5. BULGULAR VE YORUMLAR
5.7. Doktorların İş Yaşantılarına İlişkin Bulgular
Bu alt başlıkta örneklem grubundaki doktorların iş ortamında karşılaştıkları problemler, iş yerinde kendilerini özgür hissedip hissetmedikleri, çalışma saatleri esnasında en çok zaman ayırdıkları faaliyetler gibi iş yaşamlarının değişik alanlarına ilişkin bulgular değerlendirilmeye çalışılacaktır.
5.7.1. İş Yerinde Yaşanan Problemler
Örneklem grubunun iş yerinde yaşadığı problemler aşağıdaki gibi dağılım göstermiştir.
Tablo 50. Doktorların İş Ortamında Karşılaştıkları veya Yaşadıkları Sorunlar Hakkındaki Görüşlerine Göre Dağılımı
İş Ortamında Yaşadıkları
Sorunlar Sayı %
Sorunum yok 13 13
Ücret yetersizliği 18 18
Personel özlük hakları 6 6
Personel yönetim hataları 11 11
İş yerindeki iş ilişkileri 28 28
İş ortamında yeteneklerimi
geliştiremeyişim 18 18
Mesleki doyumsuzluk 3 3
Diğer 3 3
Toplam 100 100
Tablo 50’de araştırma kapsamında yer alan doktorların iş ortamında yaşadıkları sorunlar değişkenine göre dağılımları yer almaktadır. Buna göre araştırmaya katılan doktorların % 13’ünün sorununun olmadığını dile getirdiği, % 18’inin ücret konusunda,
% 6’sının personel özlük hakları konusunda, % 11’inin personel yönetimi konusunda, % 28’inin iş yerindeki iş ilişkileri konusunda, % 18’inin iş ortamında yeteneklerini geliştirememe konusunda, % 3’ü mesleki doyum konusunda sorun yaşadığını dile getirmiştir.
Örneklem grubundaki doktorların en çok dile getirdiği problem sahası iş ilişkileri konusunda olmuştur. Bunun altında yatan nedenler düşünüldüğünde akla ilk gelen sebep doktorlar arasında çeşitli kriterlere göre oluşan gruplaşmaların olabileceğidir. Özellikle rektörlük veya dekanlık seçimleri sürecinde bu çekişmelerin daha da fazlalaşabileceği düşünülmektedir. İş ortamında yaşanan ikinci büyük problem, gelir yetersizliği olmuştur. Özellikle son yıllarda ortaya konulan sağlık politikaları sonucu her türlü sosyal sigorta sahibi hastanın dilediği hastanelere gidebilme imkânı yakalamış olması sonucu devlet hastanelerine giden hasta sayısı düşmüş, buna bağlı
olarak doktorların döner sermaye geliri azalmıştır. Doktorların yakındıkları diğer bir konu da yeteneklerini geliştiremeyişleridir. Bunun personel yönetim hatalarıyla bağlantılı olabileceği değerlendirilmelidir. Mesleğinde ilerlemeyi amaç edinen doktorların yaptıkları çalışmalar desteklenmeli, teknik donanım ve deneysel çalışma imkânları sunulmalı, bilgi ve görgülerini artıracağı düşünülen toplantılara azami katılımları sağlanmalıdır. Öyle ki bilimsel çalışma yapan her doktora ait bir para fonunun varolması gerektiği düşünülmektedir. Bu da tabi ki ülkenin ekonomik imkânları ile ilintili bir konudur.
5.7.2. Mesleki Çalışmalarını Yapmadaki Özgürlükleri
Bu soruda örneklem grubuna mesleki doyumla doğrudan ilgili olabilecek bir konu olan, çalışmalarını ortaya koymada kendilerini yeterince özgür hissedip hissetmedikleri sorulmuştur.
