmek için yapıldığı fikrini düşündürmektedir (Tablo 3.21).
Tablo 3.21. Dokunmayın Şabanıma filminin kimliği. Yönetmen: Osman F. Seden Oyuncular: Kemal Sunal, Ahu Tuğba, Halit Akçatepe Tür: Duygusal, Komedi Yapım yılı:1979 Filmin Konusu:
Filmde, evlenmemek için yer değiştiren iki arkadaşın yaşadıkları anlatılır. Şoförlük yapan Şaban çapkınlığa meraklı biridir. Ancak kadınları rahatsız ettiği için tutuklanır. Gözaltındayken eski arkadaşı Ökkeş ile karşılaşır. Ökkeş’in babası oğlunu, arkadaşının kızı Oya ile evlendirmek ister. Evlenmek istemeyen Ökkeş, yerine Şaban’ı geçirir. Bu sırada Oya da evleneceği adamı tanımak için evin hizmetçisi ile yer değiştirir. Yer değiştirip Oya’nın evine giden Ökkeş ve Şaban evin hizmetçisi kılığına giren Oya’ya âşık olur. Oya için birbirileriyle zorlu bir mücadeleye gireceklerdir (Web İletisi 41).
Dokunmayın Şabanıma film afişi
Filmde görülen konut, bir yıl öncesinde çekilen İnek Şaban (1978) filmdeki konut ile aynıdır. Her ikisinde de mobilya düzeninde değişiklik yapılmamıştır. İki film karşılaştırılmış, konutun iç mekân sahneleri bakımından daha zengin olan bu film seçilmiştir.
Filmde üst gelir gurubu bir ailenin “tek konut”undan kareler izlenmektedir. Konut, iki katlı ve İstanbul Boğazı manzaralıdır. Filmin dış mekân çekimlerinde konutun görseli olarak 1960’lı yıllarda sıkça film mekânı olarak kullanılan Erenköy’de yer alan Avukat Kani Naci Dilman Evi kullanılmıştır (Resim 3.73). İç ve dış çekimleri bu konutta geçekleştirilen Memduh Ün yapımı “Bire On Vardı “ (1963) filmiyle karşılaştırma yapılmış, Dokunmayın Şabanıma filminde iç mekânların başka bir konutta çekildiği anlaşılmıştır. İç mekân sahnelerinin çekildiği konutun ise balkonda geçen karelerinden İstanbul’un Anadolu yakasında Üsküdar civarında olduğu anlaşılmaktadır (Resim 3.74).
Konutun planı, iç mekân sahnelerinin imkân verdiği ölçüde çizilip incelendiğinde zemin katta salon, yemek odası, oturma odası ve mutfak yer alırken üst katta banyo ve yatak odalarının bulunduğu görülmektedir (Şekil 3.17). Üst kata ve yaşama mekânına erişimin sağlandığı giriş holünde salona hitap eden konumda dönemin lüks evlerinde Avrupai yaşamın bir getirisi olan Amerikan barı bulunmaktadır
(Resim 3.80). Bu mekândan sonra konutun farklı bölümlere ayrılmış geniş hacimli yaşama mekânına geçilmektedir.
Resim 3.73. Filmde villanın dış mekân görseli, Avukat Kani Naci Dilman Evi (Fanatik Klasik
Film, 2013)
Resim 3.74. İç mekân sahnelerinin çekildiği villa (Fanatik Klasik Film, 2013)
Şekil 3.17. Oya ve ailenin yaşadığı tek konutun giriş holü, yaşama mekanı, mutfak ilişkisi (Dokunmayın Şabanıma filmindeki sahnelerden şematize edilmiştir)
Yaşama mekânı; salon, oturma odası ve yemek odası olmak üzere alt mekânlara ayrılmıştır. Salon ile diğer mekânlar arasında kot farkı oluşturulmuş, salon kotu iki basamak düşürülmüştür (Resim 3.79). Pencere önündeki oturma grubu takım mantığında, kolçaklı, desenli kadife kumaş kaplı, ahşap kısımları oymalı, klasik üslupta tekli, ikili ve üçlü koltuklardan oluşmaktadır (Resim 3.75-3.76). Koltukların köşelerine büyük başlıklı abajurlar yerleştirilmiştir. Şamdanlar, duvardaki işlemeli çerçeveli tablolar, camlı vitrin, şömine ise salonun klasik tarzını destekler niteliktedir. Salonun köşesinde düz bir sehpa üzerine yerleştirilmiş televizyon bulunmaktadır (Resim 3.78). Televizyon burada odanın merkezinde değildir, odaya sonradan dahil edildiği, zenginlik
ve statü göstergesi olarak bu mekanda sergilendiği düşünülmektedir. Salonun girişinde ise değerli eşyaların sergilendiği camlı vitrin yer almaktadır (Resim 3.77).
Resim 3.75. Salonda pencere önünde yer alan oturma grubu (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.76. Üçlü koltuk (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.77. Oturma grubu ve camlı vitrin (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.78. Televizyonun konumu (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.79. Salon ile giriş holü (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.80. Amerikan barı (Fanatik Klasik Film, 2013)
Salondan erişilen yemek odası, yaşama mekânının merkezinde, mutfağa yakın konuma bulunmaktadır (Resim 3.81). Bu bölümde 8 kişilik ahşap (ceviz veya maun) oymalı yemek masası bulunmaktadır. Sandalyeler, 1980’li yıllarda orta ve üst gelir grubu konutlarında sık rastlanan taht sandalyelerdendir. Sandalyelerin oturma kısımları kırmızı kadife kumaş kaplıdır. Yemek masasının arkasında masanın takımı niteliğinde camlı vitrin yer almaktadır (Resim 3.82).
Resim 3.81. Mutfak ile bağlantılı yemek odası (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.82. Yemek masasının arkasındaki büfe (Fanatik Klasik Film, 2013)
Yemek odasının devamında ise kısmi bir duvarla ayrılmış oturma odası yer almaktadır (Resim 3.83). Yaşama mekânının bu bölümünde taba renginde, desensiz, iskeleti görünmeyen geniş oturumlu, modern deri koltuk takımı yer almaktadır. Sade hatları ve geniş oturumu ile bu takım salondaki klasik tarzdan farklı olarak günlük kullanıma daha uygun bir köşe oluşturmuştur (Resim 3.84).
Resim 3.83. Mutfak önündeki oturma odası (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.84. Modern deri kanepe (Fanatik Klasik Film, 2013)
Yemek odasından erişimin sağlandığı mutfak ise, şehir merkezindeki apartmanlarda görülenden farklı olarak daha ferah ve büyüktür. Mutfak içindeki yer alan ikinci kapının doğrudan giriş ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. İkili krom eviye, doğal aydınlatma ile ışık alan pencerenin önündeki mermer tezgâhta yer almaktadır (Resim 3.85). Eviyenin yanındaki fırınlı ocak, tasarıma dahil edilmiş olarak karşımıza çıkar. Alt ve üst dolaplar takım şeklinde masif ahşap görünümündedir. Üst dolap ve tezgâh arasında kalan kısım, dönemin yaygın olarak kullanılan desenli fayansları ile kaplanmıştır (Resim 3.86).
Resim 3.85. Mutfak düzeni (Fanatik Klasik Film, 2013)
Resim 3.86. Mutfak dolapları (Fanatik Klasik Film, 2013)
Konutun filmde görülen bir diğer mekânı ise Oya’nın yatak odasıdır. Oya’nın yatak odası ebeveyn yatak odasından farksız biçimde yetişkin mobilyaları ile döşenmiş mobilyalardan oluşmaktadır. Perdelerde, halıfleks kaplı zeminde ve yatak örtüsünde kullanılan mavi tonları odanın takım olarak tasarlandığını göstermektedir. Yatak odası takımı beyaz lake kaplamadır. Odanın karşılıklı duvarlarından birinde tamamı aynalı sürgülü gardırop diğerinde ise üst dolapları bulunan, kenarları çekmeceli makyaj masası ve sandalyesi yer almaktadır (Resim 3.87). Duvarlar beyaz zemin üzerine bitkisel desenli duvar kâğıdı ile kaplıdır. Ahşap lambri kaplı tavanın ortasında abajur görünümlü sarkıt avize asılıdır. Yatak başındaki komodinin üstünde de beyaz başlıklı küçük bir abajur yer almaktadır (Resim 3.88).