Tablo 51. Doktorların İş Yerlerinde Meslekleri ile İlgili Araştırmalarını, Çalışmalarını Yapmada, Uygulamada ve Sonuçlandırmada Kendilerini Yeterince Özgür Hissedip Hissetmedikleri Hakkındaki Görüşlerine Göre Dağılımı
İş Yerinizde Kendilerini
Özgür Hissetme Durumu Sayı %
Evet, bu konuda oldukça
özgürüm. 22 22
Sınırlı da olsa bazı projelerimi
uygulamaya koyabiliyorum. 35 35
Yönetimin istediği şekilde
uygulamaya koyabiliyorum. 17 17
Hayır, bu konuda hiç özgür
değilim. 26 26
Toplam 100 100
Tablo 51’de araştırma kapsamında yer alan doktorların iş yerlerinde kendilerini özgür hissetme durumu değişkenine göre dağılımları yer almaktadır. Buna göre araştırmaya katılan doktorların % 22’sinin bu konuda oldukça özgür olduğunu dile getirdiği, % 35’inin sınırlı da olsa bazı projelerini uygulamaya koyabildiğini dile getirdiği, % 17’sinin işlerini yönetimin istediği şekilde uygulamaya koyabildiğini dile getirdiği, % 26’sının bu konuda hiç özgür olmadığını dile getirdiği tespit edilmiştir.
Örneklem grubundaki doktorların dörtte üçlük kısmı çalışmalarını yapmada çeşitli tahditlerle karşılaşsalar bile kendilerini özgür hissettiklerini ifade etmişlerdir. Bu konuda, çalışmaları teşvik edici devlet desteğinin yoğun bir şekilde devam ettirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
5.7.3. Doktorların İş Yerinde Kendilerini Özgür Hissetmeme Nedenleri
Aşağıda örneklem grubunun iş yerlerinde meslekleri ile ilgili projeleri, çalışmaları yapmada, uygulamada ve sonuçlandırmada kendilerini neden yeterince özgür hissetmediklerine ilişkin dağılım verilmiştir.
Tablo 52. Doktorların İş Yerinde Kendilerini Özgür Hissetmeme Nedenlerine Göre Dağılımı
İş Yerinde Kendilerini Özgür
Hissetmeme Nedeni Sayı %
Maddi imkânsızlıklar 15 15
Teknik donanım yetersizliği 16 16
Danışmanlık hizmetinin
yetersizliği 9 9
Diğer 3 3
Kendimi özgür hissediyorum 57 57
Toplam 100 100
Tablo 52’de araştırma kapsamında yer alan doktorların iş yerlerinde kendilerini özgür hissetmeme nedenleri değişkenine göre dağılımları yer almaktadır. Buna göre araştırmaya katılan ve iş yerlerinde kendilerini özgür hissetmediklerini dile getiren 43 doktordan 15’i özgür hissetmeme nedeninin maddi imkânsızlıklar olduğunu, 16’sının teknik donanım yetersizliği olduğunu dile getirdiği tespit edilmiştir.
Burada da doktorların yaptıkları çalışmalarda gerek idari yönden gerekse maddi imkânlar açısından desteklenmesi gerektiği gerçeği bir kez daha ortaya çıkmaktadır.
5.7.4. Çalışma Saatleri İçerisinde En Çok Zaman Ayırdıkları Faaliyetler
Aşağıdaki tabloda doktorların çalışma saatleri içinde en çok zaman ayırdıkları faaliyetlere ilişkin dağılım ortaya koyulmuştur.
Tablo 53. Doktorların Çalışma Saatleri İçinde En Çok Zaman Ayırdıkları Faaliyet Hakkındaki Görüşlerine Göre Dağılımı
Çalışma Saatlerini
Değerlendirme Sayı %
Vizite 10 10
Muayene 63 63
Cerrahi operasyon 9 9
Diğer 18 18
Toplam 100 100
Tablo 53’te araştırma kapsamında yer alan doktorların çalışma saatleri içinde en çok zaman ayırdıkları faaliyetler değişkenine göre dağılımları yer almaktadır. Buna göre araştırmaya katılan doktorların çalışma saatleri içinde % 10’unun en çok viziteye, % 63’ünün muayeneye, % 9’unun cerrahi operasyona zaman ayırdıklarını dile getirdikleri tespit edilmiştir.
Bu dağılımda dikkat çeken bir konu, örneklem grubundaki doktorların hiçbirinin bilimsel araştırma, proje vb. şeklinde cevap vermemiş olmasıdır. Öyle anlaşılıyor ki bu gibi çalışmalar yoğun çalışma tempoları içinde ancak küçük bir kısmı teşkil edebilmektedir. Diğer şıkkını işaretleyenler içerisinde genellikle materyal takibi, hastalara laf anlatmak, evrak işleri, mikroskobik inceleme, eğitim-öğretim gibi faaliyetler yer almıştır.