Resim 3.87. Yatak odasında sürgülü dolap ve
makyaj masası (Fanatik Klasik Film, 2013) Resim 3.88. Yatak başında abajur (Fanatik Klasik Film, 2013)
Değerlendirme
Filmde üst gelir seviyesinde bir ailenin konutundan görülen karelerde yaşama mekânının serbest plan düzeninde modern bir anlayışla oluşturulduğu, yaşama mekanının mobilyalarında ise takım anlayışının ve klasik mobilyaya olan ilginin devam ettiği ancak modern mobilyaların da konuta dahil olduğu görülmüştür. Salona yakın konumda Amerikan barının bulunması ise bu donatının dönemin üst gelir seviyesindeki ailelerin konutuyla bütünleştiğini göstermektedir.
Mutfak apartman mimarisindeki mutfaklara göre çok daha kullanışlı ve ferah, yemek odası ile doğrudan bağlantılı bir mekân olarak karşımıza çıkmaktadır. Yatak odası ise bireysel mekân olarak özelleşmiş, takım mobilyalar ile döşenmiştir.
Tablo 3.22. Dokunmayın Şabanıma filmindeki “Tek Konut”un Özellikleri Plan
Şeması ve Özellikleri
-Üst katlara erişimi sağlayan merdivenin konutun giriş holünde bulunması
-Yaşama mekânının alt mekânlardan oluşan oldukça geniş hacimli bir mekân olması
-Yaşama mekânındaki alt mekânların birbirinden ayrılmasında kot farkının ve kısmi duvarların kullanılması
-Yaşama mekânında yer alan yemek odasının mutfak ile doğrudan bağlantılı olması
-Mutfağın zemin katta yer alması
-Yaşama mekânından erişilen geniş terasının bulunması
Giriş Holü
-Üst kata erişiminin giriş holündeki merdiven ile sağlanması
-Salona yakın konumda yer alan giriş holünde Amerikan barının bulunması
Salon/ Oturma
Odası
-Yaşama mekânına giriş holünden erişilmesi
-Yaşama mekânının yemek odası, salon, oturma odası alt mekânlarından oluşması
-Salonda Batılı klasik üslupta oturma odasında modern üslupta takım şeklinde mobilyaların kullanılması
-Klasik üsluptaki mobilyaların geniş oturumlu, kadife kumaş kaplı, oymalı, işlemeli mobilyalar olması
-Oturma odasının salona göre daha sade ve gösterişsiz olması
-Salonda koltukların köşelerinde büyük kasnaklı abajurlar kullanılması -Salon takımının ortasında üzeri mermer kaplı orta sehpanın yer alması -Salonda aydınlatma elemanı olarak kristal avizenin kullanılması
-Pencerelerde boydan tül ile koyu renkte ağır fon perdelerinin kullanılması -Duvarlarda işlemeli çerçeveli değerli tabloların asılı olması
-Zeminlerde ahşap parke üzerinde halı serilmesi ve yaşama mekânına ayakkabı ile girilmesi
-Şöminenin bir dekorasyon unsuru olarak kullanılması
Yemek Odası / Bölümü
-Yaşama mekânının içinde bir alt mekân olarak yer alması -Mutfak ile doğrudan bağlantılı olması
-Yemek masasının masif ahşaptan (ceviz veya maun) yapılmış oymalı ve işlemeli, 8 kişilik dikdörtgen bir masa olması
-Sandalyelerin taht sandalyeler biçiminde, oturma yerleri ve arkalıkları kadife kumaş kaplı olması
-Yemek masası ile takım camlı vitrinin kullanılması
-Yemek masasının üzerinde gösterişli avizelerin kullanılması
Mutfak -Mutfağın zemin katta ve yaşama mekânından erişilen konumda olması -Mutfak hacminin geniş bir oda büyüklüğünde olması
-Mutfak içinde küçük bir masaya da yer verilmesi
-Mutfağın cepheye açılan pencerelerinin olması ve doğal ışık ile havalandırmalarının olması
-Masif ahşaptan alt ve üst dolapların bulunması -Mermer tezgâhların tercih edilmesi
-Fırınlı ocağın mutfak tasarımına dahil edilmesi
-Tezgâh ve üst dolap arasının desenli seramikler ile kaplanması -Zeminlerin seramik kaplama olması
Yatak Odası
-Yatak odasının üst katta yer alması ve merdiven ile çıkılan holden ulaşılması
-Yetişkin yatak odasında karyola, komodin, gardırop ve makyaj masasından oluşan yüksek kalitede yatak odası takımının kullanılması
-Yatak başlarındaki komodinlerde abajurların yer alması -Zeminin halıfleks kaplama olması